dominee 1.0
(religie, mystiek en mythologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een dominee…
is een voorganger; is een persoon
- [Uiterlijk] is vaak gekleed in een zwarte toga
- [Organisatie of instelling] staat aan het hoofd van een protestantse kerkgemeenschap
- [Plaats] preekt in een kerk
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] mag trouwen en heeft soms dan ook een gezin
- [Deskundigheid of vaardigheid] is een theoloog en heeft dus gestudeerd
- [Geslacht] is een man of soms ook een vrouw
- [Overtuiging of levensbeschouwing] is protestants
- [Rang] draagt de titel ds. (van dominus)
- [Activiteit of handeling] predikt
- [Oorzaak, reden of aanleiding] oefent zijn functie uit overtuiging en voor zijn beroep uit
- [Voorstellingswijze] wordt, samen met de koopman, vaak als een symbool voor de mentaliteit in Nederland gezien
Algemene voorbeelden
Alleen in de buurt van de kerken hoor je door de dikke muren heen de donderstem van een dominee of een uit volle borst gezongen kerkzang opklinken.
In de periode vóór de rampjaren hadden ze een jonge en zachtaardige dominee gehad, die zo goed als hij kon naar Christus' woord probeerde te leven.
De dominee is naar onze overtuiging niet eerlijk: de ene keer zegt hij zus, maar de andere keer doet hij zo.
Opvallend, die mooie sfeer: "Normaal zou het hier moeten broeien van de agressies. Psychisch gestoorden, drugverslaafden, daklozen aan een tafel - dat gaat nergens anders goed." Voor Martin Friz, uitvinder van het projekt "eten in de kerk", is het dus een sukses. De dominee staat sinds zeven jaar aan de top van de diakonie voor heel Stuttgart, een stad van 550.000 inwoners. Met sociale noodgevallen heeft hij in die funktie dag aan dag te maken.
Deze houding van "zaken gaan voor en verder weet ik nergens van" is dezelfde als twintig jaar geleden. Toen aardgasbedrijf NAM een miljoenenopdracht van de Junta kreeg en geen last had van onwillige vakbonden [...]. Niet nieuw maar toch wrang: de handelsman wint van de dominee in Nederland.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- prediken
- preken
- een preek houden
Als broekie van achttien jaar zat hij voor het eerst achter het orgel in Giethoorn [...]. De eerste jaren moest hij zich wel goed voorbereiden. Gooide de predikant, ds J.J. Ket, voorafgaande aan de dienst een briefje bij De Vries door de bus. 'Daarop stond wat er zou worden gespeeld. Dan oefende ik thuis op mijn eigen orgel, want ik kende niet alle psalmen en gezangen [...]. Nu neem ik voor de dienst het briefje uit de consistorie mee en als de dominee preekt of de geschriften leest, zoek ik op wat ik moet spelen.'
De dominee preekte en toen hij aan het einde van de dienst vroeg wie de Here Jezus wilde aannemen als Redder en Verlosser, kón ik niet op m'n stoel blijven zitten.
De kerken stromen vol als de dominee in streektaal preekt.
Een dominee houdt de preek over de grote betekenis van de oecumenische gedachte voor alle christenen.
De dominee hield een preek vol hel en verdoemenis.
Daar predikt dominee dr. C.F. Beyers Naudé, voorheen de ketter van het Afrikanerdom die de apartheid afwees en lijdend voorwerp werd van politie-onderzoek, vervolging en treiterijen.
Daarom doet een pacifist die zijn politiek aanprijst omdat zij op korte termijn de vrede of andere fantastische dingen zal produceren, altijd enigszins denken aan een dominee die de christelijke boodschap predikt omdat deze, afgezien van haar intrinsieke waarheid, de gelovige ook nog allerlei andere voordelen, zoals aanzien of misschien zelfs voorspoed, zal verschaffen.
- de dienst leiden
- voorgaan
Bij een kerkelijke uitvaartdienst leidt de pastor of de dominee de dienst.
De dominee die de dienst zal leiden is ds. Wolting uit Zeist.
De dienst werd geleid door dominee L. Hoekstra.
In deze vieringen gaat de Dominee voor samen met één van de pastores van de parochie.
De dienst, waarin dominee A.C. van Noort voorgaat en veelkleurigheid en liefde een verbinding krijgen, is voorbereid door de werkgroep Homo & Kerk Meppel.
Afwisselend vieren we dan 'De Maaltijd van de Heer' (wanneer de dominee en de pastoraal werker voor gaan) en eucharistie (wanneer de priester en de dominee voorgaan).
- inzegenen
De dominee, die eerst de rouwdienst had geleid, zegende daarna hun huwelijk in.
als object bij een werkwoord
- een dominee (niet) willen spreken
- een dominee (niet) willen zien
Als je de dominee wilde spreken, moest je een aanvraag indienen.
Maar ik wil een dominee zien, als die zuiplap uit de kerk zich tenminste een hele dag nuchter kan houden.
Ze wil de dominee niet zien.
met adjectief ervoor
- een anglicaanse dominee
- een baptistisch dominee
- calvinistische dominees
- een lutherse dominee
- een presbyteriaanse dominee
Wat men ziet is het overblijfsel van een buitenverblijf van de Anglicaanse gemeenschap van Antwerpen. Het werd omstreeks 1828 opgericht door Dr. Locke, een Anglicaanse dominee.
Norman Olson, baptistisch dominee, eigenaar van een wapenwinkel en commandant van de Michigan Militia, keurt de bomaanslag op Oklahoma City af - maar kan het wel begrijpen.
In het kielzog van de legers van prins Maurits verschenen in 1597 de eerste calvinistische dominees in Twente.
Gevaarlijk achtte men in het algemeen de invloed van die calvinistische dominees op het gewone kerkvolk.
Anna Maria Tauscher was geboren op 19 juni 1855 als dochter van een lutherse dominee.
De teologische studie van Frits de Lange over Dietrich Bonhoeffer, Wachten op het verlossend woord, bracht deze lutherse dominee weer krachtig tot leven.
H. Applewhite werd in 1931 in Texas geboren en was voorbestemd om in de voetsporen van zijn vader te treden, een presbyteriaanse dominee die enkele kerken stichtte.
De patriarch van de familie is Clarence Wilmot, een presbyteriaanse dominee, die zijn geloof verliest.
- een charismatische dominee
Hij reisde na zijn ontslag door het Verre Oosten naar Australië, waar hij zich tot het christendom liet bekeren door de charismatische dominee John McKnight.
- protestantse dominees
- een protestantse dominee
Een rabbijn en een Grieks-orthodoxe priester baden samen met een katholieke kardinaal en enkele protestantse dominees voor de 43ste president van de Verenigde Staten en zijn nieuwe regering.
Toen Angela Berlis vijftien jaar geleden begon te studeren, leek het nog vrijwel uitgesloten dat ze ooit het verhoopte beroep zou kunnen uitoefenen: Geen protestantse dominee wel te verstaan, dat was geen probleem geweest. Katholiek pastoor. De 33-jarige moeder van twee dochters is het sinds pinksteren: een van de twee eerste priesteressen die de oud-katholieke kerk er wereldwijd op na houdt.
Alleen de protestantse dominee bleef in zijn eentje in zijn hoek zitten.
- de rode dominee
De vorig jaar overleden 'rode' dominee Ab Harrewijn hekelde een paar jaar geleden in het Nederlands Dagblad dat de economie als laatste waarheid ("verafgoding") is gaan fungeren.
Op haar speciaal verzoek sprak ds. Buskes op de begrafenis, de rode dominee, die zij overigens nooit ontmoet had.
- een zwarte dominee
En wat gaat Jesse Jackson doen? De zwarte dominee dong al twee keer naar de Demokratische nominatie.
Dat de zwarte dominee Jesse Jackson niet meedingt naar het Witte Huis, zoals in 1984 en '88, helpt Clinton.
Ook de eens geroemde Quiz 2 voor 12 werd in al zijn saaiheid nagespeeld, compleet met een "filmpje van studenten van de Rietveld-academie" en twee zeer domme kandidaten. "Kom, hoe heette die man ook alweer. Lincoln?" "Nee, dat was toch die zwarte dominee?" "Dat zoeken we op."
"Wij zien u niet meer als vijanden, maar als vrienden", zegt Beyers Naudé, terwijl hij de politiemannen aankijkt en de kerk doodstil luistert. Even later loopt politiecommandant brigade-generaal F. Malherbe onwennig het trapje op. Van de pantserwagen naar de preekstoel is een grote stap. "Moenie bang wees nie, ons gaan almal hemel toe", spreekt de zwarte dominee Sam Buti hem bemoedigend toe. Malherbe houdt een pleidooi voor samenwerking tussen de gemeenschap en de politie.
- een Amerikaanse dominee
- een Amsterdamse dominee
- een Deense dominee
- Deense dominees
- een Noord-Ierse dominee
Het eiland had ooit een droom, net zoals de vermoorde zwarte Amerikaanse dominee Martin Luther King.
Over enkele maanden trekt de Amsterdamse dominee Nico ter Linden zich terug uit de hervormde Westerkerk aan de Prinsengracht, zijn vaste preek- en vertelplek waar hij achttien jaar heeft gewerkt.
Een jonge Deense dominee met lange haren, een gitaar en muzikale aspiraties verwachtte mij.
Ook de meeste Deense dominees kunnen de Tien Geboden niet opnoemen, blijkt uit een onderzoek van de krant Ekstra Bladet.
Een Noord-Ierse dominee beweert dat leden van de protestantse middenklasse een campagne voeren om een einde te maken aan het protestantse wapenbestand.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- de gereformeerde dominee
- gereformeerde dominees
Toen het CDA hem vroeg naar zijn favoriete schrijvers noemde hij onder anderen Theun de Vries en de gereformeerde dominee Algra.
De kentering kwam toen een gereformeerde dominee in de synode zei: "Ik zal het maar eerlijk zeggen, broeders en zusters, mijn kinderen komen niet meer bij mij in de kerk, maar ze kijken nog wel naar de IKON".
Het was nog een hele kunst om een shot te vinden dat met enige fantasie opwindend genoemd kon worden, maar ten slotte zette ik de video stil op een halfscherpe vrouwenborst in tegenlicht. Het had [...] ook wel iets opwindends om in zo'n bijna openbare ruimte te masturberen. Bovendien was de pornofilm lachwekkend, en humor is de ideale partner voor lust. Vandaar de dodelijke ernst van gereformeerde dominees.
- een hervormde dominee
- een streng hervormde dominee
Na het openingswoord van de Hervormde dominee Vogel gaf broeder Koevoet een overzicht van de te voeren campagne.
Ben ik dan zo van God los dat ik de betekenis van de zondagsrust niet ken? Toch niet. Maar ik wil die betekenis eens uitgespeld krijgen door zo'n streng hervormde dominee.
Dr. S.L. Schouten, de zoon van de bekende hervormde dominee L. Schouten, die van zijn vader een monumentaal pand had geërfd aan de Lange Nieuwstraat.
- een gelukkig getrouwde dominee
- een getrouwde dominee
Alles wat ik aan sympathie kan opbrengen gaat naar de jonge, gelukkig getrouwde dominee die de vlammen helpt blussen in het zo raadselachtig in brand geraakte plaatselijke bejaardenhuis.
Kan een getrouwde dominee die naar de RKK over gaat, zomaar priester worden?
Het is mogelijk dat getrouwde mannen tot priester gewijd worden. Ik heb vorig jaar nog een getrouwde dominee tot priester gewijd. Maar dat is een uitzondering.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: van
- dominees van de hervormde en gereformeerde gemeente
- dominees van de kerkgenootschappen
Zondagmorgen om tien uur vindt alleen nog een gezamenlijke kerkdienst plaats in de feesttent met medewerking van de kerkkoren Jubilate en Halleluja en de dominees van de hervormde en gereformeerde gemeente.
Dees vreest echter dat de kerkbranden een uiting zijn van fanatieke haat, van een algemene verslechtering in de relaties tussen blank en zwart. Dat is veel moeilijker te bestrijden. De dominees van de getroffen kerkgenootschappen menen bovendien dat de daders meestal buurtbewoners zijn.
in voorzetselgroep
- de vrouw van de dominee
Birkins verzwegen liefde voor de vrouw van de dominee is zelfs niet alleen voelbaar, maar hoorbaar wanneer hij een laatste poging doet de vrouw te spreken.
'Ervaringen van het thuisfront', kwamen ook uit de mond van Joske Uittenbosch, de vrouw van de bekende dominee.
Tot 1979 was de presidente vaak de vrouw van de dominee, maar dat is anno nu niet meer zo.
- voor dominee studeren
Ik heb een vriend, die is voor dominee gaan studeren omdat zijn moeder een winkel in korsetten en bustehouders heeft.
Naar het schijnt is hij nu voor dominee of zoiets aan het studeren in Holland.
met eigennaam
Opvallend bij de films over Noord-Ierland is de afwezigheid van de protestanten [...]. "Zo is het probleem met Michael Collins niet zozeer dat het anti-Brits zou zijn, dan wel dat de protestanten vrijwel volledig afwezig zijn in het verhaal. Het protest van dominee Ian Paisley en zijn medestanders stierf dan ook vlug uit zodra de film in Noord-Ierland te zien was", meent Hill.
Na de dienst [...] sprak ouderling mevrouw Van Tiel woorden van dank tot dominee Vrielink.
De Rotterdamse dominee Visser en de Junkiebond parkeerden vrijdagavond langs de Maas onder de Van Brienenoordbrug vijf caravans bij wijze van "experiment voor prostitutie op een humane wijze".
met ander, nevengeschikt substantief
- dominees en pastoors
- een dominee of een pastoor
- dominees of pastores
- een dominee of pastor
- dominees en priesters
- dominee, priester of pastoraal werker
Toch is daar de invloed van de religie op de politiek en de publieke zaak, van dominees en pastoors, maar ook van christelijke denktanks, universiteiten en scholen, groter dan hier.
Ook wanneer een dominee of pastoor zegt dat de stervende naar de hemel gaat, is dit nog maar de vraag.
Ondertussen staat het boeren gezinsbedrijf steeds vaker onder druk. Gezien de verharde concurrentieverhoudingen tussen boeren wordt er ook niet gemakkelijk over gepraat. Dit leidt tot spanningen in de gezinnen. Dominees en pastores merken dit bij hun huisbezoeken op de boerderij en uit signalen van derden.
De afdelingssecretaresse: U kunt o.a. bij haar terecht voor het maken van een afspraak: - met de behandelend arts en/of uw specialist; - met de dominee of pastor van het ziekenhuis; - met ondersteunende medewerkers - met de kapper/pedicure - voor poliklinisch controlebezoek aan uw specialist.
Op de planken stonden al snel niet alleen meer gereformeerde boeken maar ook werken van Huub Oosterhuis, van Edward Schillebeeckx en romans van niet-christelijke auteurs. Dominees en priesters vonden er wat van hun gading was.
'De woede en het verdriet die vrijkwamen toen deze mensen eindelijk konden vertellen over de dominee, priester of pastoraal werker die hen misbruikt had, was schreinend', aldus mevrouw Van Noort.
- een dominee, ouderlingen en diakenen
- ouderlingen en dominees
In de protestantse kerk wordt de gemeenschap geleid door een kerkenraad, die bestaat uit een dominee, ouderlingen en diakenen.
Ouderlingen en dominees misbruikten hun positie om aan geld en sex te komen.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- antiapartheidsdominee
- assistent-dominee
- baptistendominee
- collega-dominee
- dorpsdominee
- dovendominee
- EO-dominee
- geitenwollensokkendominee
- gevangenisdominee
- hoofddominee
- hoogtezondominee
- huisdominee
- hulpdominee
- koopman-dominee
- kruisdominee
- negerdominee
- PKN-dominee
- plattelandsdominee
- pleurisdominee
- pseudodominee
- radiodominee
- RPF-dominee
- schooldominee
- schrijver-dominee
- televisiedominee
- tv-dominee
- verzetsdominee
- VPRO-dominee
- wijkdominee
- ziekenhuisdominee
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- dominee-dichter
- dominee-koopman
- domineementaliteit
- domineesaard
- domineesambt
- domineesboodschap
- dominee-schrijver
- domineesconferentie
- domineesdochter
- domineesdracht
- domineesdynastie
- domineesfamilie
- domineesgeleuter
- domineesgezin
- domineesjargon
- domineeskind
- domineesland
- domineeslandje
- domineesmaat
- domineesmentaliteit
- domineesopvatting
- domineespaar
- domineesplaats
- domineespoëzie
- domineesrepubliek
- domineesschool
- domineessmet
- domineesspel
- domineesstem
- domineestaal
- domineestoon
- domineestoontje
- domineestraditie
- domineesuitleg
- domineesvak
- domineesvolk
- domineesvrouw
- domineeswereld
- domineeswerk
- domineeswoning
- domineeszoon
- dominee-vrijmetselaar