dubbeltje


dubbeltje 1.0

(numismatiek en valuta; (vooral) in Nederland)

Nederlands muntje met de waarde van tien cent (twee stuivers)
Werd tot de invoering van de euro als wettig betaalmiddel gebruikt in Nederland.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een dubbeltje…

is een munt; is geld

  • [Kleur] is zilverkleurig
  • [Omvang concreet] heeft een doorsnede van 15 mm
  • [Uiterlijk] heeft op één zijde de waarde staan en op de andere het Nederlandse staatshoofd
  • [Materiaal] was oorspronkelijk van zilver en werd sinds 1948 onder koningin Wilhelmina van nikkel gemaakt
  • [Functie] diende tot 2002 als betaalmiddel
  • [Plaats van herkomst] komt uit Nederland
  • [Duur] werd tot januari 2002 geproduceerd
  • [Gewicht] weegt 1,5 gram
  • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] past precies in het gat van een cd, want is de basis geweest om de grootte van het cd-gat te ontwerpen
  • [Voorstellingswijze] heeft de dubbele waarde van een stuiver (vandaar de naam)

Algemene voorbeelden


Normaal gesproken deed iemand zo'n dubbeltje in zijn spaarpot en niet in een telefoonautomaat. Ik pakte het tussen mijn duim en wijsvinger. Ook geldstukken zitten vol met vettigheid en bacteriën.

De meidenziekte, Tom Pauka,

Hij stopte telkens een dubbeltje in de jukebox, waarna we Johnny Jordaan te horen kregen.

Requiem voor een vriend, J.J. Voskuil,

In de hal zie ik hoe hij met de beverige littekens van zijn vingers een perronkaartje neemt uit de automaat en naar de controle loopt. Ik zoek haastig in mijn portemonnee naar dubbeltjes. De automaat ronkt en spuwt het paarse ding uit. Op het eerste perron staat een trein klaar.

De hoed van de dood, Kees Simhoffer,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een oud dubbeltje

Wat ik opraap is een plat steentje, haast een perfect rondje, net iets groter dan een oud dubbeltje.

http://users.raketnet.nl/derecensent/iffr3.htm,

met ander, nevengeschikt substantief


  • dubbeltjes en kwartjes
  • dubbeltjes, kwartjes en riksen
  • stuivers, dubbeltjes en kwartjes
  • stuivers, dubbeltjes, kwartjes, guldens, en rijksdaalders en vijfguldenstukken

Handige knutselaars hebben destijds heel wat dubbeltjes en kwartjes ontdaan van de beeltenis van koninging Wilhelmina en haar 'kopje' voorzien van een draagspeld.

Meppeler Courant,

Van de 6 miljard dubbeltjes, kwartjes en riksen die DNB na de oorlog heeft uitgegeven, is nog ongeveer de helft in omloop.

de Volkskrant,

Ze telde de warm geworden stuivers, dubbeltjes en kwartjes die ik de hele avond in mijn hand geklemd had gehouden.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Aan veel bankloketten ontstaat drukte door mensen die soms zakken vol stuivers, dubbeltjes, kwartjes, guldens, en in iets mindere mate rijksdaalders en vijfguldenstukken komen inleveren.

De Telegraaf,

Vaste verbindingen


Spreekwoorden


Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Overige woordfamilieleden


dubbeltje 2.0

(numismatiek en valuta; (vooral) in Nederland)

waarde van een dubbeltje; waarde van tien cent

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een dubbeltje…

is een waarde

  • [Waarde] is tien cent

    Algemene voorbeelden


    Zo telde mijn vader de kassabonnen. De centen op dubbeltjes naar boven of beneden afrondend, wetend dat het gemiddeld wel ongeveer goed zat.

    Scouting; Kriep; Roodmerk; Mexico; Jozef; Het oog, Peter van Zeeland,

    Woensdag werd verder bekendgemaakt dat KPN ook geld (een dubbeltje) gaat vragen voor het opvragen en verzenden van voice-mailberichten.

    Het Financieele Dagblad,

    De heffing op de export van een aantal Nederlandse tuinbouwproducten naar Japan en Taiwan gaat met ingang van dit jaar omhoog van een dubbeltje naar twaalf cent per kilo.

    http://www.agriholland.nl/nieuws/1999/16/18269.html,

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • een dubbeltje betalen
    • een dubbeltje kosten

    Postkoetsen en dilligences betaalden een dubbeltje voor doorgang.

    Meppeler Courant,

    Ik was toen elf jaar en kende de Harmonie van mooie zomeravonden, als ze buiten op het schoolplein aan de Ouderkerkerlaan repeteerden [...]. Jeugdleden betaalden een dubbeltje per week, werklozen ook, volwassenen een kwartje.

    http://www.diemerharmonie.nl/

    Het kleine strand was het strand van de armen. Voor het grote strand moest je betalen, op het kleine strand mocht iedereen voor niets. Maar om vanaf het arme strand te mogen baden moest je bij de afdeling volksbad een dubbeltje betalen.

    Twee vorstinnen en een vorst, R.J. Peskens,

    Een douche kostte een dubbeltje en de wasbeurt mocht 20 minuten duren.

    Meppeler Courant,

    Volgens woordvoerder H. Bijker van aardgasleverancier Cogas kost het verbruik van aardgas een slordige vijf cent per kilometer, terwijl lpg per kilometer een dubbeltje kost.

    Leeuwarder Courant,

    Een goed kopje thee hoeft niet meer dan een dubbeltje te kosten!

    http://www.koffiethee.nl/thee/htm/index.asp

    met voorzetselgroep


    Voorzetsel: per

    • een paar dubbeltjes per dag
    • een dubbeltje per half pond
    • een dubbeltje per inwoner
    • een paar dubbeltjes per ons

    De bijbetaling komt uit op enkele guldens per 1.000 eenheden insuline, wat voor de meeste patiënten op een paar dubbeltjes per dag uitkomt.

    NRC,

    Inmiddels maken huismoeders van olie, vet en boterkleursel zelf hun margarine, het scheelt iets meer dan een dubbeltje per half pond.

    Het pistool van de rekening, Jan Willem Holsbergen,

    In navolging van de gemeente Culemborg, die een dubbeltje per inwoner beschikbaar heeft gesteld, stellen de wethouders en twee ambtenaren van Diever hun presentiegeld beschikbaar voor de voorlichting.

    Meppeler Courant,

    Dankzij de hypotheek die aldus op de ontwikkeling van die landen wordt gelegd is het vlees hier een paar dubbeltjes per ons goedkoper.

    NRC,

    in voorzetselgroep


    • met een dubbeltje korten
    • met een dubbeltje verhogen
    • met een dubbeltje zakken

    Aanvankelijk verdiende Naatje 50 cent per week. In oktober werd dit verhoogd tot 80 cent, maar wegens praten en spelen onder het werk werd dit bedrag dikwijls met een dubbeltje gekort.

    http://www.cbg.nl/

    In 1993 besloot de raad het tarief met een dubbeltje te verhogen, dat was de eerste verhoging sinds 1990.

    Meppeler Courant,

    Burgemeester en wethouders van de gemeente Vledder stellen de gemeenteraad voor het tarief van de toeristenbelasting volgend jaar met een dubbeltje te verhogen.

    Meppeler Courant,

    De obligatiekoersen zakten vanochtend gemiddeld met een dubbeltje.

    NRC,

    • een ijsje van een dubbeltje
    • een koersdaling van een dubbeltje
    • koerswinst van een dubbeltje
    • schoolschriften van een dubbeltje

    Onder het lopen rekent hij uit hoeveel vrienden hij op een ijsje van een dubbeltje, hoeveel vrienden hij op een ijsje van een kwartje kan trakteren, vraagt zich dan af welke vrienden daar eigenlijk voor in aanmerking komen en komt tot de conclusie dat hij van het geld beter een achteruitkijkspiegel voor zijn fiets kan kopen.

    Opwaaiende zomerjurken, Oek de Jong,

    Koninklijke Olie speelde vanmorgen nauwelijks een rol met een koersdaling van een dubbeltje op 175,80 gulden.

    NRC,

    De obligatiemarkt was licht positief met een gemiddelde koerswinst van een dubbeltje.

    NRC,

    Hij schreef, iedere dag, in schoolschriften van een dubbeltje, het kladwerk later uittikkend op telex-rollen zodat hij niet steeds nieuwe velletjes in zijn machine hoefde te schuiven.

    De doosjesvuller en andere vondsten, Janwillem van de Wetering,

    • voor een dubbeltje
    • voor een paar dubbeltjes

    Wat in 1988 als geintje begon door de aanschaf van een zandlopertje op een rommelmarkt in Ootmarsum voor een dubbeltje is uitgegroeid tot een heus museum in zijn tuin waar nu meer dan duizend verschillende zandlopers en driehonderd eierwekkers staan te pronken.

    http://www.grenzeloos.nl/Zandlopers.htm,

    Voor een paar dubbeltjes had de jeugd uren plezier. Een ritje in de draaimolen kostte toen 3 cent of een cent voor een "stiekeballe" bij Dikke Ko of grabbelen voor 1 cent.

    http://www.diekdaegen.nl/geschiedenis-diekdaegen/item/54-de-geschiedenis-van-de-wiejese-kaermse

    met substantief ervoor


    • een paar dubbeltjes

    Zonder merknaam kun je voor een paar dubbeltjes minder een vierliterfles water krijgen.

    NRC,

    Het Ministerie van VROM wil dat er gerecycled wordt, maar als verreweg de grootste bouwer van Nederland kiest de overheid voor het gebruik van primaire grondstoffen die een paar dubbeltjes goedkoper zijn dan secundair bouwmateriaal.

    NRC,

    De koers van het aandeel ging aanvankelijk een paar dubbeltjes omhoog, maar moest daarna weer terrein prijsgeven.

    NRC,

    Zo rijdt hij voor 250 gulden per maand in een leasewagen van NOCNSF en ontvangt hij dit jaar 5200 gulden aan vergoedingen. 'Een hele verbetering, ik speelde vroeger voor vijftien gulden per dag en een paar dubbeltjes kilometervergoeding.'

    Meppeler Courant,

    De bijbetaling komt uit op enkele guldens per 1.000 eenheden insuline, wat voor de meeste patiënten op een paar dubbeltjes per dag uitkomt.

    NRC,

    met substantief erachter


    • een dubbeltje contributie
    • een dubbeltje schuld
    • een dubbeltje winst
    • een aantal dubbeltjes winst
    • enkele dubbeltjes winst

    Daaruit blijkt dat de leden een dubbeltje contributie betaalden.

    Meppeler Courant,

    De ene keer gaat het om lonen die betaald moeten worden, een andere keer gaat het om een dubbeltje schuld aan een telefoonmaatschappij.

    http://www.droomcentrum.nl/niveau1/niveau2/artikelen/gelddromen.html

    KPN, de afgelopen dagen sterk onder druk, noteerde een dubbeltje winst op 56,70.

    NRC,

    Luxaflex-fabrikant Hunter Douglas, waarvoor de aluminiummarkt eveneens belangrijk is, zag een aantal dubbeltjes winst in de loop van de ochtend wegsmelten.

    NRC,

    Niettemin boekte AOT tegen een dalende beurs in deze week enkele dubbeltjes winst.

    NRC,

    overig


    • een dubbeltje duurder
    • een dubbeltje goedkoper

    Batterijen worden dubbeltje duurder.

    NRC,

    Crisis van de lire, spaargeld dat minder waard wordt, de benzine ruim een dubbeltje duurder?

    NRC,

    Ze zullen tweehonderd kilometer omrijden om boter te kopen die een dubbeltje goedkoper is per kilo.

    De langverwachte, Abdelkader Benali,

    Hij was van mening dat het produkt een dubbeltje goedkoper was dan op de kassa werd aangeslagen.

    Meppeler Courant,

    • een dubbeltje hoger
    • een dubbeltje lager

    De obligatiemarkt bewoog zich gemiddeld een dubbeltje hoger.

    NRC,

    De dertigjarige staatslening stond tegen het middaguur een dubbeltje lager.

    NRC,

    • een dubbeltje meer
    • een paar dubbeltjes minder

    "Je eet ze uit een puntzak en ze kosten een kwartje. Met mayonaise een dubbeltje meer. Je kunt er puisten van krijgen. In België en Frankrijk schijnen ze er verslaafd aan te raken. Daar plegen ze overvallen op tenten die patatten verkopen,' had mijn klasgenootje verteld.

    De kleine blonde dood, Boudewijn Büch,

    Zonder merknaam kun je voor een paar dubbeltjes minder een vierliterfles water krijgen.

    NRC,

    met telwoord ervoor


    • twee dubbeltjes
    • drie dubbeltjes
    • zeven dubbeltjes
    • negen dubbeltjes

    De vliegtuigbouwer verloor drie dubbeltjes op 10,10 gulden.

    NRC,

    De koers ging met negen dubbeltjes omlaag tot 46,20.

    NRC,

    In de financiële hoek stond ING, dat in België meedingt naar de hand van De Postcheque met zijn 1800 postkantoren, wegens koopadviezen van effectenkantoren negen dubbeltjes hoger op 83 gulden.

    NRC,

    De vliegtuigbouwer zakte vanochtend negen dubbeltjes in tot 11,20 gulden.

    NRC,

    Dat vertaalde zich in een koersverlies van twee dubbeltjes op 17,30 gulden.

    NRC,

    Philips zakte zeven dubbeltjes weg op 51,80, door een ruim Amerikaans aanbod.

    NRC,

    Zo klom Simac bijna 4 procent of zeven dubbeltjes omhoog naar 19,70 gulden en LCI mocht vijtien cent (3,5 procent) omhoog gaan naar 4,40 gulden.

    NRC,

    • enkele dubbeltjes

    Daardoor zou men uiteindelijk enkele dubbeltjes meer betalen voor een blikje, zonder dat dit enig noemenswaardig effect zou hebben op de hoeveelheid zwerfafval.

    De Telegraaf,

    Winsten van enkele dubbeltjes tot een paar kwartjes waren weggelegd voor Aegon, BolsWessanen.

    NRC,

    Vaste verbindingen


    Woordfamilie


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als deel van een samenstellende afleiding


    dubbeltje 3.0

    (numismatiek en valuta; (vooral) in Nederland; soms)

    muntje met de waarde van tien eurocent
    Is sinds de invoering van de euro een wettig betaalmiddel in eurolanden.

    Betekenisbetrekking


    generalisering
    Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een dubbeltje…

    is een munt; is geld

    • [Kleur] is koperkleurig
    • [Uiterlijk] heeft op één zijde de waarde staan en op de andere een ontwerp van een EU-land, in Nederland een afbeelding van het staatshoofd
    • [Materiaal] is gemaakt van een koperlegering
    • [Functie] dient als betaalmiddel
    • [Plaats van herkomst] komt uit de Europese Unie
    • [Duur] wordt geproduceerd vanaf januari 2002

    Algemene voorbeelden


    Het idee is eigenlijk vrij simpel. In een aantal Amsterdamse wijken geldt een starttarief van tien cent voor de eerste twee uur. Gewoon, om te voorkomen dat auto's een hele dag voor een winkel parkeren, om maar iets te noemen. Ben je twee uur verder, dan gaat het normale tarief in, of je haalt je auto weg. Maar dat gebeurt niet altijd. Sterker nog, dat gebeurt bijna nooit. Massaal deponeren de parkeerfraudeurs dan opnieuw wat dubbeltjes in de automaat om zo langer te kunnen staan.

    http://www.autoblog.nl/archive/2010/08/04/urenlang-parkeren-in-amsterdam-kost-bijna-niets,

    Bij de bakker probeer ik zo gepast mogelijk te betalen. Ik zeg tegen de verkoopster: 'Ik geloof dat ik nog een dubbeltje heb, even zoeken.'

    https://onzetaal.nl/weblog/oproep-de-eurobenamingen-na-tien-jaar,

    Ik vroeg me altijd af hoe dat nou zit met het zelfscannen [...]. Vorige AH had het ook. Ideaal om niet meer in de rij bij de kassa te staan wachten tot een omaatje gepast met dubbeltjes heeft betaald.

    http://forum.fok.nl/topic/1812159/4/30,

    Elk land uit de eurozone, dus ook Monaco, San Marino, Vaticaanstad, en Andorra, heeft recht op een eigen ontwerp op de nationale zijde van de euro [...]. In Nederland wordt de munt van 5 cent soms stuiver genoemd en die van 10 cent dubbeltje.

    https://nl.wikipedia.org/wiki/Euromunten

    Er bestaat enige schroom om een muntje van tien eurocent een dubbeltje te noemen - al was het maar uit verlegenheid om het kwartje.

    http://www.dbnl.org/tekst/_nie012200801_01/_nie012200801_01_0002.php,

    Combinatiemogelijkheden


    met ander, nevengeschikt substantief


    • dubbeltjes en stuivers

    Als de buschauffeur geen dubbeltjes en stuivers meer heeft, dan heeft hij geen dubbeltjes en stuivers meer. Hij kan ze niet even uit de lucht toveren. Waar staat dat hij verplicht is om te wisselen?

    http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/2011/12/groningse_busmepper_mept_om_10.html,

    dubbeltje 4.0

    (numismatiek en valuta; (vooral) in Nederland)

    waarde van een eurodubbeltje; waarde van tien eurocent; tien eurocent

    Betekenisbetrekking


    generalisering
    Betrokken betekenissen 2.0 : 4.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een dubbeltje…

    is een waarde

    • [Waarde] is tien eurocent

      Combinatiemogelijkheden


      als object bij een werkwoord


      • koste drie dubbeltjes
      • koste enkele dubbeltjes

      Een sigaret kost ongeveer drie dubbeltjes. Daarvan gaat 23 cent naar de overheid, ruim 18 cent in de vorm van accijns, de rest als btw.

      http://fd.nl/werk-en-geld/1153322/op-weg-naar-de-laatste-roker,

      De overtocht kost enkele dubbeltjes en wordt uitgevoerd door vrijwilligers.

      http://www.deschiedammeronline.nl/Detail-UitdeKunst/veerpont-kwakel-vaart-weer,

      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: per

      • twee dubbeltjes per liter
      • een paar dubbeltjes per stuk

      "Het scheelt soms wel een dubbeltje per liter. Nou, daar rijd ik graag even voor om." A. R. uit Volkel staat net te tanken bij de Shell aan de Hoevenseweg in Uden.

      http://www.bd.nl/regio/oss-uden-veghel-e-o/torenhoge-prijzen-maar-iedereen-rijdt-1.1002044,

      De prikjes die bijna iedereen na de geboorte krijgt, kosten maar een paar dubbeltjes per stuk.

      https://books.google.nl/books?id=ST5HAwAAQBAJ&pg=PT28&lpg=PT28&dq=%22dubbeltjes+per+stuk%22&source=bl&ots=-i8StY_k4T&sig=45J-p2yXOuwdQosH2z0_yjKbrp0&hl=nl&sa=X&ved=0CEkQ6AEwCGoVChMIq6_kxtz2xwIVy2waCh1fLAaV#v=onepage&q=%22dubbeltjes%20per%20stuk%22&f=false,

      in voorzetselgroep


      • voor een dubbeltje
      • voor een paar dubbeltjes

      Uit onvrede over de hoge condoomprijzen en de recente toename van het aantal geslachtsziekten onder jongeren is Jippy sinds dit voorjaar actief op de condoommarkt. Met overdonderend succes. 'We hebben in een half jaar een miljoen condooms verkocht', juicht Kiekens op het Groningse stadhuis. 'Voor een dubbeltje per stuk.'

      http://www.volkskrant.nl/economie/het-condoom-voor-een-dubbeltje-verovert-nederland~a796438/,

      Het is vanaf volgend jaar in een aantal Amsterdamse winkelstraten niet meer mogelijk om voor een dubbeltje te parkeren. De 10-centzones waren ingevoerd om meer winkelend publiek te trekken.

      http://www.parool.nl/parool/nl/124/VERKEER/article/detail/3364719/2012/12/17/Parkeren-voor-een-dubbeltje-in-Amsterdamse-winkelstraten-afgeschaft.dhtml,

      Voor een paar dubbeltjes per kaartje kunnen zwembaden worden voorzien van een systeem dat waarschuwt als een zwemmer dreigt te verdrinken.

      Algemeen Dagblad,

      met substantief erachter


      • zeven dubbeltjes winst

      Maar net als de rest van de beurs herstelde ook Boeing zich. De gigant uit Chicago pakte zeven dubbeltjes winst op 59,70 dollar.

      http://www.volkskrant.nl/archief/verlies-omgezet-in-winst~a659683/,

      met telwoord ervoor


      • zeven dubbeltjes

      Maar net als de rest van de beurs herstelde ook Boeing zich. De gigant uit Chicago pakte zeven dubbeltjes winst op 59,70 dollar.

      http://www.volkskrant.nl/archief/verlies-omgezet-in-winst~a659683/,

      Vaste verbindingen