duizendpoot


duizendpoot 1.0

afbeelding

Bron: Mick E. Talbot
( CC BY-NC-SA 2.0 )

langgerekt diertje met een afgeplat lichaam en heel veel pootjes dat zich het liefst op vochtige plaatsen bevindt en zich met insectjes, slakken en wormen voedt

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een duizendpoot…

is een geleedpotige; is een dier

  • [Afmeting] is, afhankelijk van de soort, enkele mm tot 30 cm lang
  • [Kleur] komt voor in verscheidene kleuren
  • [Vorm] heeft een afgeplat lichaam
  • [Bouw] is ongewerveld; heeft, afhankelijk van de soort, 30 tot 400 poten
  • [Deel] heeft een kop met duidelijke voelsprieten en een lichaam bestaande uit segmenten met aan elk segment een paar pootjes
  • [Voortplanting] legt eieren
  • [Woongebied] leeft op vochtige plekken, meestal op de bodem of ondergronds
  • [Leeftijd] kan 5 tot 6 jaar oud worden
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is zeer kwetsbaar voor uitdroging; vervelt bij het groeien
  • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] kan zelfs een mens bijten, wat lijkt op een wespensteek en verder ongevaarlijk is
  • [Gedrag] is meestal een vleeseter en vangt met zijn gifkaken of eigenlijk gifpoten ongewervelde dieren
  • [Onderscheid of tegenstelling] is niet, wat wel vaak beweerd wordt, van de miljoenpoten te onderscheiden door het aantal poten, maar heeft over het algemeen een platter lichaam met langere antennes dan miljoenpoten; heeft slechts een paar poten per segment en is in tegenstelling tot miljoenpoten meestal een vleeseter
  • [Verscheidenheid] komt voor in 3000 soorten, waarvan 44 (37 inheems) in Nederland, met in Nederland en België als bekendste soorten de gewone duizendpoot (Lithobius forficatus), de tuinduizendpoot (Geophilus longicornis) en de compostduizendpoot (Haplophilus subterraneus)

Rijk Animalia; Dieren
Stam Arthropoda; Geleedpotigen
Klasse Chilopoda

Algemene voorbeelden


De gewone bruine duizendpoten (steenkruipers) zijn snel jagende dieren die hun prooi slaan met scherpe "kaukpoten". Ze spuiten verteringssappen in hun slachtoffer en zuigen dan het vloeibare verteerde voedsel op. Steenkruipers vangen vooral insekten, pissebedden en wormen.

http://www.pienternet.be/lessen/pime/bodem/bijl2.html

Wat hebben vliegen, kreeften, spinnen, duizendpoten en mijten gemeen? Dat ze allemaal geleedpotigen zijn, zo leren de boekjes. Grace Panganiban (Universiteit Wisconsin) voegt er nog een gemeenschappelijke eigenschap aan toe: hoewel de poten van een kreeft en van een vlieg niet meteen verwisselbaar zijn, wordt de aanmaak ervan door één en hetzelfde gen bevolen.

De Standaard,

Onder de schors stikt het van de kevers, duizendpoten, spinnen en mieren.

NRC,

De miljoenpoot is een vrij dikke worm met rode of zwarte ringen over zijn gesegmenteerde lijf en bezit evenwel nog meer 'voetjes' dan de toch al niet onaanzienlijke duizendpoot.

Meppeler Courant,

Het lichaam van de miljoenpoot is glanzend donkerbruin of zwart, rolrond, langgerekt met minstens 35 segementen. Behalve de eerste drie en het laatste segment dragen deze ieder 2 paar poten (duizendpoten hebben 1 paar poten per segment).

http://users.pandora.be/de_buizerd/Insecten/

Ik stormde naar boven en opende de deur van de slaapkamer, waar dikke spinnenwebben in trossen voor hingen, en duizendpoten en vliegen machteloos verstrikt zaten in het rag.

Alle verhalen, Manon Uphoff,

Combinatiemogelijkheden


met ander, nevengeschikt substantief


  • duizendpoten en oorwormen
  • insecten, spinnen en duizendpoten
  • spinnen en duizendpoten
  • vliegen, kreeften, spinnen, duizendpoten en mijten

Duizendpoten en oorwormen kruipen graag in een vochtige dweil die daarna buiten kan uitgeschud worden zodat de beestjes daar hun nuttig werk kunnen verder zetten.

http://www.ecoline.org/verde/publicaties/stopdeplaag/index.shtml

De collectie insecten, spinnen en duizendpoten die de Afdeling Entomologie van het Instituut beheert, omvat meer dan 15 miljoen exemplaren.

http://www.natuurwetenschappen.be/museum,

De levensgemeenschap van muren wordt daarbij aangevuld door allerlei kleine diertjes die van het speciale milieu profiteren; onder andere insekten en hun larven, slakken, pissebedden, spinnen en duizendpoten.

http://www.ecopartners.nl/ecologica/natuur.html

Ik weet bijna zeker dat mensen iets zeer essentieels van zichzelf openbaren door hun reacties op muizen en ratten [trouwens ook op spinnen en duizendpoten, die weer tot een andere categorie van griezelige dieren gediscrimineerd worden, zodanig dat het al gauw 'doodtrappen!' geblazen is].

Betrekkelijke kleinigheden, H.J.A. Hofland,

Wat hebben vliegen, kreeften, spinnen, duizendpoten en mijten gemeen? Dat ze allemaal geleedpotigen zijn, zo leren de boekjes.

De Standaard,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Overige woordfamilieleden


duizendpoot 2.0

iemand die veel dingen tegelijk doet en daardoor soms meerdere functies heeft; persoon met vele talenten; alleskunner

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een duizendpoot…

is een persoon

  • [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] heeft vele talenten op een bepaald vlak
  • [Activiteit of handeling] vervult vaak meerdere functies

    Algemene voorbeelden


    In de waanzinnige wereld van low-budget-films vond Cameron een plek waar hij als duizendpoot aan de slag kon: onder andere als maquettebouwer, cameraman voor miniaturen en achtergrondschilder.

    http://www.discoverychannel.nl/bismarck/feature4.shtml

    Nauman is een duizendpoot. Zijn oeuvre telt sinds 1965 vele tekeningen, sculpturen, video-installaties, video-performances, films, foto's, hologrammen, neon-werken en teksten.

    NRC,

    Veel van de functies oefent deze duizendpoot tegelijk uit. Terwijl hij als leider van de schrijversbond de regering moet bestoken, draagt hij het koffertje van Wiegel. Terwijl hij als perschef bij binnenlandse zaken de journalisten om de tuin leidt, zit hij in het journalistenforum.

    ...honderd. Ik kom, Piet Grijs,

    Duizendpoot als hij is, had hij in de bijkeuken ook nog eens de modernste communicatie apparatuur opgesteld, zodat hij ondertussen samen met zijn confrère, spijkerhard onderhandelaar Dave, de beursintroductie van zijn vaders internet imperium: "Cor Co." on-line kon begeleiden bij de technologiefondsen gedomineerde New Yorkse NASDAQ schermenbeurs.

    http://www.astacus.nl/clubverhalen/steakavond_2000.htm,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een artistieke duizendpoot
    • een creatieve duizendpoot
    • een culturele duizendpoot
    • een muzikale duizendpoot

    Deze artistieke duizendpoot - juweelontwerpster, kostuumontwerpster - heeft zich op het ontwerpen van regenjassen toegelegd.

    De Standaard,

    Een artistieke 'duizendpoot' is misschien wel de beste benaming voor deze veelzijdig kunstenaar die zijn carrière begon in de muziek.

    http://www.dante2001.nl/

    Want de man had vele gaven: creatieve duizendpoot, controversiële figuur, in zijn eigen tijd verguisd om zijn extreme standpunten, vandaag beschouwd als een integere dwarskijker, zelfs een visionaire kunstenaar.

    De Standaard,

    Harry Doornbos, de creatieve duizendpoot, die aan de wieg heeft gestaan van het buitentoernooi.

    Meppeler Courant,

    Centrale figuur is creatieve duizendpoot Frank Vander linden.

    http://www.digilife.be/schoolnet/agenda_educatief/evenement00380.htm,

    Stef Kamil Carlens, een culturele duizendpoot die samen met Tom Barman dEUS oprichtte.

    http://www.digilife.be/schoolnet/agenda_educatief/evenement00380.htm,

    Op zijn tocht neemt de muzikale duizendpoot verschillende instrumenten en zijn bekende spitsvondigheid mee.

    http://www.musicalsite.be/PremierePressReviewGotf.asp

    Vandervost is een muzikale duizendpoot die uit alles muziek haalt.

    De Standaard,

    Als muziekdocent moet je een muzikale duizendpoot zijn met een brede belangstelling.

    http://www.hanze.nl/opleidingen/economie_&_management/default.asp?body=IDV.asp

    • een commerciële duizendpoot
    • een culinaire duizendpoot
    • een technische duizendpoot

    De Volkskrant signaleerde gisteren cynisch dat op nog geen honderd meter van de plaats waar de politici die uitspraak deden, een uitzendbureau adverteerde dat het op zoek was naar een "commerciële duizendpoot".

    De Standaard,

    Hij is ook degene die de scepter zwaait wanneer een catering op locatie moet worden voltooid en partijen zijn geen opgave maar een 'missie' voor onze culinaire duizendpoot Frits Oosterveer.

    http://www.kooijenga.cistron.nl/restaurants/borsalino/

    Na de oorlog werd de verwoeste hoeve opgebouwd door de broeders van Mill Hill, die er al bouwende een opleiding kregen om als technische duizendpoten in de missie te werken.

    http://www.volkskrant.nl/wca_item/boeken_detail/453/95654/Ode-aan-Gods-eenvoud.html,

    Als je de personeelsadvertenties in de kranten volgt, dan zul je zien dat het er vaak op neer komt dat er een commerciële duizendpoot gevraagd wordt.

    http://www.friesepoort.nl/

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    duizendpoot 2.1

    apparaat dat voor vele, verschillende doeleinden geschikt is; apparaat met verschillende functies

    Betekenisbetrekking


    overig
    Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een duizendpoot…

    is een apparaat

        Algemene voorbeelden


        Het duurt niet lang meer of kleine digitale apparaten zijn duizendpoten. Een voorbeeld is de Geode Origami Mobile Communicator, een product van de Amerikaanse chipfabrikant National Semiconductor. Het apparaat, dat onlangs werd gepresenteerd, is te gebruiken als palmcomputer, mogiele telefoon, mp3-speler en digitale fotocamera.

        Algemeen Dagblad,

        Combinatiemogelijkheden


        met adjectief ervoor


        • digitale duizendpoot

        GECKO Communicator: Digitale duizendpoot [...]. De GECKO communicator is een digitale alles-in-één-oplossing voor kleine en middelgrote organisaties. Een apparaat dat verschillende ICT-functies bundelt en zo de bedrijfsproductiviteit verhoogt.

        http://www.noord-holland.nl/web/Actueel/Nieuws/Artikel/GECKO-Communicator-Digitale-duizendpoot.htm

        Laat u niet misleiden door het formaat. De Prodino is namelijk een echte digitale duizendpoot. Een stijlvol Audio systeem met hoogwaardige geluidstechnologie waarop een zeer uitgebreid aantal analoge en digitale apparaten kunnen worden aangesloten.

        http://www.kenwood.be/nl/products/home/draagbaar/CORE-A55/