dwaallicht


dwaallicht 1.0

als spook of geest voorgesteld blauw oplichtende verschijning boven moerassen en op kerkhoven die veroorzaakt wordt door de ontvlamming van organische gassen

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een dwaallicht…

is een verschijning

  • [Waarneembaarheid] is waarneembaar als een klein, vaak blauwachtig lichtje
  • [Ontstaan] is wetenschappelijk waarschijnlijk te verklaren door de ontvlamming van organische gassen (chemiluminescentie) of mogelijk door fosforiserende schimmels of door bioluminescentie, zoals in het geval van vuurvliegjes en glimwormen
  • [Plaats] komt voor bij moerassen en soms op kerkhoven
  • [Plaats van herkomst] komt in allerlei landen en culturen voor, bijvoorbeeld in Australië (min min lights genaamd), Duitsland (Irrlicht, Spuklicht of Tötenlicht genaamd), Engeland (will-o'-the-wisp, jack-o'-lantern, of hinkypunk genaamd), Frankrijk (feu follet genaamd), India (Chir Batti genaamd), Japan (hitodama genaamd), Noorwegen (irrlys of lyktemann genaamd) of in Zuid-Amerikaanse landen (Boi-Tata genaamd)
  • [Beweging] lijkt vaak te huppelen (als overspringende vlammetjes) of wordt gezien als zwevend
  • [Intentionaliteit] zou de mens die het waarneemt op een dwaalspoor willen zetten
  • [Voorstellingswijze] wordt gezien als een dwalende geest, bijvoorbeeld als ongedoopte kinderen uit het vagevuur
  • [Overige] wordt ook hiplicht, droglicht, valse lantaarn, gloeiende kerel, stalkaars, stallicht of spooklicht genoemd

Algemene voorbeelden


Als hij buiten ronddoolde, belandde hij vaak op het kerkhof, aangetrokken door de ontsnappende gassen die hij voor dwaallichten hield, waardoor hij gedesoriënteerd raakte.

Ook zot zijn doet zeer, Julia Peraldi,

En misschien ontstaat er dan alsnog adem voor die zachte, lichtjes huilende en bijna onhoorbare fluittoon van Iphigenia, het zinloos vermoorde meisje waar het allemaal mee begon en die als een dwaallicht, een eeuwige afwezige blijft zwerven door de oerfamilie uit het Griekse Argos.

http://www.loekzonneveld.nl/,

Combinatiemogelijkheden


met ander, nevengeschikt substantief


  • helderzienden, witte wieven, dwaallichten, roofridders, spoken, heksen en de duivel
  • moerasgeesten en dwaallichten
  • vliegende veulens, dwaallichten, spoken met helle ogen

Zo zijn er nog wel meer sterke verhalen en wonderlijke sagen: over helderzienden, witte wieven, dwaallichten, roofridders, spoken, heksen en de duivel.

NRC,

Juist bedacht ik dat het allemaal onzin was wat mijn tante op de Veluwe altijd vertelde over moerasgeesten en dwaallichten, toen er van heel dichtbij, onder me vandaan, vanuit de zompige rietpollen, een nooit eerder gehoorde, holle vogelroep klonk die zich laag tussen het riet door voortplantte.

De meisjes van de suikerwerkfabriek, Tessa de Loo,

Aan de Duivelskuil, gelegen in de weide tegenover de galgenberg, hoorde men merkwaardig klokkengelui, zou een kapel in de grond zijn verzonken en waren rare fenomenen merkbaar: vliegende veulens, dwaallichten, spoken met helle ogen.

http://www.vvvtessenderlo.be/index.htm

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


dwaallicht 2.0

iemand die politieke of ideologische ideeën heeft die als onjuist beschouwd worden; iemand die op het verkeerde spoor zit en de realiteit niet goed in het oog houdt

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een dwaallicht…

is een persoon

  • [Soort] is vaak een leider of spilfiguur
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft ideeën die niet kloppen, vaak met betrekking tot de politiek of een ideologie

    Algemene voorbeelden


    Politiek gezien een dwaallicht, maar schrijven kon hij: hele generaties groeiden op met Harry Mulisch, die 63 jaar geleden in Elseviers Weekblad debuteerde.

    http://www.elsevier.nl/Algemeen/blogs/2010/11/Harry-Mulisch-een-parmantige-salonsocialist-ELSEVIER280037W/,

    Wilders sloeg terug en verweet Rutte dat hij in een sprookjeswereld leeft en omringd wordt door "klappende socialisten en andere dwaallichten".

    http://www.bnr.nl/nieuws/politiek/prinsjesdag2015/apb15/393742-1509/rutte-is-helemaal-klaar-met-wilders,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een liberaal dwaallicht
    • een politiek dwaallicht
    • politieke dwaallichten

    Hirsi Ali is een liberaal dwaallicht [...]. Een vorm van 'totalitair liberalisme', ten koste van de individuele vrijheid, ligt op de loer als dit liberale dwaallicht haar zin kan doorzetten.

    http://www.meervrijheid.nl/index.php?pagina=1075,

    Ik heb de perceptie dat deze niet-verkozen minister zijn legitimiteit nu publiek kwijt is en er zich bijgevolg als een liberaal dwaallicht wat probeert uit te lullen, maar dat is natuurlijk maar perceptie.

    http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/09/23/gatz-minister-van-perceptie,

    Minder liefdevol wordt de schrijver uitgezwaaid in Elsevier. De 'salonsocialist' kon een potje schrijven, maar was wel 'een politiek dwaallicht', aldus het blad.

    http://www.volkskrant.nl/archief/charlatans-en-stralende-sterren-in-hun-eigen-universum~a1045278/,

    De Volkskamer moet volgens Rode Peter samengesteld worden door 150 simpele burgers bij simpele loting [...]. Hersenspinsels van een simpele geest, maar er bestaat toch een geleerd woord voor: deliberatieve democratie of lottocratie met een Raad van Lotelingen [...]. In de lottocratie vertegenwoordigen de lotelingen alleen zichzelf. Omdat ze niet onder invloed staan van een politieke partij zouden ze vlugger en directer tot een democratisch vergelijk komen dan een gekozen vergadering. Beuzelarijen van politieke dwaallichten.

    http://www.knack.be/nieuws/belgie/parlementsleden-mogen-hoogstens-nog-neurien-hun-partijvoorzitters-dirigeren-met-strakke-hand/article-opinion-611775.html,

    gevolgd door als


    • dwaallichten als Reagan en Thatcher

    Er waart in Nederland een waanidee rond dat professionele organisaties gemanaged kunnen worden als bedrijven. Dat waanidee hebben we te danken aan het neoliberale geloof van dwaallichten als Reagan en Thatcher.

    http://www.trouw.nl/tr/nl/4516/Gezondheid/article/detail/3919491/2015/03/22/Fout-declareren-voor-goede-zorg.dhtml,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    dwaallicht 2.1

    iemand die niets kan; mislukkeling

    Betekenisbetrekking


    Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.1

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een dwaallicht…

    is een persoon

        Algemene voorbeelden


        Er was er maar één die hij meer haatte dan zijn patiënten, en dat was hijzelf. Roelof Donker, een dwaallicht dat bij gebrek aan talent maar in de medicijnen was gegaan. Wie niets kon, kon nog altijd dokter worden.

        Gouden bergen, Herman Stevens,

        En zijn zoon was een tuberculeuze slungel, slachtoffer van het mal du temps, lijdend aan nevrose introspectie en aan een alle grenzen te buiten gaande haat jegens zijn verwekker [...]. Wat hij verwekt had was een zoon zonder toekomst, een zigeuner onder de zigeuners. Een dwaallicht in de geschiedenis.

        Het overspelige gras, Louis Ferron,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        dwaallicht 3.0

        verkeerd idee; misvatting die voor een waarheid gehouden wordt; waanidee

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een dwaallicht…

        is een idee

        • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] bestaat niet of klopt niet; is onjuist

          Algemene voorbeelden


          Niet alle meningen zijn in rationele dialoog te verzoenen, niet alle belangen zijn utilitair te verenigen. Universele consensus is een dwaallicht.

          http://www.volkskrant.nl/recensies/over-het-politieke~a3858215/,

          De moderniteit, argumenteert hij in zijn slothoofdstuk, heeft vele dwaallichten gedoofd en blijft de beste instelling om weer de zon van de hoop te zien opgaan.

          De Standaard,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding