erwt


erwt 1.0

afbeelding

Bron: tobrother
( Publiek domein )

bolrond, meestal groen zaadje uit de peulvrucht van vlinderbloemige planten van het geslacht Pisum, dat als groente gegeten wordt; kleine, bolronde groente
Meestal in toepassing op de kleine, groene, jonge erwt die voor consumptie uit de dop gehaald is; doperwt.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een erwt…

is een groente; is voedsel

  • [Kleur] is in de regel groen, maar er bestaan ook gele variëteiten

    Hoofdsemagram: doperwt


    Algemene voorbeelden


    Verse doperwten zijn een korte periode, van half mei tot half juli, verkrijgbaar. Ze worden geplukt als de zaden (erwten) nog klein en mals zijn.

    http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

    Haar ogen staren in de puree en de erwten. En in de dikke bruine saus.

    Twee mensen bij elkaar, Ilse Van Beversluys,

    Ten slotte werden we uitvoerig voorgelicht over de noodzaak om verstervingen te doen. Lust je spruiten en geen erwten, eet dan erwten en geen spruiten. We leerden alleen niet hoe we ons als gelovigen in de moderne samenleving moeten gedragen.

    De Standaard,

    Sla en tomaten, witloof, bloemkool, erwten en boontjes extra-fijn, wortelen, asperges en maïs.

    http://users.pandora.be/wonder/2002/Van%20Betlehem.htm

    Ik had er wat wortel- en knolgroenten in liggen, maar u kunt voor dit recept ook groenten als aubergine, bonen, erwten, kool of bloemkool gebruiken.

    NRC,

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • erwten doppen
    • erwten in de week zetten
    • erwten laten weken
    • erwten weken

    Ze dopte erwten aan de tuintafel onder de kerselaar in de achtertuin.

    Sluitertijd, Erwin Mortier,

    Doperwten hebben een harde vruchtwand zodat alleen de gedopte zaden eetbaar zijn, zowel vers als gedroogd. Hier moet je de erwten dus uit de peul halen (erwten doppen).

    http://www.tuinkrant.com/artikel/groenten-wintertuin-zaaivoorbereidingen-erwten-peulerwten-suikererwten-kapucijners-labbonen

    Gisteravond zijn de erwten al in de week gezet.

    Twee vorstinnen en een vorst, R.J. Peskens,

    Volledige, droge erwten met het vliesje er nog rond moet je best wel degelijk een nacht laten weken.

    http://www.onskookboek.be/soep/erwtensoep.html

    Groene erwten weken als aangegeven.

    http://demiddelburgjes.syno-ds.de:8000/demiddelburgjes/Erwtensoep%20a%20la%20Noordlandseweg.pdf

    met adjectief ervoor


    • gele erwten
    • grauwe erwten
    • groene erwten

    Spliterwten. Gedroogde en gespleten gele of groene erwten.

    http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

    Het hoogtepunt in zijn leven schijnt geweest te zijn na een maaltijd van zware, grauwe erwten.

    Requiem voor een vriend, J.J. Voskuil,

    's Avonds doen zij hun schorten voor, zetten hun koksmutsen op en bereiden levenloos doorgebakken biefstukken met groene erwten en aardappelprut, dit alles naar oud Iers recept dat de toerist het opwindende gevoel moet geven dat hij op de wereldbol toch nog dat ene onderontwikkelde land heeft gevonden.

    De vloek van Ierland, Max Pam,

    met adjectivisch voltooid deelwoord


    • diepgevroren erwten
    • gedroogde erwten
    • gespleten erwten

    Het eten is weerzinwekkend: soep uit blik, verbrande en tevens ongare rollade met verpulverde aardappels en diepgevroren erwten; het nagerecht werd niet gehaald.

    Het meesterstuk, Anna Enquist,

    Spliterwten. Gedroogde en gespleten gele of groene erwten.

    http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

    met voorzetselgroep


    • erwten uit blik
    • erwten uit een potje

    Al met al is er weinig op tegen om regelmatig kapucijners, bruine bonen of erwten uit blik te eten.

    http://nl.wikipedia.org/wiki/Eten_uit_blik

    U zult wat moeten experimenteren met erwten uit een potje en diepvrieserwten.

    http://www.visserslatijn.nl/index.htm

    in voorzetselgroep


    • met erwten

    Soms eten we rijst met erwten en vleesragoût.

    NRC,

    De nota van het mallotige drietal is taai als een stokvis en droog als een zak met erwten.

    Averechts, Gerrit Komrij,

    met substantief ervoor


    • een blik erwten
    • een zak erwten

    Op het aanrecht stond een blik erwten klaar voor het avondeten en Anna had het blik met heel veel moeite opengekregen en er één enkele erwt uitgehaald.

    Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

    Zakken bonen en erwten zijn munitie.

    Erbarme dich; Grote schoonmaak in 30 seconden, Hanneke Paauwe,

    met adjectief erachter


    • een erwt groot

    De bessen zijn een erwt groot, vlezig en rood van kleur.

    De Standaard,

    met ander, nevengeschikt substantief


    • erwten en bonen
    • erwten en wortelen

    Koolhydraten zitten in suiker, brood, aardappelen, rijst, deegwaren en peulvruchten zoals erwten en bonen.

    http://www.bop.vgc.be/didmat/gvo/vobinho.html

    Welke groenten eet je het liefst? Eigenlijk zijn er twee favorieten, namelijk erwten en wortelen en rode kool.

    http://jbas1166.eunet.be/vfgj/jongcont/jongcontpagina.htm,

    voorafgegaan door als


    • groot als een erwt

    De hypofyse, meestal ongeveer zo groot als een erwt, ligt in een holte in de schedelbasis, vlak achter de neusbrug.

    http://www.intmed.unimaas.nl/endo/

    Vaste verbindingen


    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    erwt 1.1

    afbeelding

    Bron: Bill Ebbesen
    ( CC BY-SA 3.0 )

    geheel van peul en de erwten erin als vrucht van de plant

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een erwt…

    is een peulvrucht; is een vrucht; is een plantendeel

        Combinatiemogelijkheden


        als object bij een werkwoord


        • de erwten oogsten
        • erwten plukken

        Ze waren de erwten aan het oogsten.

        De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

        Na de middag de laatste erwten plukken.

        Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        erwt 2.0

        iets wat op een erwt lijkt; klein, bolrond voorwerp

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

        Algemene voorbeelden


        Was dat niet de man die een fortuin verdiende aan de invoer van scheidsrechtersfluitjes, waarvan de erwt van hasj in was was? En die vrijgesproken werd omdat zijn advocaten konden aantonen dat hij zó stom was dat hij niet wist dat er in zo'n fluitje een erwt kon zitten?

        Dovemansoren, Rinus Ferdinandusse,

        Daar ontkleedde hij de buste. Naakt stond ze voor hem, een vrouw van hout en gips, met schroeven in haar armen en benen. Met zijn vinger gleed hij over een tepel, een erwt van dood materiaal.

        Alle vogels van de wereld, Daphne Buter,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        erwt 3.0

        afbeelding

        Bron: Rasbak
        ( CC BY-SA 3.0 )

        vlinderbloemige plant waarvan de erwten die we eten de zaden zijn; erwtenplant

        Betekenisbetrekking


        metonymie
        Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een erwt…

        is een plant

        • [Uiterlijk] heeft witte tot lila bloemen; heeft peulen met daarin de erwten als zaadjes
        • [Soort] is een vlinderbloemige plant
        • [Product of vrucht] is de plant die erwten voortbrengt

          Wetenschappelijke naam: Pisum sativum

          Rijk Plantae; Planten
          Stam Embryophyta; Landplanten
          Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
          Orde Fabales
          Familie Leguminosae; Vlinderbloemenfamilie
          Geslacht Pisum; Erwt
          Soort Pisum sativum

          Algemene voorbeelden


          Sommige tuinliefhebbers zaaien ook erwtjes in potjes in een koude kas. Een erwt zou de verplanting tamelijk goed verdragen, al is het woordje "tamelijk" voor mij al een bedenking waard.

          De Standaard,

          Erwten en bonen worden in het voorjaar gezaaid en in augustus/september worden de peulen gedorst.

          http://www.gzp.nl/main/gzp/index.htm

          'Uw prei staat schoon,' riep een van hen, 'maar mijn erwten doen het toch beter.'

          Marcel, Erwin Mortier,

          Combinatiemogelijkheden


          als object bij een werkwoord


          • erwten opbinden

          Erwten kunnen nu opgebonden worden. Al staat het erwtenrijs klaar om de erwtenranken op te vangen, toch moeten we deze peulvruchten een beetje helpen. Zo voorkomen we dat het gewas later tegen de grond slaat.

          De Standaard,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen