feitenvrij


feitenvrij 1.0

(ironisch; neologisme)

als het ware vrij, verlost van feiten; de feiten negerend of ontkennend en in elk geval niet geneigd zich erdoor te laten beïnvloeden
Doordat vrij vaak duidt op de afwezigheid van iets ongenaams, krijgt het woord een ironische of sarcastische lading. De uitdrukking niet gehinderd door de feiten heeft dezelfde ironische of sarcastische lading.

Algemene voorbeelden


De term post-truth impliceert dat gevestigde politici beschikken over de feiten en dat hun tegenstanders leugens verkondigen. Maar politiek is niet het domein van kennen en weten, betoogt Luuk van Middelaar. Het is het domein van oordeel en overtuiging. "Feiten moeten in een verhaal worden geplaatst." Is er nog ruimte voor debat als de feiten niet meer tellen? [...]. De Oxford Dictionaries verkozen post-truth tot woord van 2016 en in Duitsland won postfaktisch. Ruwweg duidt deze eigenschap erop dat de emotie overheerst in plaats van de rede, en dat woorden losraken van de werkelijkheid: 'feitenvrij' in het Nederlands (al mist daarin de tijdsaanduiding 'post').

NRC Handelsblad,

Combinatiemogelijkheden


met substantief


  • de feitenvrije Brexitcampagne
  • de feitenvrije mening
  • feitenvrije politiek
  • een feitenvrije samenleving
  • een feitenvrije wereld
  • feitenvrij zondebokdenken

Na maandenlange mist van de feitenvrije Brexitcampagne volgde een donderslag bij heldere hemel en kozen de Britten ervoor uit de EU te vertrekken.

NRC Handelsblad,

Waarom zou je een boek lezen als je toch al een mening hebt? Bij ons geldt het adagium: gemakt dient de mens. Daaruit vloeit de gedachte voort dat elke inspanning dient te worden vermeden. Zo waart de feitenvrije mening door Nederland.

de Volkskrant,

Geregeld verwijt de oppositie het kabinet 'feitenvrije politiek' te voeren.

de Volkskrant,

We zien dat real-time video-editing en video-enactment het mogelijk maken om gezichtsuitdrukkingen in video's te veranderen terwijl ze gespeeld worden – perfect gereedschap voor nep-nieuws en een feitenvrije samenleving.

nrc.next,

We leven in een feitenvrije wereld en het gaat om de perceptie, nietwaar?

nrc.next,

De bedwelmende opiniëring van de journalistiek wakkert volgens Heijne de vlam aan van een politiek gedreven door emotie, op zowel links als rechts. De elite heeft het gedaan, zegt de een. De buitenlanders hebben het gedaan, zegt de ander. Feitenvrij zondebokdenken, wat Heijne betreft. Goedkoop. Onjuist. Gevaarlijk, ook.

NRC Handelsblad,

met werkwoord


  • feitenvrij discussiëren
  • feitenvrij beloften doen

Feitenvrij discussiëren over politieke thema's, heel gebruikelijk in de huidige Amerikaanse verkiezingscampagne, heeft nu ook de fundamenten van internet bereikt.

NRC Handelsblad

Het moderne populisme, zoals dat werd ingezet door Fortuyn, bereikt volgens Bos een nog ander niveau: het oprapen van de boosheid over de politiek, en feitenvrij beloften doen die je nooit kunt nakomen.

NRC Handelsblad,

met bijwoord


  • (niet) volledig feitenvrij

De 'fascismemythe' is bedoeld om de legitimiteit van de Oekraïense regering aan te tasten, zowel in Oekraïne als in het Westen. [...]. Het lastige is: de Russische desinformatie is niet volledig feitenvrij. Rechts-extremisme vormt wel degelijk een probleem in Oekraïne, zeker onder veteranen die terugkeren van het front.

nrc.next,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Etymologie


Aard herkomst inheems woord
Vroegste datering 2011