geboortemaandeffect


geboortemaandeffect 1.0

(neologisme)

effect dat iemands geboortemaand heeft op zijn prestaties, bijvoorbeeld op school of sport, optredend door een selectie op geboortejaar, waarbij de oudere geselecteerden vaak ook verder zijn in hun ontwikkeling en daardoor voordeel hebben boven degenen die later in het jaar geboren zijn

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een geboortemaandeffect…

is een effect; is een uitwerking

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is het effect dat iemands geboortemaand heeft op zijn prestaties
  • [Gevolg of resultaat] zorgt er meestal voor dat de oudere personen in een selectie voordeel hebben boven de jongere personen daarin
  • [Toepassingsgebied of bereik] treedt bv. op in het onderwijs of in de sport

    Hoofdsemagram: effect


    Algemene voorbeelden


    Het fenomeen is zich pas gaan voordoen sinds de KNVB en clubs hebben besloten dat er in de jeugd gewonnen moest worden, in plaats van opgeleid. 'Twintig jaar geleden zag je helemaal geen geboortemaandeffect', aldus Verheijen. Tegenwoordig staat in het beleidsplan van de KNVB dat jeugdteams moeten presteren. Prestatiedruk leidt tot een andere manier van scouten. Verheijen: 'In de pubertijd maakt enkele maanden leeftijdsverschil veel uit. De peildatum voor de samenstelling van elftallen is elk jaar 1 januari.'

    de Volkskrant,

    Het antwoord op die vraag is hetzelfde als op de vraag waarom kinderen die in oktober, november en december jarig zijn, de helft meer kans maken om rilatine voorgeschreven te krijgen dan leeftijdsgenoten die in januari geboren zijn. Dat laatste cijfer is een opmerkelijke vaststelling uit een nieuwe studie van gezondheidsfonds CM naar het rilatinegebruik bij kinderen met ADHD (DS, 9 januari 2024). Dat gebruik steeg op tien jaar tijd met 20 procent, naar één op de veertig Belgische kinderen en jongeren, of 2,4 procent. Onderzoek heeft het over het geboortemaandeffect: wie later op het jaar is geboren, scoort lager op taal- en intelligentietests en loopt achter op motorisch vlak. Dat is perfect normaal, zegt klinisch psychologe Séverine Van De Voorde, die doctoreerde over ADHD, dyslexie en het brein.

    De Standaard,

    Peter van Dort is coach van het Nederlands jeugdelftal onder 15 en medewerker onderzoek en ontwikkeling bij de bond. Hij houdt zich bezig met het geboortemaandeffect en de 'biologische rijpheid' van spelers. Een belangrijk deel van zijn werk is te voorkomen dat talent wegvalt omdat ze laat in het jaar geboren zijn of zich pas op latere leeftijd fysiek ontwikkelen. Dat er uitval is, maakte het onderzoek van Verheijen duidelijk.

    nrc.next,

    Etymologie


    Aard herkomst inheems woord
    Vroegste datering 2009