geeltje 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een geeltje…
is een voorwerp
- [Kleur] is meestal fel geel, maar komt ook in neonroze, neongroen, neonoranje of neonblauw voor
- [Omvang concreet] is relatief klein
- [Vorm] is meestal vierkant
- [Constructie] heeft een zelfklevende rand, maar kan gemakkelijk verwijderd worden zonder sporen na te laten
- [Geheel] bevindt zich ongebruikt op een blok met meerdere geeltjes
- [Functie] dient om een herinnering of brainstormidee op te schrijven of om ergens snel een korte boodschap op achter te laten
- [Plaats] wordt ergens opgeplakt, bv. op een envelop, een bureau, een presentatiebord, etc.
Algemene voorbeelden
De leerlingen krijgen een stapeltje geeltjes (post-its). Per geeltje schrijven ze 1 idee op rond het thema.
Schaf gele en roze Post-its ('de geeltjes') aan.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- ergens een geeltje opplakken
Om iemand te laten voldoen aan je (schriftelijke) verzoek hoef je er slechts, verassend genoeg, een 'geeltje' op te plakken.
Herfst vorig jaar voerde het bedrijf een campagne voor een nieuw product: op een groot zeil waren allemaal geeltjes geplakt die het publiek eraf kon halen.
met adjectief ervoor
- een geel geeltje
- gele geeltjes
- groene geeltjes
- een roze geeltje
- oranje geeltjes
- roze geeltjes
Plak een geel geeltje elke keer dat je een afgesproken maatregel toepast [...]. Plak een roze 'geeltje' voor elke keer dat je een niet-afgesproken maatregel toepast.
Op de roze geeltjes staan uiteindelijk associaties bij hoe men de overheid ervaart en op de gele geeltjes hoe men de overheid zou willen ervaren.
Alle deelnemers krijgen groene 'geeltjes' waarop ze maximaal vier sterkten van de organisatie schrijven die onderscheidend voordeel kunnen opleveren in het kader van de opdracht.
Alle oranje geeltjes worden verzameld en in eerst instantie gaan G. H. en D. M. hiermee aan de slag om tot een eerste document te komen voor het gezamenlijke gebied van de VVD Regio De Baronie en de regio West Brabant.
in voorzetselgroep
- op een geeltje
- op geeltjes
Het stond op een geeltje, waarvan het kleefgedeelte vol zat met blauwe pluizen van mijn jack.
Dit bijzonder vormgegeven boekje staat vol inspirerende, opbeurende en liefdevolle tekstjes [...]. Geschreven op geeltjes, op uitgescheurde blocnoteblaadjes, op enveloppen, op boodschappenbriefjes, in opschrijfboekjes.
geeltje 2.0
(business, economie en financiën; (vooral) in Nederland; verouderend)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een geeltje…
is geld
- [Kleur] was van 1861 tot 1909 geel en daarna rood van kleur
- [Vorm] is rechthoekig
- [Materiaal] is een briefje
- [Functie] diende tot 2002 als wettig betaalmiddel in Nederland
- [Plaats van herkomst] is Nederlands briefgeld
- [Tijd] is op 1 januari 2002 met de komst van de euro afgeschaft
- [Voorstellingswijze] kreeg zijn bijnaam in de tijd dat het bankbiljet nog geel was en behield deze benaming ook toen het zijn latere rode kleur kreeg (ondanks de mogelijke verwarring met het vanaf 1982 gele vijftigguldenbiljet)
Algemene voorbeelden
Na enig zoeken vond ik in mijn achterzak vijfentwintig gulden. 'Ik heb nog een geeltje.'
'Een geeltje mevrouw. Da's een kopie. In de winkel ben je het dubbele kwijt.'
Voor iedere rit naar Schiphol ontvangt het hotel een geeltje.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een geeltje betalen
Na een geeltje betaald te hebben ging Johan samen met zijn vrienden aan de slag.
- een geeltjes kosten
- twee geeltjes kosten
Civilisation-3 is een prachtspel vol geschiedenis, techniek, politiek [...]. Het kost maar een geeltje en het is enorm leerzaam.
Het langskomen van een inseminator kost ook nog eens een geeltje.
Als je een gewone taxirit naar Havelte neemt, kost je dat al gauw twee geeltjes.
- een geeltje krijgen
- een geeltje lenen
Dat was Abdel, ik krijg nog een geeltje van hem maar hij zegt dat hij het niet heeft, de zak.
Kan ik een geeltje van je lenen?
in voorzetselgroep
- met een geeltje betalen
Een allochtone klant betaalde vanochtend met een geeltje.
- voor een geeltje
Dat komt uit het niets aanwapperen stormt daar maar even onze markt op, alle CD's voor een geeltje.
Criminele illegalen. Steken hun eigen moeder neer voor een geeltje.
met ander, nevengeschikt substantief
- een geeltje en een knaak
- piek, knaak, geeltje en rooie rug
- snip en geeltje
- tientjes en geeltjes
Hoe voelt een Antwerpse zich in Amsterdam? "Ik had helemaal geen probleem om me aan te passen. Ik spreek vlot Hollands [...]. Maar als ik in de winkel eventjes moet nadenken wat nu weer het verschil is tussen een geeltje (25 gulden) en een knaak (2,5 gulden) en uiteindelijk betaal met een meier (100 gulden), dan val ik natuurlijk door de mand."
Piek, knaak, geeltje en rooie rug hebben hun langste tijd gehad.
Vast staat in ieder geval dat met de komst van de euro ook veel bijnamen als snip en geeltje tot het verleden gaan behoren.
Afgedankte tientjes en geeltjes gaan direct in de versnipperaar.
geeltje 3.0
(recht en misdaad; (vooral) in Nederland; weinig gebruikt)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een geeltje…
is een bekeuring
- [Kleur] staat op lichtgeel papier
- [Constructie] is een afdruk van een bekeuring op wit papier die de politie zelf meeneemt voor de administratie
- [Functie] brengt een persoon ervan op de hoogte dat hij of zij een bekeuring gekregen heeft
- [Plaats] is door de politie op een duidelijke plek achtergelaten, doorgaans onder de ruitenwissers van een voertuig
- [Verloop] verdwijnt door de digitalisering van bekeuringen
- [Handelende persoon] is door de politie uitgeschreven en achtergelaten
- [Omstandigheid] wordt bv. afgegeven bij verkeerd parkeren
Algemene voorbeelden
Een afschrift van een bekeuring onder je ruitenwisser of uit handen van een agent is binnenkort verleden tijd. De papieren bon verdwijnt dit jaar. De politie gaat bekeuringen digitaal uitschrijven. Bij het uitschrijven van een digitale bon voor fout parkeren wordt het 'geeltje' vervangen door een label om een ruitenwisser, een handvat of een dakrail.
Het zogenoemde geeltje gaat verdwijnen. Deze bekeuring wordt uitgereikt aan een bekeurde, of wordt achtergelaten onder een ruitenwisser als door de politie een (verkeers)overtreding wordt geconstateerd.
Nu zijn agenten nog verplicht om op straat een papieren bekeuring uit te schrijven en de prent, het zogeheten geeltje, aan de overtreder te geven.
Politieagenten hoeven straks geen papieren bonnen meer uit te schrijven. Zij gaan veelvoorkomende overtredingen op straat geheel digitaal handhaven. De handgeschreven bekeuring, het zogeheten 'geeltje', kan worden geschrapt.
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Voorzetsel: achter
- een geeltje achter de ruitenwisser
Het heeft nog geen tien minuten geduurd en bij terugkomst zat er al een geeltje achter de ruitenwisser.
In deze maand werd 3700 maal een geeltje achter de ruitenwisser gestopt.
Voorzetsel: onder
- een geeltje onder mijn ruitenwisser
- het geeltje onder de ruitenwisser
Vaak krijgt je eerst het geeltje onder de ruitenwisser, en enkele weken daarna de eerste aanmaning.
Begin januari vond ik een (lullig) geeltje onder mijn ruitenwisser bij een ziekenhuis, omdat ik was vergeten een blauwe schijf te plaatsen bij het bezoek van de EHBO (max 2 uur stond er aangegeven).
Het geeltje onder de ruitenwisser verdwijnt.
geeltje 4.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een geeltje…
is een baksteen
- [Kleur] is gelig
- [Vorm] is driedimensionaal rechthoekig
- [Materiaal] is gemaakt van gebakken klei
- [Functie] wordt gebruikt om muren mee te metselen en als bestrating
- [Vervaardiging] werd oorspronkelijk geproduceerd in steenfabrieken langs de Hollandse IJssel
- [Tijd] is een oude baksteensoort
Algemene voorbeelden
De kleisoort bepaalt grotendeels de eigenschappen van het uiteindelijke product. IJzerhoudende klei gaf de ijsselsteen na het bakken een rode kleur en kalkhoudende klei meer een gele kleur: de bekende gele ijsselsteentjes of geeltjes.
Kan ik dezelfde geeltjes, uit een binnenmuur dus, ook gebruiken om de buitenmuur te herstellen?
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- Friese geeltjes
Zo bezat de molen waar ik zelf af en toe als vrijwilliger actief ben van origine scheve steunberen van gemetselde Friese geeltjes.
We konden ook nieuwe of tweedehands stenen kopen. Maar we vonden het mooier om hiervoor de originele stenen - Friese geeltjes zoals ze heten - te gebruiken. Dat is bovendien wel zo goedkoop. Een Fries geeltje kost nieuw zeventig eurocent, gebruikt 45 eurocent.
- oude geeltjes
De karakteristieke plavuizen vloer,de rustieke wand van oude geeltjes, en de gezellige openhaard creëren een ruimte zoals landelijk wonen bedoeld is.
In de vroegere stal is nu een aantrekkelijke ontvangstruimte gemaakt met oude geeltjes op de vloer en op een verhoging een lange antieke grenen tafel met acht stoelen en tijdschriften.
geeltje 5.0
(weinig gebruikt)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een geeltje…
is een vlinder; is een insect; is een dier
Algemene voorbeelden
Op deze zozeer het oog trekkende vlinderbloemige komen vrijwel alleen Citroentjes en wat witjes [...]. Ook op de Herfstsering een sterk overwegen van genoemde geeltjes (80%) onder de kapellen.
Ook heb ik mijn eerste vlinder gezien, het was een klein geeltje, fladderde van bloesemtak naar bloesemtak.
Blauwtjes, witjes en groentjes zijn vlinders. Geeltjes zijn er ook, maar die noemen we citroenvlinders.
Combinatiemogelijkheden
met ander, nevengeschikt substantief
- witjes en geeltjes
- witjes, oranjetipjes, geeltjes, blauwtjes en groentjes
Kattestaart is onder de vijf van de tabel duidelijk de lokplant voor de witjes en geeltjes met tezamen 68%, waarvan onderscheidenlijk 37, 17 en 13% voor Klein geaderd witje, Citroentje en Knollewitje.
Naast de kleurenpracht van de Witjes, Oranje(tipjes), geeltjes (Citroenvlinders), (Icarus)blauwtjes en Groentjes zag ik ook Koninginnepages, Koningspages en Keizermantels fladderen.