vlinder


vlinder 1.0

afbeelding

Bron: Hans
( Publiek domein )

insect met grote, brede vleugels in een grote variëteit van kleuren en kleurencombinaties en met een kleine kop waarop twee geurantennes staan en die een roltong bevat waarmee het dier nectar uit bloemkelken zuigt, dat inheems vrij talrijk waargenomen kan worden van de lente tot de herfst en dat bekend is om zijn sierlijke, lichte, fladderende en zigzaggende manier van vliegen

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een vlinder…

is een insect; is een dier

  • [Afmeting] kan in spanwijdte van de vleugels variëren van enkele mm tot wel 0,25 m
  • [Kleur] heeft vleugels die in een veelheid van kleuren en kleurencombinaties kunnen voorkomen
  • [Bouw] is ongewerveld; heeft zes poten
  • [Deel] heeft grote, brede vleugels; heeft een rank lichaam; heeft een kleine kop; heeft op zijn kop twee antennes om geuren te detecteren; heeft een lange roltong, waarmee hij zijn voedsel opzuigt, vooral de nectar uit bloemkelken
  • [Voortplanting] legt eieren waaruit een rups tevoorschijn komt die zich verder ontwikkelt tot een pop of cocon waaruit de uiteindelijke vlinder voortkomt
  • [Woongebied] komt vrijwel overal op de wereld voor, maar in de grootste aantallen in tropische en subtropische gebieden
  • [Leeftijd] wordt, afhankelijk van de soort, enkele dagen tot 1 jaar oud
  • [Tijd] wordt in onze streken vooral in de lente, de zomer en de herfst opgemerkt
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een dagvlinder of is een nachtvlinder
  • [Behandeling of bewerking] wordt gevangen door kinderen en volwassen verzamelaars; wordt vaak opgeprikt en gedroogd in verzamelingen
  • [Beweging] heeft een sierlijke, fladderende wijze van vliegen, waarbij hij zich zigzaggend en zonder duidelijk geordend patroon verplaatst van bloem naar bloem
  • [Gedrag] is een planteneter; vreet als rups vooral plantenbladeren en richt daardoor vaak schade aan
  • [Bezitter of eigenaar] wordt in dode toestand wel gebruikt als verzamelobject door verzamelaars
  • [Waardering] wordt meestal gewaardeerd door zijn kleurenpracht
  • [Verscheidenheid] komt voor in talloze soorten
  • [Voorstellingswijze] staat symbool voor een nieuw begin, de wedergeboorte of de wederopstanding en vaak ook voor geluk, vrijheid en de liefde; maakt vaak door zijn verschijning een licht, blij gevoel los bij mensen omdat ze hem in verband brengen met zomer en zorgeloosheid; wordt soms geassocieerd met de dood of met dromen of met doofheid

Rijk Animalia; Dieren
Stam Arthropoda; Geleedpotigen
Klasse Insecta; Insecten
Orde Lepidoptera

Algemene voorbeelden


Vlinders laten in korte tijd hun hele levenscyclus zien.

http://www.vsbfonds.nl/start.htm

Er zijn ook vlinders die naast nectar voedingstoffen uit rottend fruit, bloedende bomen en zelfs uit mest of kadavers opzuigen.

http://www.vlinderstichting.nl/

Volledige metamorfose is het geval bij mier, vlieg, vlinder, bij, e.a. Een aantal van de larven van deze insecten wordt met een specifieke naam aangeduid: b.v. rups is de larve van de vlinder, engerling de larve van de meikever.

http://www.detuingids.be/pages/detail.asp?Id=2736

In zo'n geval is het theoretisch mogelijk dat de vleugelslag van een vlinder in Brazilië een serie processen in gang zet die uiteindelijk zal leiden tot een tornado ergens in Amerika of een tyfoon voor de kust van Japan.

http://home2.planetinternet.be/pkenis/watis.htm#Pagina%20begin

De 'gewonere' vlinders als koolwitje, atalanta, dagpauwoog en vanaf half augustus ook de kleine vos kwamen in opvallend grote aantallen voor.

Meppeler Courant,

De atlasvlinder heeft niet, zoals andere vlinders, een roltong om nectar tot zich te nemen.

http://www.vlindertuindeberkenhof.nl/pzc22082003.html,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • dansen
  • dartelen
  • fladderen
  • rondvliegen
  • zich ontpoppen

Een grote zwarte vlinder fladdert door het open raam naar binnen.

Werk, Josse De Pauw,

Vlinders dartelden rond zijn hoofd.

Het geheim van Eberwein, Boudewijn Büch,

De traditionele beelden van de knop waaruit zich de bloem ontvouwt en de vlinder die zich uit de rups ontpopt verbeelden de geboorte als een metamorfose.

De Jacht op Proteus, Piet Meeuse,

Overal vlogen vlinders rond.

Berichten uit Maanzaad Stad, Abdelkader Benali,

Nog steeds word ik sentimenteel als ik een vlinder in mijn tuin zie dansen.

De kleine blonde dood, Boudewijn Büch,

als object bij een werkwoord


  • vlinders opprikken
  • vlinders vangen

Mijn vader die met zijn tong uit de mond vlinders opprikte.

De kleine blonde dood, Boudewijn Büch,

Ik heb de vlinder op een bloem gevangen.

Arend, Stefan Brijs,

met adjectief ervoor


  • een bontgekleurde vlinder
  • een exotische vlinder
  • een fluweelzwarte vlinder
  • een inheemse vlinder
  • een kleurrijke vlinder
  • een lichtblauwe vlinder
  • een okerkleurige vlinder
  • een prachtige vlinder
  • een veelkleurige vlinder
  • een witte vlinder
  • een zeldzame vlinder
  • een zwarte vlinder

Het huis steunde en kreunde, maar Annette lag uitgestrekt en vastgepind als een exotische vlinder die per vergissing op Karels bed was neergestreken.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Blauwe vlinders fladderen van tak naar tak.

Een jaar als (g)een ander, Kristien Hemmerechts,

Bomen die tot de kruin onder water staan, kleurrijke vlinders zo groot dat mijn verziende ogen er vogeltjes van maken.

Een jaar als (g)een ander, Kristien Hemmerechts,

Ze vertelt me hoe Grand Maurice op een middag toen hij op de zolder van zijn grootmoeder speelde, een prachtige vlinder vond die vast was komen te zitten toen hij probeerde uit het raam te vliegen.

De jongen die alles goed wou denken, Ben Faccini,

Er vlogen bontgekleurde vlinders om me heen.

In liefdesnaam, Adriaan van der Veen,

Steeds komt er een vuistgrote fluweelzwarte vlinder langsfladderen als een nieuwsgierig geestje. Als je denkt dat hij verdwenen is zie je hem voor een volgend raam verschijnen.

De kus, Jan Wolkers,

In het midden een handgrote okerkleurige vlinder met vlot neergepenseelde motieven die zilverwit zijn ingevuld.

De kus, Jan Wolkers,

Een witte vlinder fladderde nader en zette zich op haar hand.

De nymfentrein en andere verhalen, Herman Pieter de Boer,

Er kwam een lichtblauwe vlinder aanvliegen die neerstreek op de door de zon gestoofde lokken van Anny.

Martha, Lut Ureel,

De ontwerpen van Doppée, alsook de materialen die hij gebruikt, worden in het Postmuseum gepresenteerd in combinatie met toonkasten vol zeldzame vlinders en sprinkhanen uit het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen dat 150 jaar bestaat.

De Standaard,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een opgeprikte vlinder

Als we de plantentuin inrijden wordt onze bus omringd door opgeschoten jongens die dozen met opgeprikte vlinders voor de ramen ophouden.

De kus, Jan Wolkers,

in voorzetselgroep


  • zich ontpoppen tot een vlinder

Ha! Je was toch verliefd op haar? Met je champagnebloed en je rups die zich ontpopt tot een vlinder?! Mooiprater! Kitschdichter!

Lisa's adem, Karel Glastra van Loon,

met substantief ervoor


  • een collectie vlinders
  • een wolk vlinders
  • een zwerm vlinders

Onze grote collectie kevers en vlinders werd nimmer voltooid.

De lange geboorte, Lut Ureel,

Uitgestrekte nationale parken met exotische vogels en wolken kleurrijke vlinders.

http://www.arakea.be/site/thamb_21384.htm,

Het verhaal van een meisje dat aan epilepsie lijdt en omgeven is door zwermen vlinders.

Berichten uit Maanzaad Stad, Abdelkader Benali,

overig


  • vrij als een vlinder

Ik [...] lag tussendoor na te denken over dat rare gevoel sinds vanmorgen in mijn lichaam [...]. Alsof ik na vastgezeten te hebben als een rups in zijn cocon, opeens vrij als een vlinder door de lucht fladderde.

Het schot, Hilbert Kuik,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


vlinder 1.1

voorstelling van een vlinder in de vorm van een afbeelding, een motief op textielstoffen, een beeldje, een tatoeage en dergelijke

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een vlinder…

is een voorstelling

      Algemene voorbeelden


      Zij paste wijde lange jurken met art-nouveaumotieven, chemisiers, bloesjes met reusachtige vlinders erop of rozen.

      Het jaar van de kreeft, Hugo Claus,

      In het midden, voor de reusachtige open haard, op een enorm Chinees tapijt met vogels, vlinders en bloemen, stond een massieve zeventiende-eeuwse tafel.

      Drugs, Jef Geeraerts,

      Huwelijksbed met in pasteltinten geborduurde vlinders of begrafeniskatafalk met gouden tressen, het was haar allemaal om het even; ze liet hun maandenlang plannen maken, totdat het hun gelukt was haar uit te huwelijken.

      De jongste pop, Rosario Ferré,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      vlinder 1.2

      ((vooral) in België)

      afbeelding van een vlinder als Belgisch symbool tegen zinloos geweld

      Betekenisbetrekking


      specialisering
      Betrokken betekenissen 1.1 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een vlinder…

      is een symbool

      • [Uiterlijk] ziet eruit als een vlinder (als een kleine vos)
      • [Doel of bestemming] is het logo van de vzw Zinloos Geweld in België
      • [Functie] staat symbool tegen zinloos geweld
      • [Onderscheid of tegenstelling] is een ander logo dan dat van de Nederlandse stichting tegen zinloos geweld, die een lieveheersbeestje als symbool heeft

      Algemene voorbeelden


      Na het lieveheersbeestje in Nederland, heeft Vlaanderen met een vlinder nu ook een eigen symbool tegen geweld en agressie.

      http://www.gva.be/Archief/guid/vlinder-wordt-vlaams-symbool-tegen-zinloos-geweld.aspx?artikel=f1cad7f0-5d2b-4744-b65b-44b9653606ca,

      De vlinder is het nationale symbool tegen zinloos geweld omdat hij net als de mens broos is maar ook kleurrijk.

      http://www.keukeldamschool.be/nieuws/2006-2007/zinloosgeweld.htm

      "Met de aanwezigheid van een vlinder op de speelplaats dragen de scholen een boodschap uit die geweld afkeurt, maar tegelijk helpt het kinderen om gevoelens rond voorvallen bespreekbaar te maken," zegt voorzitter van Zinloos Geweld, Christian Lapinne.

      http://www.hbvl.be/limburg/neerpelt/vlinders-tegen-zinloos-geweld.aspx,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      vlinder 2.0

      iemand die zich vrij, zonder enige binding, van hier naar daar beweegt; vooral iemand die geen binding of vastigheid zoekt in relaties maar voortdurend nieuwe partners zoekt; ook iemand die zonder patroon of regelmaat van klus naar klus gaat

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een vlinder…

      is een persoon

      • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is iemand die geen bindingen of vastigheid heeft of wil
      • [Gedrag] is meestal iemand die zich in relaties niet aan een vaste partner wil binden, die voortdurend nieuwe partners zoekt; is soms iemand die geen vast of regelmatig werk heeft maar die voortdurend her en der wat doet, naargelang van waar hij zin in heeft of waar er wat te doen is

        Algemene voorbeelden


        Wij, jongens en meisjes van de toneelacademie, de blitse vlinders die klussen deden om te overleven.

        Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

        Een jonge vrouw had me gezegd dat die Peters een vlinder was. Een versierder en een klaploper.

        De koorddanseres en andere herinneringen, Rico Bulthuis,

        Nihoul zette vaak bloemetjes buiten. Verdachte was trouwe klant in duister nachtcafé in Elsene. Jean-Michel Nihoul, een van de hoofdverdachten in de zaak-Dutroux, was tot zijn aanhouding een trouwe vlinder in het Elsense nachtleven.

        De Standaard,

        Maar de vriendin vertelt waarom Julia zich moeilijk kan binden. "Julia is een sociale vlinder. Zij is een 'Southern Belle' en meisjes uit het zuiden zijn geboren flirts. Ze kan er gewoon niets aan doen."

        ANP,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        vlinder 3.0

        afbeelding

        Bron: Richard Bowen
        ( CC BY 2.0 )

        voorwerp dat door zijn vorm doet denken aan een vlinder; vooral een vlinderdas, een kleine, in strikvorm gedragen das; ook andere kledingaccessoires en haaraccessoires die door hun strikvorm op de vleugels van een vlinder lijken

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een vlinder…

        is een voorwerp

        • [Vorm] heeft vaak de vorm van een strik, waardoor hij lijkt op de vleugels van een vlinder
        • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een vlinderdas of een kledingaccessoire of haaraccessoire in de vorm van een vlinder

          Algemene voorbeelden


          Als ik dan zie dat mijn vlinder recht zit, werkelijk horizontaal, geen millimeter afwijking naar links of rechts, helemaal linea recta, is mijn avond geslaagd.

          De garderobier, Donald Niedekker,

          Weg van dat feest met die dikke heren en dat handjevol secretaresses met een fluwelen vlinder in de staart.

          Nette mensen in een nieuwe tijd, Hans van der Kamp,

          Nee, een stropdas of zelfs een gestrikte vlinder op een eenvoudig overhemd is een beleefdheidsverschijnsel dat uit het straatbeeld is verbannen door te luide muzieklawaai en vrijelijk te verkrijgen drugsmiddelen.

          http://drheinrichreifenblaser.punt.nl/index.php?r=1=4635,

          Ze maakte het weer goed door een opmerking te maken over het schattige jurkje dat Gabrielle droeg. Van heel fijne bordeauxrode rib, met een geplooide halsboord en op de jurk als versiering twee kleine vlinders, in kleur afstekend.

          Engelen van het duister, Jan Siebelink,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          vlinder 4.0

          zwemtechniek waarbij de beide armen tegelijk boven water naar voren gebracht worden en onder water weer naar achteren en de aaneengesloten benen een op en neer gaande beweging maken; vlinderslag

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Vlinder…

          is een zwemtechniek

              Algemene voorbeelden


              Op de vlinder, haar favoriete onderdeel, kwalificeerde De Bruijn zich rechtstreeks.

              Meppeler Courant,

              De hoogtepunten waren het nationale record van Pieter van den Hoogenband op de 50 vlinder (24,73), de drie titels van Inge de Bruijn (vrij, vlinder, rug) en het Nederlands clubrecord op de 4x50 vrij voor vrouwen: 1.45,06.

              NRC,

              Combinatiemogelijkheden


              met substantief ervoor


              • de honderd meter vlinder
              • de vijftig meter vlinder

              Bij de heren behaalde Nicolai Steenbergen drie keer goud en één keer zilver. Op de 50 m vrij in 24.7 eerste; op de 50 m school in 33.4 tweede (pr); op de 50 m rug in 29.3 eerste en op de 50 m vlinder in 28.0 eerste.

              Meppeler Courant,

              Tussenin zorgde ze wel voor een nieuwe Belgische besttijd op de 100 m vlinder.

              De Standaard,

              met telwoord ervoor


              • de vijftig vlinder

              In de Noorse stad verspeelde ze een eerste plaats op de vijftig vrij - in tegenstelling tot de vijftig vlinder wel een olympisch nummer - op de laatste meters aan de Duitse Sandra Volker.

              NRC,

              Woordfamilie


              Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen