geheugenverlies

In de Nederlandse vakliteratuur spreekt men wel van 'vroegkinderlijk geheugenverlies'. Freud vond dat we er veel te gemakkelijk aan voorbijgaan: 'wij verzuimen er een eigenaardig mysterie in te onderkennen.' Want als het waar is dat die eerste jaren cruciaal zijn voor de ontwikkeling van een individu, waarom zijn we ze dan later vrijwel volledig vergeten?

Aanvankelijk dacht men dat het impliciete geheugen beperkt bleef tot eenvoudige motorische of perceptuele vaardigheden, maar Daniel Schacter en zijn collega's hebben ook 'hogere' psychische functies als het begrijpen van zinnen onderzocht. De uitkomsten waren al even tegenintuïtief. In een van de proeven kregen mensen met ernstig geheugenverlies zinnen voorgelegd waar zonder uitleg geen touw aan vast te knopen was. Een voorbeeld is: 'De hooiberg was belangrijk omdat het doek scheurde.' Pas na toevoeging van 'parachute' kun je een betekenis verzinnen: de parachute scheurde, maar gelukkig viel de springer in een hooiberg.

Prikkeling van de hippocampus leidt tot uiterst heldere en gedetailleerde flashbacks. De neuronen in de hippocampus zijn gevoeliger voor spontane ontladingen dan neuronen elders in de hersenen. Veel vormen van epilepsie, voorbijgaand geheugenverlies en schemertoestanden hebben hun oorsprong in een verstoring van het delicate evenwicht in de hippocampus.

De hippocampus is essentieel voor het geheugen. Beschadiging van de hippocampus, zoals door het syndroom van Korsakov of door een lesie, veroorzaakt ernstig geheugenverlies. Dubbelzijdige verwijdering van de hippocampus betekent onherroepelijk het einde van het vermogen herinneringen op te slaan.

Er was in het theological seminary van 1932 nog een tweede Duitse student en die zal het zeker kunnen vertellen. De naam ontsnapt Teah even, maar zodra we weer in San Diego zijn, zal hij hem opzoeken […]. De man leeft nog en is gemakkelijk op te sporen. Hij heeft nu een hoge functie bij de Wereldraad der Kerken in Genève […]. Als we weer in San Diego zijn, zoekt Teah naam en adres op, maar ik weet dan al dat ik dat briefje spoedig zal verliezen en vergeten. Ik weet dat ook mijn vrouw er niets voor voelt naar Genève te reizen. De kans dat de bejaarde theoloog aan selectief geheugenverlies lijdt is veel te groot.

Een twintigtal jonge kinderen op weg naar school heeft vorige week de namiddag in een bus doorgebracht omdat de chauffeur van hun schoolbus een aanval van geheugenverlies kreeg en letterlijk het noorden (en alle andere windrichtingen) kwijt was. Chauffeur Jean-Guy Lavoie (46) vond na drie uur doel- en richtingloos rondrijden een deel van zijn geheugen terug en was helder genoeg van geest om dan onmiddellijk een winkelier om hulp te vragen. Dat diende schriftelijk te gebeuren, want Lavoie was naast zijn geheugen ook zijn spraakvermogen kwijtgeraakt.

Eerder onderzoek in 1998 wees uit dat 17 procent van de 2616 Cambodja-veteranen ernstige klachten hadden als vermoeidheid, geheugenverlies en concentratieproblemen.