genadezes 1.0
(onderwijs en opvoeding; neologisme)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een genadezes…
is een zes
- [Functie] dient om een student geen studievertraging op te laten lopen om financiële schade voor de onderwijsinstelling te vermijden
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is onverdiend en wordt "uit genade" gegeven
- [Belanghebbende of begunstigde] wordt gegeven aan een student op een universiteit of hogeschool
- [Betrokkene] wordt gegeven door een hoogleraar of universitair docent
Algemene voorbeelden
Eén op de tien docenten aan universiteiten heeft studenten laten slagen terwijl ze dat niet verdienden. Ze versoepelen tentamens, geven 'genadezessen' en beschouwen een onvoldoende voor een afstudeerscriptie als een taboe. Dat blijkt uit onderzoek van vier studenten journalistiek die zich tezamen het Topje van de IJsberg noemen.
De genadezes, treffend aangeduid als 'oprotzes', bestaat dan ook al lange tijd. Twintig jaar geleden, toen ik het conservatorium bezocht, was de term daar al gemeengoed. Opmerkelijk echter was dat het krijgen van een zes voor het afstudeerwerk daar gold als een enorme afgang.
Op meerdere universiteiten wordt de oprot- of genadezes genoemd. Docenten aan de Universiteit Utrecht, de Rijksuniversiteit Groningen, de TU Delft en de Vrije Universiteit in Amsterdam herkennen het fenomeen allemaal: studenten die voor hun scriptie geen mager zesje verdienen, krijgen er toch een.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een genadezes geven
- een genadezes uitdelen
'Soms geef ik een genadezes', zegt Timo de Rijk, hoogleraar design aan de TU Delft. 'Iedereen die daar verbaasd over doet, heeft boter op zijn hoofd.'
In Dit is de Dag bekende universitair docent en ethicus Theo Boer woensdag ook wel eens zo'n 'genadezes' te hebben uitgedeeld: 'Maar, alleen als iemand leerbaar is. Als ik denk: die komt er wel.'
in voorzetselgroep
- met een genadezes slagen
In de praktijk verlopen de beoordelingen niet soepel. Het is bijvoorbeeld nog niet mogelijk de vooruitgang van een student door de jaren heen te volgen. Zo ook bij Erik, die al een aantal keer met een 'genade-zes' voor professioneel handelen is geslaagd. Maar het volgende studiejaar begint hij weer met een schone lei.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Etymologie
| Aard herkomst | inheems woord |
|---|---|
| Vroegste datering | 1992 |
| Bijzonderheden | De verkleinvorm genadezesje komt al voor in een krantenartikel uit 1992, en wordt ongeveer even vaak gebruikt als genadezes. Het woord kwam al incidenteel voor de jaren negentig, maar werd vooral populair in de jaren nul. |