graan


graan 1.0

zaadkorrel van een graangewas; graankorrel
Vrijwel nooit in het enkelvoud. Meestal wordt dan het verkleinwoord graantje gebruikt.
See also : graantje

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een graan…

is een vrucht; is een plantdeel

  • [Geheel] is de zaadkorrel van een graangewas

    Algemene voorbeelden


    Bovendien ligt het in de natuur van de kip om in de grond te scharrelen en daarbij ook dierlijke resten, zoals wormen, mest en ook granen op te pikken.

    De Telegraaf,

    Brouwen van het bier [...]. Men onderscheidt drie grote fasen: 1. Bereiding van het mout. De eerste fase bestaat erin gerst, een harde graansoort, te verwerken tot een brokkelige mout, rijk aan enzymen. Om dit te bereiken moet men de granen laten kiemen gedurende 6 tot 7 dagen met een vochtigheidsgraad van ongeveer 45% en op een temperatuur van 12 tot 15°C [...]. 2. Het brouwen [...]. 3. De gisting.

    http://www.bierengezondheid.be/,

    Vaste verbindingen


    een graan meepikken

    1. ( soms)
      meeprofiteren met iemand anders
      Gebruikelijk is een graantje meepikken.
      See also : een graantje meepikken

      De werknemers pikken een graan mee als er winst is, tonen in het beste geval wat goodwill als het wat moeilijker gaat, maar laten het beleid volledig over aan de managers (en daarachter de aandeelhouders).

      De Standaard,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als deel van een samenstellende afleiding


    graan 2.0

    de vruchten van graangewassen, met name genoemd als handelswaar, als grondstof en als voedingsmiddel; graankorrels; koren

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Graan…

    is een grondstof; is voedsel

    • [Samenstelling] bestaat uit de vruchten van graangewassen
    • [Functie] dient als grondstof, bijvoorbeeld voor brood en andere graanproducten; is handelswaar; is voedsel voor vogels en andere dieren
    • [Container] wordt als handelswaar in bulk of in zakken verhandeld

      Algemene voorbeelden


      Stel je voor, een bakker wil brood bakken maar heeft geen meel. De molenaar zegt hier heb je een zak. En de boer geeft gratis graan aan de molenaar. De bakker bakt brood en deelt dat uit, onder andere aan de molenaar en de boer. Voor niets natuurlijk. De kadootjesekonomie! Het tegendeel van een graai-ekonomie.

      http://www.antenna.nl/atalanta/anarchie_tisdat.html

      Wij leveren het graan ofwel in bulk ofwel in zakken.

      http://www.molens-limbourg.be/method/Zakken.htm

      Een klas kinderen moet bijvoorbeeld verteld kunnen worden hoe het proces van graan tot brood verloopt, waarna ze zelf bij de molen brood kunnen bakken.

      Meppeler Courant,

      Hier staan we nu voor een molensteen [...]. De werking gaat als volgt: het graan komt van bovenaf tussen de twee molenstenen, die draaien dan in tegengestelde richting van elkaar en vermalen zo de graankorrels tot meel. Het meel gaat dan via de groeven naar buiten.

      http://www.seyen.be/toerisme/Gidsbeurten/Algemeen/body_algemeen.html

      Als grondstof voor de jenever werd graan gebruikt dat met grote zeilschepen in grote hoeveelheden werd aangevoerd.

      Trouw,

      Quorn is nieuw op de markt van vleesvervangers. De brokken zijn gemaakt van graan, in tegenstelling tot veel vegetarische produkten die van soja (peulvruchten) worden gemaakt.

      NRC,

      Combinatiemogelijkheden


      als object bij een werkwoord


      • graan malen

      Vroeger werd het Nederlands landschap gekenmerkt door molens, die graan maalden, hout zaagden en water uit de polder pompten.

      http://www.remu-ecostroom.nl/

      met adjectivisch voltooid deelwoord


      • gemalen graan

      Meel is gemalen graan met zemel en kiem en bloem is gemalen graan zonder zemel en kiem.

      http://www.gzp.nl/main/gzp/index.htm

      met substantief ervoor


      • een kilo graan
      • een ton graan
      • een zak graan

      Als je bedenkt dat zo'n schip 200 à 300 ton graan aan boord heeft dan kan het een tijdje duren eerdat het schip leeggezogen is.

      http://www.seyen.be/toerisme/Gidsbeurten/Algemeen/body_algemeen.html

      Elke werknemer die meehelpt ontvangt na een dag werken 7 kilo graan.

      http://www.mindef.nl/nieuws/nieuwsberichten/201102_project.html,

      De boeren moesten hun hele oogst afstaan aan de landstand, maar elke boer hield wel een aantal zakken graan verborgen op zolder.

      De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

      met telwoord ervoor


      • meer graan
      • veel graan

      Vanaf 1980 exporteerde Europa steeds meer graan, wat door Brussel werd gesubsidiëerd.

      NRC,

      En voor alle paarden die het teruggetrokken Veldleger niet meer nodig zou hebben - en welke veel graan zouden vereisen - was ook wel een nuttiger doel te bedenken.

      http://www.stelling-amsterdam.org/index.htm

      met ander, nevengeschikt substantief


      • graan en aardappelen
      • graan en groente
      • graan en peulvruchten
      • graan en soja

      Akvavit kan zijn gemaakt op basis van graan en aardappelen.

      http://www.werelddranken.nl/

      Graan en groente vormde de basis van iedere maaltijd, en het vlees van runderen en schapen, die van nut waren op de boerderij en na een lang leven alleen taai vlees opleverden, stond alleen bij uitzondering op het menu.

      NRC,

      Er kan dan gebruik worden gemaakt van de bestaande opslag- en droogruimtes voor uien en aardappels die ten tijde van het droogseizoen van graan en peulvruchten niet in gebruik zijn.

      http://www.solarservices.nl/groups/drying.htm

      Alleen een deel van de kinderen krijgt een dagelijks rantsoen van een halve liter pap van graan en soja.

      http://www.doktersvandewereld.org/rapport.php?rapport=afghanistan

      Spreekwoorden


      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als deel van een samenstellende afleiding


      graan 2.1

      graanproduct of graansoort

      Algemene voorbeelden


      Kinderen in ontwikkelingslanden eten weinig vlees en leven op een dieet van vooral granen.

      http://www.kennislink.nl/web/show?id=110287

      Het moutmeel wordt samen met eventuele andere ruwe granen (tarwe, rijst, maïs enz.) gestort in een beslagketel.

      http://www.dma.be/p/bier/0_4.htm,

      IJzer zit in vlees, bruin brood, volkorenproducten (bruine rijst, volkoren deegwaren, muesli...) en in vele granen.

      http://www.bop.vgc.be/didmat/gvo/vobinho.html

      Er wordt gepleit voor het royaal gebruik van granen, vruchten en groenten.

      http://www.gva.be/dossiers/-w/winterspelen2002/utah3.asp

      In een vegetarische voeding kan men vlees volwaardig vervangen door de plantaardige eiwitbronnen te combineren met granen of melkproducten.

      http://www.wvc.vlaanderen.be/gezondsporten/voeding/

      Combinatiemogelijkheden


      met ander, nevengeschikt substantief


      • granen en aardappelen
      • granen en groenten
      • granen en peulvruchten
      • granen en soja
      • granen en vruchten
      • granen en zaden

      De varkens verblijven in de open lucht en worden bijgevoerd met granen en aardappelen.

      http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

      Dierlijke proteïne [...] heeft te neiging calcium te lekken uit de beenderen en moedigt verwijdering via de urine aan. Plantaardige eiwitten - in bonen, granen en groenten - lijken dit effect niet te hebben.

      http://users.pandora.be/myprojects/gezondevoeding/gezondheid/beenderen.html

      Voor sommige granen en peulvruchten (zoals rogge en witte of bruine bonen) is een weektijd van een nacht aan te raden.

      http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

      Het grootste deel van de fosfor die in veevoeder op basis van granen en soja aanwezig is, zit gebonden op fytaatmoleculen.

      http://www.belgobiotech.be/code/page.cfm?id_page=26,

      De kauw houdt zowel van groente als van vlees en eet granen en vruchten, die hij vindt op de grond en snel verorbert, voordat de roek of de raaf ze inpikken.

      http://www.dessie.be/vogels/lijst.htm

      Een silogebouw is een grote gesloten doos, met binnenin een aantal verticale kokers, voor de opslag van granen en zaden.

      NRC,

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      graan 3.0

      de op het veld staande graanplanten; koren

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Graan…

      is landbouwgewas; is gewas

      • [Samenstelling] is het geheel van graanplanten op het veld

        Algemene voorbeelden


        Wie blijft er niet geboeid staan kijken als er op een akker een oogstmachine, de zogenaamde combine, bezig is: aan de voorkant wordt het nog op het veld staande wuivende graan het apparaat binnengeschoven, terwijl aan de zijkant de gedorste korrels via een goot in de transportwagen gutst en aan de achterkant het stro in keurig geperste balen op het stoppelveld wordt gedeponeerd.

        Een zwervend bestaan, Bob den Uyl,

        Als het graan te plat lag, van de regen of van de wind dan diende men heel het veld met de zeis te oogsten en de vrouwen volgden om het gemaaide graan met een handige greep in bussels te binden.

        De lange geboorte, Lut Ureel,

        Vaak stond Tania naar de graanvelden te kijken vanuit het raam van haar kamer en dacht na over het graan dat op de velden groeide.

        Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

        Van de totale grondoppervlakte van 580 ha. worden er 425 ha. bezaaid met gewassen (voornamelijk graan).

        http://www.kraainem.be/nl/hist.htm

        Combinatiemogelijkheden


        als object bij een werkwoord


        • graan dorsen
        • graan verbouwen
        • het graan maaien

        Alle graan werd gedorst. Dorsen is het losmaken van het zaad, door het gewas te kloppen met stokken of dorsvlegels. Tegenwoordig wordt in onze streken vooral machinaal gedorst.

        http://www.vhti.be/dendermonde/folklore/vemmekens.htm,

        Hoe flink was het toch, vinden wij, dat de mensen gereedschappen uitvonden? Eerst een paar stenen bijlen, daarna de eerste ploeg, om graan te kunnen verbouwen!

        http://www.absmid.demon.nl/mainpage.htm

        Het graan op de velden was al gemaaid, het loof van de houtwallen werd knisperig, het groen begon al naar het bruin te neigen.

        Het overspelige gras, Louis Ferron,

        met telwoord ervoor


        • meer graan
        • veel graan

        De gordel van het gematigd klimaat schuift bovendien op naar het noorden, zodat Canada en Rusland meer graan kunnen telen.

        De Standaard,

        De boer was blij dat hij iemand meer had, want er stond veel graan die zomer.

        Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

        met ander, nevengeschikt substantief


        • graan en aardappelen

        Op zestig hectare teelt hij graan en aardappelen.

        NRC,

        Vaste verbindingen


        graan voor vlees en mest

        1. Vormvariant: graan voor mest

          ( agricultuur)
          vorm van duurzame landbouw, waarbij veebedrijven en akkerbouwbedrijven samenwerken als zogenaamde koppelbedrijven: de akkerbouwer verbouwt graan voor de veeboer en de veeboer geeft zijn veemest aan de akkerboer

          Grondgebonden bedrijfsvoering richt zich op het gebruik van voer van eigen bedrijf, regio, provincie, land of buurlanden en vervolgens hergebruik van mest op deze landbouwgronden (het principe "graan voor vlees en mest" en "mest voor graan". Een principe dat naadloos aansluit bij de uitgangspunten van "Cradle to Cradle", die veel bestuurders omarmen).

          http://horst.sp.nl/werkgroepen/BurgerinitiatiefVerklaring%20en%20Handtekeningenlijst.pdf

        mest voor graan

        1. ( agricultuur)
          vorm van duurzame landbouw, waarbij veebedrijven en akkerbouwbedrijven samenwerken als zogenaamde koppelbedrijven: de veeboer geeft zijn veemest aan de akkerboer en de akkerboer verbouwt graan voor de veeboer

          Synoniem: graan voor vlees en mest en mest voor graan

          Veebedrijven en akkerbouwbedrijven kunnen mekaar helpen (de zogenaamde koppelbedrijven, met als clichévoorbeeld mest voor graan: de akkerbouwer produceert graan voor een veeboer en de veeboer vindt bij de akkerbouwer een afzet voor mest).

          http://www.vilt.be/duurzamelandbouw/index.html

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        graan 3.1

        soort graangewas

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een graan…

        is een plantensoort

            Algemene voorbeelden


            Een breedwerkend systemisch fungicide met een goede werking tegen de meeste bladziekten in granen.

            http://www.syngenta.be/nl/fong_tilt.htm,

            Winterteelten: de bezaaiingen met granen en koolzaad gaan achteruit. De overvloedige regen die ons land kende tijdens de herfst van 2000 heeft de bezaaiingen met winterteelten verstoord.

            http://statbel.fgov.be/press/pr050_nl.asp,

            Vele insecten en sommige vogel- en vleermuissoorten dragen stuifmeel van bloem tot bloem waardoor fruitbomen, granen en bloemen worden bestoven.

            http://bch-cbd.naturalsciences.be/belgie/convention/biodiversity-faq.htm

            Woordfamilie


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen