hagelslag


hagelslag 1.0

het met kracht neerslaan van hagel

Semagram (extra betekenisinformatie)


Hagelslag…

is een gebeurtenis

  • [Intensiteit] gebeurt vaak met grote kracht
  • [Werking of functionering] is het neerslaan van hagel
  • [Gevolg of resultaat] kan schade aan huizen e.d. veroorzaken

    Algemene voorbeelden


    Als de collector daarenboven goed bevestigd is op het dak, riskeert men geen schade bij storm of hagelslag.

    http://www.ode.be/publicaties/downloads/zon/warmte-uit-zonlicht.pdf

    Hagelbuien (men sprak van hagelslag in de tabak) kon de aanplant totaal vernielen of door bladbeschadiging (gaten en scheuren) een aanzienlijke oogstvermindering geven.

    http://www.growmagic.nl/

    hagelslag 2.0

    schade door de neerslag van hagel; hagelschade

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Hagelslag…

    is schade; is een gevolg

    • [Object betroffen] is schade aan gebouwen, voertuigen, e.d.
    • [Oorzaak, reden of aanleiding] wordt veroorzaakt door het neerslaan van hagel

      Algemene voorbeelden


      Volgens de overlevering heeft de vorige eigenaar van de boerderij dit kruis van zusters gekregen, die appels kwamen halen. Toen hij klaagde over 'hagelslag' (schade door hagel) hebben de zusters hem dit kruis als bescherming gegeven. Daarna is er nooit meer hagelschade geweest!

      http://veldkruus.nl/kruis.php?af=LE&kr=950

      hagelslag 3.0

      afbeelding

      Bron: scnay2
      ( CC BY-NC-SA 2.0 )

      ((vooral) in Nederland)

      broodbeleg dat bestaat uit kleine, langwerpige korreltjes van chocolade of gekleurde suiker
      Thans vrijwel uitsluitend in toepassing op chocoladehagelslag. Hagelslag van gekleurde suikerkorrels wordt nu meestal vruchtenhagel genoemd.

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Hagelslag…

      is broodbeleg; is voedsel

      • [Kleur] bestaat uit bruine korrels, uit bruine en witte korrels of uit gekleurde korrels
      • [Smaak] smaakt zoet
      • [Uiterlijk] bestaat uit kleine, langwerpige korreltjes
      • [Ingrediënt] bestaat uit korrels van pure chocolade of melkchocolade, of uit korrels van gekleurde suiker
      • [Functie] dient als voedsel; is broodbeleg; dient ook ter versiering van gebak, e.d.
      • [Gebruikswijze] is strooisel; wordt bijvoorbeeld op de boterham gestrooid
      • [Gebruiker] is een populair broodbeleg bij kinderen
      • [Omstandigheid] wordt vaak bij het ontbijt gegeten

      Algemene voorbeelden


      Als Franz (11), Sven (13) en Mathias (12) - in het Nederlands - over de verschillen tussen hun land en Nederland praten komt allereerst de hagelslag ter sprake die elke morgen bij hun gastgezin op de ontbijttafel staat.

      NRC,

      Net als anders praat ze over heel gewone dingen (wat ze 's morgens op haar brood doet, hagelslag), maar in haar stem hapert iets.

      Engelenplaque, A.F.Th. van der Heijden,

      Als we vroeger te veel hagelslag op ons brood deden, zei mijn moeder altijd: "Het is hier Wassenaar niet."

      NRC,

      Een echte Hollandse kantinelunch met kaas, ham, melk, hagelslag, wit en bruinbrood, beschuiten, kaassoufflés, bamiballen en al die andere zaken die een lunch ineens tot zo'n typisch Nederlandse aangelegenheid maken.

      http://www.anszwerver.nl/dagboek/archives/000014.shtml#000014,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • pure hagelslag

      'Punt drie. Een bundeltje boterhammen. Maakt u er twee wit van, en twee bruin. Niet te weinig kaas graag. En pure hagelslag, puur, geen melk.'

      Religie; Ober in distress; Nachtwaker Wiebov, Koen-Machiel van de Wetering,

      in voorzetselgroep


      • met hagelslag
      • een boterham met hagelslag

      In de keuken maakte hij zijn ontbijt klaar – een glas thee met veel suiker en een boterham dik besmeerd met boter en bestrooid met hagelslag.

      Over de grens, Chaja Polak,

      En natuurlijk ontbreekt de boterham met hagelslag niet.

      http://www.ggdbno.nl/

      met substantief ervoor


      • een pak hagelslag
      • korrels hagelslag
      • korreltjes hagelslag

      Nog even langs de supermarkt voor een paar pakken hagelslag en de reis kan beginnen.

      NRC,

      Nina had 's ochtends nog heel aandachtig naar het meisje zitten kijken, hoe ze haar brood at, hoe ze met de korrels hagelslag speelde, hoe ze haar lievelingsrok aantrok en de veters van haar gymschoenen strikte.

      Labyrint, Fleur Bourgonje,

      'Dus,' vertelt ze terwijl ze de korreltjes hagelslag een voor een van het bord oppikt met haar vinger, 'ik zal je nu precies vertellen wat de vonk deed overslaan.'

      De langverwachte, Abdelkader Benali,

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      hagelslag 3.1

      soort of merk hagelslag

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 3.0 : 3.1

      Algemene voorbeelden


      En als ik zeg 'hagelslag', dan moet het de pure van De Ruijter zijn. Alle andere hagelslagen zijn slappe aftreksels hiervan. Te zoet, te glanzend, te kleine of te broze korrels, verpakt in zakjes of in plastic. Of van melkchocolade, bah!

      http://lijkendijk.com/groenten/

      hagelslag 3.2

      (weinig gebruikt)

      korrel hagelslag; hagelslagkorrel

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 3.0 : 3.2

      Algemene voorbeelden


      Hoeveel calorieën zitten er in één hagelslag?

      http://www.goeievraag.nl/vraag/eten-drinken/overig/calorieen-hagelslag.48894

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding