haiku 1.0
(taal en taalkunde; literatuur en theater)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een haiku…
is een gedicht; is een tekst
- [Deel] bestaat uit drie versregels met in totaal zeventien lettergrepen verdeeld over verzen van respectievelijk vijf, zeven en vijf lettergrepen
- [Herkomst of oorsprong] komt oorspronkelijk uit Japan
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is zonder rijm en vaak mild ironisch
- [Onstoffelijke inhoud] heeft traditioneel als onderwerp een van de vijf Japanse seizoenen: lente, zomer, herfst, winter, nieuwjaar, en is vaak gerelateerd aan de natuur
Algemene voorbeelden
De Haiku is een eeuwen oude Japanse dichtvorm die nog steeds springlevend is. Veel westerse dichters beoefenen deze kunstvorm of zijn er sterk door beïnvloed. Bovendien is de Haiku een uitdaging voor veel zondagspoëten. De Haiku is een drieregelig gedicht en omvat 17 lettergrepen. De eerste regel heeft er 5 de tweede 7 en de laatste regel weer 5 lettergrepen. In zijn oorspronkelijke vorm geeft de Haiku een korte objectieve natuurimpressie weer.
De grootmeester Basho ontwikkelde in de 17de eeuw de Haiku tot wat ze nu is: een zelfstandig vers. Senryu, de andere Haiku. In de 18e eeuw ontstond naast de zuiver literaire Haiku de Senryu. Dit vers heeft dezelfde vorm 5-7-5 maar een geheel ander karakter. De Haiku is mild ironisch de Senryu echter spottend en satirisch.
'Zoals bomen doen en vogels in hun nesten zo ook vind jij rust.' Het was de negende haiku al en hij was alleen voor mij.
Het zenboeddhisme beïnvloedde ook de Japanse gevechtssporten, de dichtkunst (haiku), tuinarchitectuur en het bloemschikken (ikebana).
Voor precies vijftig genodigden droeg ze in de villa van de jarige vijftig gedichten voor. Van tweeregelig tot veelstrofïg, van klassiek en experimenteel, van haiku tot sonnet: ze had de poëzie zorgvuldig gedoseerd en als een verfijnde maaltijd opgediend, verspreid over de hele avond en verdeeld in lichtverteerbare porties.
Onder het pseudoniem Gerard Klaassen, zijn onderduiknaam, publiceerde hij gedichten in het maandblad Tirade. Hij was een verwoed schrijver van haiku's.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een haiku schrijven
- een haiku voordragen
De criticus Derwent May in 'Confessions of a reviewer': "Voor een recensie van een roman krijg je gewoonlijk een heel beperkt aantal woorden. Je moet je lezer iets van de plot vertellen, of je commentaren zweven in het niets. Maar als je beslist de plot te vertellen heb je geen ruimte meer voor commentaar. Dus op de een of andere manier moet je je commentaren verweven met je samenvatting van het verhaal. Een recensie schrijven is erger dan een haiku schrijven, het is als het schrijven van een bonzai haiku."
Iemand zei dat hij een haiku voordragen zou, getiteld 'Leegte'. Iemand wachtte even, ettelijke seconden zelfs, herhaalde toen de titel en ging na opnieuw een korte pauze traag en met galmende stem van start: 'Vroeger zat ik vol met haat. Bomvol! Nu is alle haat verdwenen.' Harry zette de radio uit nadat de stem plots triomferend klinkend had bezworen: 'Precies zeventien, ik heb ze geteld.'