hapmethode 1.0
(wetenschap; wiskunde; onderwijs en opvoeding; neologisme)
Semagram (extra betekenisinformatie)
De hapmethode…
is een rekenmethode; is een methode
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een realistische deelstrategie; is een vorm van het zogeheten 'realistisch rekenen', een aanpak waarbij de nadruk ligt op inzicht
- [Houding] gaat uit van de vraag hoe vaak de deler (het getal waardoor je deelt) past in het te delen getal
- [Wijze] wordt uitgevoerd door telkens een veelvoud van de deler (het getal waardoor je deelt) af te trekken van een steeds kleiner wordend getal; wordt uitgevoerd door tijdens de berekening telkens te schatten hoe vaak de deler in elk geval in het steeds kleiner wordende getal past
- [Medium] kan het beste worden uitgevoerd op ruitjespapier
- [Waardering] wordt door sommigen bekritiseerd omdat bij grote deelsommen deze methode minder handig is dan de staartdeling
- [Onderscheid of tegenstelling] is een nieuwere methode dan de klassieke staartdeling; bekijkt een deelsom als herhaald aftrekken en verschilt daarin van de staartdeling, waarbij een deelsom wordt bekeken als het omgekeerde van vermenigvuldigen
Algemene voorbeelden
Vroeger werd kinderen optellen, aftrekken en vermenigvuldigen geleerd op een blaadje met de getallen onder elkaar, en delen met een staartdeling. In de jaren tachtig bedacht men dat dit zogeheten 'cijferen' te abstract was. Kinderen moesten meer inzicht krijgen in het verhaal áchter de berekening. Daarom werd hun schatten geleerd, en meer uit het hoofd rekenen. Er kwamen meer verhalen rondom sommen. In plaats van de staartdeling kwam bijvoorbeeld de 'hapmethode', waarbij geschat wordt hoeveel keer een getal in een groter getal past.
De 'oude' staartdeling heet nu 'hapmethode'. Daarbij wordt een schema getekend. Aan de rechterkant wordt bijgehouden hoeveel malen de deler in het grote getal gaat, links wordt telkens een veelvoud van de deler van het getal afgetrokken tot nul overblijft. Ernaast wordt als hulpmiddel de tafel van de deler opgeschreven. Als het grote getal tot nul is opgedeeld, worden de keren dat het getal erin past, bij elkaar opgeteld.
De aloude staartdeling is passé. Officieel krijgen kinderen hem nog wel gedoceerd aan het eind van groep acht, maar ze hebben leren delen met de 'hapmethode'. Wie bijvoorbeeld 1314 door 18 deelt volgens de staartdeling, bekijkt eerst 131 en ziet dan dat daar 7 keer 18 uitgaat. 7 maal 18 is 126; dan houd je 5 over. Je haalt de 4 erbij, dat wordt 54. Dat is precies 3 maal 18. Uitkomst: 73. Bij de hapmethode bedenk je dat er zeker 10 keer 18 uitgaat, en trek je 180 van 1314 af. Nog maar eens zo'n hap, totdat de hele koek op is.
Een voorbeeld: de verguisde staartdeling. Ik heb die vorig jaar geleerd aan m'n dochter in groep 7, toen ze bij de grotere deelsommen hopeloos vastliep in de'administratie' van de 'hapmethode'. Sindsdien gebruikt ze die stiekem bij haar deelsommen (want eigenlijk mag het niet!) en maakt ze die veel beter.
Gelukkig is 2008 een even getal. Dat maakt deling door twee wat makkelijker. Gesteld dat de kinderen op de basisschool het aandurven zo'n groot getal te delen. Zij moeten zoveel mogelijk uit hun hoofd delen, en dan graag met behulp van de 'hapmethode'. Dat is een vorm van gokkend delen die vrij onoverzichtelijk is als je het goede antwoord niet 'ziet'.
De hapmethode legt uit dat je delen kunt zien als herhaald aftrekken. Je gaat van het getal telkens hapjes afhappen tot je bij nul (of later nul met rest) eindigt. Ondanks de vele stappen en de soms ellenlange lijst aan herhaald aftrekken zien ze precies welke hapjes er worden afgehaald. Bij het toepassen van de hapmethode is het wel noodzakelijk dat je kind de tafels oefent en dan vooral de tafels 1, 2, 5 en 10. Toch wordt de hapmethode ook regelmatig bekritiseerd.
Etymologie
| Aard herkomst | inheems woord |
|---|---|
| Vroegste datering | 2007 |
| Samenhangende woorden (betekenis) | happen; happendelen; kolomrekenen; kolomsgewijs rekenen; realistisch rekenen; staartdelen; staartdeling |