historicus

Voor Vázquez Montalbán en zijn generatie is het nog te vroeg voor een oordeel over Franco. Dat is het werk van de geschiedkundigen, laat hij Pombo zeggen. Dat was profetisch gesproken. Nog geen jaar later publiceerde de Engelse historicus Paul Preston een vuistdikke Franco-biografie die het oordeel wel aandurft.

Van hier onderneemt Tollebeek zijn mentale reizen naar het volgens hem zo chaotische verleden. De historicus publiceerde zopas bij Bert Bakker een nieuwe bundel essays en wetenschappelijke artikels over geschiedschrijving onder de titel De ekster en de kooi.

De Maasbode begon haar bestaan in 1868 en verdween als zelfstandige krant in 1959. Over haar geschiedenis schreef de historicus Hans Vermeulen een lijvig boek, in het voorwoord waarvan hij memoreert hoe zijn toenmalige docent dr. J. Bank hem aanspoorde dat karwei te ondernemen.

Wijlen Dimitri Volkogonov, een generaal en vooraanstaand historicus, stelde vorig jaar het aantal gearresteerden in de toenmalige Sovjet-Unie in Stalins bewindsperiode, van 1929 tot 1953, op 21,5 miljoen.

Deze en andere incidenten zijn opgetekend in het boek van de historicus Wim Berkelaar, De schaduw van de bevrijders, dat het belangrijke maar jarenlang moeilijk bespreekbare onderwerp van de geallieerde oorlogsmisdaden wil belichten.

In 1997 verschijnt De macht in Europa, volgens Jan Martens een meesterlijk essay van de historicus Wim Blockmans waarin gepeild wordt naar de diepere oorzaken van de conflicten die ons werelddeel beroeren.

Het onderzoek van de historicus J.C.H. Blom [...] vermag niet veel indruk op haar te maken.

Ik heb net een stuk gelezen van de historicus Wesseling over de Dreyfus-affaire.

Maar ik wilde dit onderzoek op een wetenschappelijke manier voeren. Dat betekent: bereid zijn mijn (voor)oordelen opzij te schuiven als de bronnen mij een ander beeld aanreiken. Dat is de plicht van de historicus.

Alleen mag men met het badwater het kind niet weggooien en blijft het de plicht van de historicus na te denken over de teoretische grondslagen van zijn vak.

Het is nu eenmaal onvermijdelijk dat ook de historicus door de idealen die in een bepaalde tijd leven wordt geïnspireerd. Hij mag hierbij echter zijn belangrijkste verantwoordelijkheid niet uit het oog verliezen. Die bestaat niet uit het dienen van een bepaalde zaak, maar uit het in stand houden van oordeelsvermogen en kritische zin. In een wereld waarin de kritische zin voortdurend door slogans en simplificaties wordt bedreigd, is dat de belangrijkste taak van de historicus.

Volgens de historicus A. Korthals Altes zijn er vanuit Nederland ruim 9300 V-1's, de vliegende bommen, gelanceerd waarvan er 2400 in Groot-Londen zijn ingeslagen.

Delouvrier was tussen 1961 en 1969 regeringscommissaris voor Parijs en omstreken. Hij liet rond de Franse hoofdstad talrijke satellietsteden bouwen, waar miljoenen mensen zich vestigden die naar Parijs waren gekomen om van de snel groeiende welvaart te profiteren. Volgens historici besefte hij pas de omvang van zijn taak, toen hij met de toenmalige president Charles de Gaulle in een helikopter boven Parijs vloog.

Okinawa stond lange tijd zowel onder Chinese als onder Japanse invloed, maar werd in de 17de eeuw door de Zuidjapanse clan van Satsuma veroverd. De Tweede Wereldoorlog trof het eiland in alle hevigheid. Een derde van de bevolking, zo'n 150.000 mensen, kwam daarbij om het leven. Volgens vele historici werden vele inwoners gedwongen zelfmoord te plegen door fanatieke Japanse soldaten.

Graag hadden we vernomen of ook andere historische paniekfenomenen door zogenaamd Verlichte denkers werden opgeklopt: de waanzin van hun voorgangers was immers een geliefkoosd thema. Maar Eligh is een neerlandicus en geen historicus, en een originele bijdrage tot de geschiedschrijving zit er bij hem niet in.

"Hoe kan je beter een boodschap van vrede brengen dan door liefde", vraagt hij. "Stel je een twaalfjarige heldin voor die verzoening onder de volkeren predikt. Dat zou pas ongeloofwaardig overkomen." Onderwijzers Goldbergs kollega Gabriël springt hem daarin bij door te stellen dat zij "geen historici zijn, maar filmmakers die slechts enkele dagen uit het leven van Pocahontas vertellen."

Wat is de psychologische functie van het schrijven van geschiedenis voor historici? Die vraag stelde historicus Eric Defoort. Hij meende dat het schrijven van een historisch verhaal met een duidelijk begin en een duidelijk einddoel angst bezweert.

De historicus Ernst Zahn werd in Nederland bekend met zijn boek 'Regenten, rebellen en reformatoren' (1989) dat na verschijning een standaardwerk werd.

De historicus Ernst Zahn hield onlangs een toespraak over verschuivingen in het Nederlandse zelfbeeld en onze plaats in Europa.

De schrijver van een kroniek of dagverhaal noteert de gebeurtenissen van de dag zoals hij die zelf beleeft of hoort van zijn informanten. Zijn perspectief is dus een ander dan dat van de historicus of geschiedschrijver. De historicus kijkt bewust terug en probeert het verleden te reconstrueren op basis van bronnen of ooggetuigeverslagen.