hoorn


hoorn 1.0

puntig, meestal gekromd, hard en onbeweegbaar uitsteeksel op de kop van sommige zoogdieren dat bestaat uit bot, bedekt met een laag hoornweefsel en dat in de meeste gevallen, zoals bij runderen, schapen en geiten, paarsgewijs voorkomt bovenaan het voorhoofd, maar dat zich bij de neushoorn tussen de ogen en de neusgaten bevindt
Soms wordt hoorns of horens ook gebruikt voor het gewei van een hert. Dit gebruik is echter niet algemeen. Meestal wordt het woord wel degelijk gereserveerd voor onvertakte uitsteeksels op het hoofd van dieren. Eertijds strekte het gebruik van het woord in deze betekenis zich ook uit tot de harde schaal of het schild van sommige weekdieren en insecten, die overigens uit dezelfde stof bestaan. Dit laatste gebruik kan nog worden teruggevonden in sommige samenstellingen zoals hoornkreeft, kinkhoorn en hoornmijt.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een hoorn…

is een lichaamsdeel

  • [Afmeting] kan sterk variëren in grootte
  • [Uiterlijk] ziet er verschillend uit naargelang van het dier waarbij het voorkomt; is bij runderen slank, rechtopstaand en licht gebogen; is dik en sterk gekromd en vertoont een ringenpatroon bij gemzen en sommige schapensoorten; bestaat bij giraffen uit een kort rechtopstaand uitsteeksel met een knobbeltje bovenaan; is bij een neushoorn breed onderaan, vrij kort en puntig; is onvertakt en dus niet te verwarren met een gewei; heeft in vele gevallen dezelfde vorm als een slagtand, maar een slagtand is geen hoorn omdat hij deel uitmaakt van een gebit en niet rechtstreeks uit de schedel groeit en omdat hij uit ivoor bestaat
  • [Materiaal] bestaat uit een kern van botweefsel dat rechtstreeks uit de schedel groeit en dat bedekt is met hoornweefsel, een stof die hoofdzakelijk bestaat uit keratine en die ook voorkomt in de haren, de vingernagels en de teennagels en de hoeven
  • [Functie] wordt door dieren vaak gebruikt als wapen bij het vechten
  • [Plaats] bevindt zich bij de meeste dieren links en rechts bovenaan het voorhoofd; bevindt zich bij de neushoorn op het neusbeen tussen de ogen en de neusgaten
  • [Aantal of hoeveelheid] komt paarsgewijs voor, behalve bij neushoorns die hetzij maar één hoorn hebben, hetzij een hoorn en daarachter een kortere stomp
  • [Bezitter of eigenaar] komt voor bij sommige zoogdieren, zoals runderen, schapen, geiten, giraffen en neushoorns; komt meestal alleen voor bij de mannetjesdieren, en waar dat niet het geval is zijn de hoorns van een wijfje kleiner dan die van een mannetje

Algemene voorbeelden


Het drama van de neushoorn bewijst dat ook vandaag het rotsvaste geloof in bepaalde stoffen nog zeer levendig is. Omdat dit dier gedurende uren kan coïteren, schrijft men aan zijn hoorn potentieverhogende eigenschappen toe. Met als gevolg dat neushoorns massaal worden uitgeroeid en dat woekerprijzen worden betaald voor wat neushoornpoeder.

http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=openprintart_id=55

Joekels van beesten met nog grotere hoorns.

http://www.reiskriebels.nl/actiefreisverslagineke.html,

Ik duwde mijn hoofd tussen haar knieën als een geit die zijn hoorns wil scherpen tegen de schors van een boom.

Gstaad 95-98, Marek van der Jagt,

De bomen van gemiddelde ouderdom lopen schade op door herten, die langs de stam wrijven met de hoorns.

http://www.explorian.com/ned/nature/class/consult/preview_arch.asp?ID=176,

De volgende vormen van mishandeling (waarvan een deel illegaal) komen voor: de stier krijgt zeer zout water te drinken, waardoor diarree hem verzwakt; de horens worden tot op de zenuw afgevijld om de coördinatie te bemoeilijken (zeer pijnlijk!) [...]; de stier wordt hard op de nieren geslagen (met zandzakken, omdat die geen littekens achterlaten). De uren voor het gevecht brengt de stier door in een hok met een schuine bodem.

http://www.bulls.be/Stierenvechten.htm

De Afrikaanse soortgenoot heeft wél twee horens, maar die zitten allebei op de neus.

NRC,

Combinatiemogelijkheden


in voorzetselgroep


  • op de hoorns nemen
  • op de horens nemen
  • op zijn hoorns spietsen

Een stier spietste daar zaterdag een Madrileen op zijn hoorns.

De Standaard,

Ik voel me met de dag meer als een verslagen matador die de arena uitstrompelt na op de hoorns te zijn genomen, of als een generaal die van een lange strijd terugkeert.

Cherry, Mary Karr,

In het Noord-Spaanse Pamplona zijn vrijdag twee Spanjaarden erg gewond geraakt toen ze op de zesde dag van het San Fermin-feest door stieren op de horens werden genomen.

De Standaard,

Vader en zoon werden door een dolle stier op de horens genomen en hielden daar wat pijnlijke verwondingen aan over.

Meppeler Courant,

Ik voel me als een torero die de arena betreedt en verwacht dat er elk moment een stier uit het publiek tevoorschijn kan stormen die me op zijn hoorns neemt.

De Internet-sensatie, Francisco van Jole,

Vaste verbindingen


iemand hoorns opzetten

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


hoorn 1.1

verhard weefsel dat het benige gedeelte van dierenhoorns en hoeven bedekt; ook: weefsel van de pantsers van sommige schaaldieren en weekdieren, dat uit dezelfde stof bestaat; hoornweefsel

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Hoorn…

is weefsel

      Algemene voorbeelden


      De klinische ziektetekenen verschillen naargelang de aangetaste diersoorten, maar alle zoogdieren met hoefklauwen zijn erbij betrokken [...]. * bij het varken: plots en hevig manken; het dier blijft liever liggen en kreunt bij het lopen; aften verschijnen op de bovenste rand van de klauw op de grens van de hoorn en de huid (kroon) en op de hielen en tussen de beide klauwen (tussenklauwspleet).

      http://cmlag.fgov.be/nl/dos/dg5/MondEnKlauwzeer/watis.html,

      Er staat een boerenpaard in de travalje, en zij ruiken de wrange stank van het verschroeide, walmende hoorn waarop de nog gloeiende ijzers naar maat worden gepast.

      Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

      Zeer kleine waterdiertjes die een zooecium (dierenhuisje) hebben van kalk, chitine, hoorn of gelatine.

      http://home.planet.nl/~info.kneepkens/org/oenology/oen_bod5.html

      Een hoef is als een nagel bij ons. Het is hoorn. Een hoef groeit 1 centimeter per maand. De smid kapt het teveel aan hoorn eraf.

      http://www.bop.vgc.be/tijdschriften/wablieft/wab373/Wa73idk2.txt

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      hoorn 1.2

      stof die wordt bereid uit het hoornweefsel van dieren en die bijvoorbeeld wordt gebruikt voor het maken van brilmonturen en siervoorwerpen

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.1 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Hoorn…

      is een stof

          Algemene voorbeelden


          Internationale classificatie van waren en diensten ten behoeve van de inschrijving van merken. Kl 20: Meubelen, spiegels, lijsten; van hout, kurk, riet, bies, teen, hoorn, been, ivoor, balein, schildpad, barnsteen, parelmoer, meerschuim, vervangingsmiddelen van al deze stoffen of van plastic vervaardigde producten voor zover niet begrepen in andere klassen.

          http://www.bmb-bbm.org/nl/pdf/formulieren/informatiepakket.pdf,

          Een kilo hoorn levert meer op dan een kilo goud.

          NRC,

          Op zijn borst blonk het uit hoorn gesneden hertje van zijn lederhosen. Hij lachte triomfantelijk - tot zijn aandacht getrokken werd door iets dat buiten mijn blikveld op de brandgang te zien moest zijn.

          De tandeloze tijd. Dl. 1: Vallende ouders, A.F.Th. van der Heijden,

          Combinatiemogelijkheden


          in voorzetselgroep


          • in hoorn

          Het fleurt de tafel op, juist zoals een mes met een handvat in hoorn een oud bestek een nieuw elan geeft, of zoals een gekleurd onderzetbord een bestaand servies anders maakt.

          De Standaard,

          • van hoorn

          Broches, gespen en hangers werden vervaardigd van celluloid, glas, hoorn, koper, verguld zilver en de legering tombak.

          NRC,

          Het was een onopvallende doch stevige bril van hoorn.

          De droogte, Herman Brusselmans,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          hoorn 1.3

          uitsteeksel op het voorhoofd van duivels, draken en andere mythische wezens dat eruitziet als de hoorns van dieren, en dat meestal paarsgewijs voorkomt, maar in het geval van de eenhoorn als één enkele hoorn in het midden van het voorhoofd

          Betekenisbetrekking


          generalisering
          Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een hoorn…

          is een uitsteeksel

              Algemene voorbeelden


              Toen zag ik hem daar opeens staan, de eenhoorn. Hij stond midden op het pad. Hij was spierwit, zodat hij haast onzichtbaar was in dat sneeuwlandschap. Hij was hoger en nog veel mooier dan een gewoon paard, hij had lange zilverwitte manen en een zilver-witte staart en de hoorn voor op zijn kop was zeker een meter lang, kaarsrecht, en zo scherp uitlopend als een dolk.

              Eenhoorn, Fernand Auwera,

              De christenen hebben echter wel getracht om de oude goden van Europa, zoals Pan, Faunus of Kernunnos af te schilderen als het Kwade. Daarom hebben ze hun Satan het uiterlijk gegeven van de Oude Goden en kreeg Satan hoorns.

              http://www.greencraft.be/nfaq.html

              De afvallige engelen veranderen gedurende hun val uit de hemel naar de hel in insectachtige monsters met slangenstaarten en hoorns.

              http://www.stichtinglezen.be/images/dromengp.pdf

              De knecht die Mikulás, in Hongarije, terzijde stond, was een duivel, met spitse oren, een lange rode tong, en twee horens op zijn schedel.

              De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

              Woordfamilie


              Als deel van een afleiding


              Als deel van een afleiding


              hoorn 1.4

              in de verbinding hoorn des overvloeds

              Vaste verbindingen


              hoorn des overvloeds

              hoorn 1.5

              afbeelding

              Bron: The Swedish History Museum
              ( CC BY-NC-SA 2.0 )

              harde buitenkant van de hoorn van dieren, kunstig bewerkt en gebruikt als siervoorwerp, als versiering van een helm, als drinkbeker e.d.

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Een hoorn…

              is een voorwerp

                  Algemene voorbeelden


                  Belangrijk hierbij is dat men na het verhaal of gedicht een slok uit de hoorn neemt, om zo de symboliek ervan in zich op te nemen.

                  http://pfinederland.cjb.net/

                  Veel mensen denken aan helmen met hoorns als ze de term Viking horen.

                  http://www.goeievraag.nl/vraag/kunst-cultuur/geschiedenis/hadden-vikingen-hoorns-helmen.56069

                  Woordfamilie


                  Als deel van een afleiding


                  Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                  hoorn 1.6

                  ijsje dat wordt geserveerd in een beker uit wafeldeeg die gewonden is in de vorm van een hoorn; ook: het gebak zelf waarin het ijs wordt geserveerd

                  Semagram (extra betekenisinformatie)


                  Een hoorn…

                  is een ijsje

                      Algemene voorbeelden


                      Bij een ijssalon kocht hij een hoorn die onder het gaan al spoedig uit de punt begon te lekken terwijl hij zijn tong in de koude brij steeds er liet rondsoppen. Hij verloor echter de strijd en moest de lekkernij halverwege weggooien.

                      Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

                      Woordfamilie


                      Als deel van een afleiding


                      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                      hoorn 2.0

                      blaasinstrument dat oorspronkelijk gemaakt was van een verbouwde dierenhoorn, waaruit zich andere vormen hebben ontwikkeld, meestal een rechte, gekromde of alleen aan het uiteinde gekromde buis met aan het uiteinde een brede klankbeker die meestal een zeer beperkt toonbereik heeft en die, zoals de alpenhoorn en de midwinterhoorn, vooral gebruikt wordt als muzikaal signaalinstrument om over grote afstanden signalen te verspreiden

                      Semagram (extra betekenisinformatie)


                      Een hoorn…

                      is een muziekinstrument

                      • [Afmeting] varieert in afmeting, maar kan soms zo lang zijn dat de klankbeker op de grond rust wanneer het instrument door iemand rechtopstaand wordt bespeeld
                      • [Bouw] bestaat vaak uit een lange dunne pijp, al dan niet gekromd of gewonden, met aan het uiteinde een brede klankbeker
                      • [Materiaal] was oorspronkelijk gemaakt van een dierenhoorn; is meestal van metaal of van hout
                      • [Functie] wordt meestal gebruikt als signaalinstrument om over een grote afstand signalen te laten weerklinken
                      • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld de alpenhoorn en de midwinterhoorn

                      Algemene voorbeelden


                      Op deze foto uit 1921 van de Alpenhoornblazers bij het Eidgenossischen Schwing- und Aelplerfest in Bern staan blazers met hoorns van diverse lengtes naast elkaar.

                      http://www.jachthoornblazers.nl/content/Hoorn/alpenhoorn.htm

                      Het hout van de hoorn kwam vroeger meestal van een (dennen)boom die onderaan een natuurlijke kromming had omdat ie in de helling had gestaan tijdens zijn groei.

                      http://www.jachthoornblazers.nl/content/Hoorn/alpenhoorn.htm

                      In de 18e eeuw is het midwinterhoornblazen een voornamelijk rooms-katholiek gebruik. De houten hoorns zoals die heden ten dage worden gebruikt, duiken in Twente voor het eerst in de zeventiende eeuw op. Ze werden niet alleen gebruikt in de weken voor kerst, maar hadden ook de functie van alarmhoorn.

                      http://www.midwinterhoornblazen.nl/

                      Combinatiemogelijkheden


                      als subject bij een werkwoord


                      • schallen

                      Plotseling hoorde Irias een hoorn schallen [...]. Enkele seconden later kwamen vanuit het noorden en het oosten donkere gedaanten tevoorschijn. Als mieren stroomden ze over de velden langs de Anduin. Een tweede hoorn schalde door de vallei, waarop ze richting het Elfen-leger renden.

                      http://z15.invisionfree.com/Tolkien_Online/ar/t928.htm,

                      in voorzetselgroep


                      • op de hoorn blazen
                      • op een hoorn blazen
                      • op zijn hoorn blazen

                      Ik herinner me dat ik op een goeie dag volledig in de ban was van de avonturen van Roeland, die in de Pyreneeën door de Saracenen wordt overvallen en helaas te laat op zijn hoorn om hulp blaast.

                      De Standaard,

                      In geval van brand werd met het blazen op een hoorn alarm geslagen.

                      http://users.pandora.be/dirk.odeurs1/Geschiedenis%20Beter%20voorkomen.htm

                      Woordfamilie


                      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                      hoorn 3.0

                      afbeelding

                      Bron: BenP
                      ( CC BY-SA 3.0 )

                      koperblaasinstrument dat bestaat uit een cirkelvormig gewonden koperen buis met aan het ene einde een mondstuk en aan de andere zijde een brede klankbeker en dat voorzien is van ventielen; Franse hoorn

                      Semagram (extra betekenisinformatie)


                      Een hoorn…

                      is een muziekinstrument

                      • [Geluid] maakt een geluid dat zowel kan schetteren of schallen als warm en diep klinken
                      • [Bouw] bestaat uit een cirkelvormig gewonden buis waar aan de ene kant een mondstuk uitsteekt en aan de andere kant een zeer brede klankbeker; heeft ventielen
                      • [Materiaal] is meestal van koper
                      • [Soort] behoort tot de blaasinstrumenten; behoort tot de koperblaasinstrumenten
                      • [Functie] wordt vooral gebruikt in klassieke orkesten en ensembles, in harmonieorkesten en brassbands; wordt vaak gebruikt ter evocatie van jachttaferelen of krijgstaferelen of in muzikale natuurschilderingen; wordt wel eens gebruikt bij adellijke jachtpartijen te paard met jachthonden
                      • [Gebruikswijze] wordt bespeeld door in het mondstuk te blazen en de toonhoogte te bepalen door gebruik van de ventielen; kan een verschillend timbre krijgen door afstoppen van de klankbeker met de hand of met een demper
                      • [Gebruiker] wordt bespeeld door een hoornist

                      Algemene voorbeelden


                      Voor deze sectie zijn er nog de volgende instrumenten voorradig: Trompetten, Hoorns, Trombones, Baritons en 1 Sousafoon.

                      http://home-1.tiscali.nl/~flauren/instrumentarium.htm,

                      De hoornist kan de klank vervormen door de hoorn af te stoppen met de hand of met een demper.

                      http://users.pandora.be/rudy.hoekman/kopers.htm

                      Eerbiedig namen de boeren de pet af voor de langsdravende horde, gekleed in rode jassen en met zwarte petten op. De hoge heren op vossejacht. De meute honden opgejaagd door het geschal van koperen hoorns. De paarden afbeulend met de sporen, hingen de ruiters laveloos in hun zadels.

                      De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

                      Combinatiemogelijkheden


                      als subject bij een werkwoord


                      • schallen

                      Van bij de inzet was het raak: de hoorns schalden een kordaat ontwaaksignaal, statig verbreed in de trombones, en loepzuiver verlicht door stralende trompetten. De trombone-solo imponeerde in zijn apocalyptisch recitatief, en Callegari bereikte een sterke dramatische werking door een accurate geleding van de dynamische reikwijdte en een strak volgehouden marskadans.

                      http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DST26092000_051,

                      in voorzetselgroep


                      • op hoorn

                      Op hoorn speelde Robert Brand van G.F. Händel 'Zegekoor uit Judas Maccabais' en 'Pastourelle'.

                      Meppeler Courant,

                      Bij de ensembles ging de eerste prijs naar Koos en Saskia Schaafsma op hoorn en dwarsfluit.

                      Meppeler Courant,

                      • een concerto voor hoorn
                      • een concertante symfonie voor fluit, hobo, hoorn, fagot en orkest
                      • een sonate voor hoorn, trompet en trombone
                      • een trio voor hoorn, viool en piano

                      In deze luistergids bespreekt prof. Ignasce Bossuyt vijf concerti voor blazers van Mozart: het concerto voor fagot KV 191, het concerto fluit KV 313, het concerto hobo KV 314, het concerto voor hoorn KV 495 en de concertante symfonie voor fluit, hobo, hoorn, fagot en orkest KV 297b.

                      http://www.deboekensalon.nl/dbs/book/149079

                      Het allegro moderato van de Sonate voor hoorn, trompet en trombone (1922/45) begint met vrolijk mopje van de trompet, het instrument dat ook het andante en het rondeau domineert, afgezien van een korte hoornsolo in ieder deel.

                      http://www.musicalifeiten.nl/vergelijkende-discografieen/p/poulenc-kamermuziek.html

                      Op het gebied van kamermuziek is Christiaan actief geweest in diverse ensembles. Zo heeft hij onder andere het sextuor van Poulenc gespeeld voor blaaskwintet en piano, het Trio voor hoorn, viool en piano van Brahms en het hoornkwintet van Mozart. Als solist speelde hij het eerste hoornconcert van Mozart met het Kamerorkest En Suite in Amsterdam.

                      http://www.grotekerk-oosthuizen.nl/CONCERT.Martha%20Bosch,G.Poel,en%20Chr.Poel.html

                      Vaste verbindingen


                      Woordfamilie


                      Als deel van een afleiding


                      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                      hoorn 3.1

                      muziekspel op een hoorn

                      Betekenisbetrekking


                      metonymie
                      Betrokken betekenissen 3.0 : 3.1

                      Semagram (extra betekenisinformatie)


                      Hoorn…

                      is spel

                          Algemene voorbeelden


                          Naast de merkwaardig glijdende hoorn van Chancey, valt ook het pianospel op van de veelbesproken D.D. Jackson.

                          De Standaard,

                          Combinatiemogelijkheden


                          als object bij een werkwoord


                          • hoorn spelen

                          Ook is hij dirigent van het jeugdorkest van De Bazuin en speelt hij niet onverdienstelijk hoorn in diverse combo's.

                          Meppeler Courant,

                          hoorn 3.2

                          vaardigheid van het hoornspel; techniek van het hoornspel; kennis van het hoornspel

                          Betekenisbetrekking


                          metonymie
                          Betrokken betekenissen 3.0 : 3.2

                          Semagram (extra betekenisinformatie)


                          Hoorn…

                          is een vaardigheid

                              Algemene voorbeelden


                              Maarten Gal heeft zijn opleiding op het conservatorium in Zwolle gevolgd waar hij als hoofvak hoorn koos en als bijvak piano.

                              Meppeler Courant,

                              Combinatiemogelijkheden


                              als object bij een werkwoord


                              • hoorn studeren

                              Renes, die ook hoorn, slagwerk, hobo, barokviool en muziekhistorie studeerde, wil zich als dirigent breed ontwikkelen.

                              NRC,

                              hoorn 3.3

                              muziek voortgebracht door hoorns of geschreven voor hoorn

                              Betekenisbetrekking


                              metonymie
                              Betrokken betekenissen 3.0 : 3.3

                              Semagram (extra betekenisinformatie)


                              Een hoorn…

                              is muziek

                                  Algemene voorbeelden


                                  Roger Norrington gebruikt een volledig orkest maar laat de heldere trompetten en de schetterende hoorns goed uitkomen om het werk een levendig, robuust openlucht karakter te verlenen.

                                  http://www.audio-muziek.nl/discografie/H%E4ndel,%20music%20for%20the%20royal%20fireworks.htm,

                                  "In mijn werk zitten mahlerianismen, daar schaam ik me niet voor. Maar het zijn slechts oppervlakkige gebaren, zoals het gebruik van de harp in combinatie met laag koper en een bepaald motief in de hoorns."

                                  NRC,

                                  hoorn 3.4

                                  iemand die hoorn speelt in een orkest of een ensemble; hoornist

                                  Betekenisbetrekking


                                  metonymie
                                  Betrokken betekenissen 3.0 : 3.4

                                  Semagram (extra betekenisinformatie)


                                  Een hoorn…

                                  is een persoon

                                      Algemene voorbeelden


                                      Ook de gewijzigde opstelling van het orkest riep vragen op. Dat de hoorns rechts i.p.v. links zitten, stoort op zich niet. Maar dat de eerste violen, de cello's, de kontrabassen en zelfs een stuk van de altviolen links de tweede violen rechts in een ruimtelijk isolement duwen, hoeft nauwelijks betoog.

                                      De Standaard,

                                      Strakke, zijige strijkers, kleurrijk hout, en wat een prachtige soli van hoorn, hobo, fluit en klarinet in de 9de!

                                      De Standaard,

                                      Het Limburgs Symfonie Orkest speelde zonder fouten (de hoorns in het Gloria uitgezonderd) maar ook zonder engagement.

                                      De Standaard,

                                      hoorn 4.0

                                      toestel dat dient om een toeterend waarschuwingssignaal te geven, vooral bij gevaar, en dat kan worden aangetroffen aan boord van de meeste voertuigen of vaartuigen

                                      Semagram (extra betekenisinformatie)


                                      Een hoorn…

                                      is een toestel

                                      • [Geluid] maakt een toeterend geluid
                                      • [Functie] dient om bij gevaar waarschuwingssignalen te geven
                                      • [Plaats] bevindt zich aan boord van de meeste voertuigen en vaartuigen

                                        Algemene voorbeelden


                                        Onze gids ziet het niet meer zitten en neemt ons mee het bos in: schuilen tot de bus vertrekt. Daniël neemt de gelegenheid te baat om zijn darmen in werking te zetten, de rest eet een boke tartex. Dan een geluid: een hoorn van een bus. Spurten naar de weg maar niks te zien. Te voet dan maar, ongeveer 2 uur stappen.

                                        http://users.skynet.be/lunatics/Chiapas2.html,

                                        De wet legt het gebruik ervan aan banden, maar vervoerders van "dringende medicijnen", bloed en organen zetten te vaak hun hoorn op, ook wanneer ze géén primaire opdracht uitvoeren.

                                        De Standaard,

                                        Deze signalen zijn: • een korte stoot op de hoorn: ik houd stuurboordwal of ik wijk uit naar stuurboord wal • twee korte stoten: ik houd bakboordwal of ik wijk uit naar bakboord wal.

                                        http://www.mijnlieff.nl/sport/roeien/basiscoachboek.pdf,

                                        In de verte liet een vrachtwagen zijn hoorn toeteren.

                                        De kinderen van Arthur, Kristien Hemmerechts,

                                        In Frankrijk rijden een boel auto's met hoorns die in Holland verboden zijn.

                                        Klaas kwam niet, W.F. Hermans,

                                        Woordfamilie


                                        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                                        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                                        hoorn 5.0

                                        toestel in de vorm van een hoorn of een kegel met aan de ene zijde een zeer breed uiteinde dat dient om geluiden te versterken of te capteren, zoals een ouderwets hoorapparaat, de klankbeker van een blaasinstrument of de luidspreker van een oude grammofoon

                                        Semagram (extra betekenisinformatie)


                                        Een hoorn…

                                        is een toestel

                                        • [Vorm] is soms recht, in trechtervorm; is soms een beetje gekromd, zoals een hoorn; heeft aan de ene kant een zeer breed en aan de andere kant een vrij smal uiteinde
                                        • [Functie] dient om geluid te versterken
                                        • [Werking of functionering] doet, in het geval van een luidspreker of een klankbeker, het geluidssignaal dat binnenkomt aan de smalle zijde versterkt tevoorschijn komen aan de brede zijde; capteert, in het geval van een hoorapparaat, geluiden langs de brede zijde en stuurt die door naar het oor dat zich aan de smalle zijde bevindt
                                        • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een ouderwets kegelvormig hoorapparaat, de klankbeker van een koperblaasinstrument of de luidspreker van een oude grammofoon

                                        Algemene voorbeelden


                                        De historische apparaten die bij Veenhuis, importeur van hoortoestellen in een vitrine liggen, laten inderdaad zien dat de techniek de vorm van hoortoestellen heeft bepaald: hoorns in buitenissige modellen, elektronische toestellen met enorme accu's, houten kastjes met snoeren.

                                        NRC,

                                        Zijn zelfgebouwde 'mutanttrompet' is eigenlijk een trompet met drie hoorns en een reeks draaiknoppen waarmee hij gelijktijdig zuiver en vervormd kan spelen, én signalen naar de computergestuurde elektronica en videoprojectoren stuurt.

                                        De Standaard,

                                        Op het schilderij van Francis Barraud dat William Barry Owen in 1899 kocht, stond een schattig hondje dat naar de naam Nipper luisterde en zijn snoet in de hoorn van een grammofoon stak waaruit de stem van zijn meester klonk.

                                        De Standaard,

                                        Woordfamilie


                                        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                                        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                                        hoorn 6.0

                                        langwerpig los onderdeel van een telefoontoestel dat aan de ene zijde de microfoon en aan de andere zijde de luidspreker bevat, met een lengte die reikt van het oor tot de mond van de gebruiker, en dat door een snoer met de rest van het toestel verbonden is

                                        Semagram (extra betekenisinformatie)


                                        Een hoorn…

                                        is een onderdeel

                                        • [Afmeting] heeft een lengte die overeenkomt met de afstand van oor tot mond of is korter dan dat
                                        • [Vorm] is langwerpig
                                        • [Deel] bestaat uit een microfoongedeelte en een luidsprekergedeelte
                                        • [Geheel] maakt deel uit van een telefoontoestel
                                        • [Functie] dient om in te spreken en om de gesprekspartner te horen
                                        • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is met de rest van het toestel verbonden door een snoer; wordt in ruste op het toestel geplaatst, bij oudere toestellen op een daartoe bestemde haak, bij nieuwere toestellen vaak op een andere vorm van houder, die alle voorzien zijn van een haakcontact waarmee het toestel uitgeschakeld wordt wanneer de hoorn erop gelegd wordt
                                        • [Gebruikswijze] wordt van de haak genomen om een gesprek te beginnen; wordt tegen het gelaat aan gehouden met de microfoon voor de mond en de luidspreker tegen het oor
                                        • [Werking of functionering] brengt een kiestoon voort wanneer men hem van de haak neemt om een gesprek te beginnen; laat een beltoon horen wanneer het nummer van de gesprekspartner gekozen is

                                        Algemene voorbeelden


                                        De steeds veranderende vorm is inderdaad uitsluitend afhankelijk van de manier waarop de hoorn kan worden opgenomen, en de uiteindelijke versie, met een bollende hoorn en een hol gemaakt toestel, zal dicht in de buurt van "de beste oplossing' zijn gekomen, want het is inmiddels veel gekopieerd en oogt overbekend.

                                        NRC,

                                        Lilly duwde haar pinknagel tussen het plastic van de hoorn en het vastzittende schuifje en krabde er wat stof onder vandaan.

                                        Mensen met een hobby, Désanne van Brederode,

                                        Ellen staat met de hoorn tussen schouder en hoofd geklemd, haar handen verstrikt in een panty, één blote voet op de bank.

                                        Het meesterstuk, Anna Enquist,

                                        Vader belde de verdelgingsfirma op. In de hoorn klonk een gefluit en een interstellaire secretaresse kwam door.

                                        Franklin, Thomas Lieske,

                                        Combinatiemogelijkheden


                                        als object bij een werkwoord


                                        • de hoorn afnemen
                                        • de hoorn in de haak gooien
                                        • de hoorn met de hand afdekken
                                        • de hoorn neergooien
                                        • de hoorn neerleggen
                                        • de hoorn op de haak gooien
                                        • de hoorn op de haak leggen
                                        • de hoorn op de haak smijten
                                        • de hoorn ophangen
                                        • de hoorn opnemen
                                        • de hoorn van de haak nemen

                                        'Tot kijk!' En hij legde gejaagd de hoorn neer. Tijd is geld. Een kleine week later belde hij opnieuw: 'Jaa – met Jan!'

                                        Requiem voor een vriend, J.J. Voskuil,

                                        Maggie aarzelde, gooide de hoorn in de haak, nam haar zaklamp van het dressoir en holde de trap af.

                                        Naakte zielen, Luc Deflo,

                                        Aanvankelijk verwees ik hen beleefd naar het juiste nummer, maar omdat het voort bleef duren en ook omdat veel mensen het mij persoonlijk kwalijk namen dat zij zelf een verkeerd nummer hadden gedraaid en niet zelden met een grove verwensing aan mijn adres de hoorn op de haak smeten, wende ik mij geleidelijk aan tegen krantloze klagers met zakelijke stem te zeggen dat deze nalatigheid per speciale koerier onmiddellijk hersteld zou worden, aangezien dit de gang van zaken aanmerkelijk bespoedigde.

                                        Een zwervend bestaan, Bob den Uyl,

                                        'Kunt u me kunnen uitleggen waarom een vertegenwoordiger van het bedrijf schermt met de naam Gartens? Inspecteur Gartens?' Het werd stil op de lijn, de stilte van een hoorn die met de hand wordt afgedekt. Een klik. Het getik van doorverbinden.

                                        De vrouwenoppasser, Peter de Zwaan,

                                        De verslaggever van het tv-kanaal ORT demonstreerde gisteravond hoe op de wanhoopstelefoontjes bij het lokale energiebedrijf werd gereageerd: de hoorn werd telkens bruut op de haak gegooid.

                                        De Telegraaf,

                                        Met sidderende vingers belde ik de volgende dag (nóg mooier weer) het ziekenhuis op vanuit een publieke telefooncel [...]. "Spreek ik met de opname?' riep ik angstig. "U spreekt met de afdeling inkoop' zei een witte ziekenhuisstem. Ik hing de hoorn op.

                                        De biograaf, Willem Brakman,

                                        Ik nam de hoorn op en vrijwel onmiddellijk hoorde ik de zoemtoon.

                                        Op toernee met Leopold Sondag, Ward Ruyslinck,

                                        Zij belde om middernacht toen hij al sliep. 'Kon nie eerder. Ben dronken.' Een lange stilte. 'Vertel eens wat,' zei Pierre. 'K heb niks te ftelle.' Hij hoorde haar snelle adem, het duurde lang. 'Hoe voel je je?' 'Klote.' 'Ga dan slapen,' zei hij en gooide de hoorn neer. Belde twee minuten later maar zij nam niet meer op.

                                        Het jaar van de kreeft, Hugo Claus,

                                        Bij de telefoon, in de gang aangekomen slaakte hij een diepe zucht en nam hoorn van de haak.

                                        Misdaad achter de schermen, Elsbeth Modder,

                                        Het eerste wat me opviel was de telefoon op het lage tafeltje [...]. Ik liep erop af, hurkte en nam de hoorn af. Een langgerekte tûût-toon weerklonk.

                                        Verzameld proza, Jotie T'Hooft,

                                        Vanmorgen bleek echter dat Rabin [...] naar Bonn was gevlogen om het officiële bezoek dat bondskanselier Kohl in juni aan Israël zal brengen, te redden. Dit bezoek was in gevaar gekomen tijdens een telefoongesprek twee weken geleden tussen Rabin en Kohl dat op een hooglopende ruzie uitliep. In dat gesprek zou Kohl zelfs de hoorn op de haak hebben gelegd.

                                        NRC,

                                        Maggie [...] stevende naar de telefoon. Ze draaide de één en wachtte, één, twee, drie, vier, vijf, klik. Als werd de hoorn opgenomen en onmiddellijk weer neergelegd. Met trillende vingers duwde ze een tweede keer op de één. De bezettoon. Maggie aarzelde, gooide de hoorn in de haak, nam haar zaklamp van het dressoir en holde de trap af.

                                        Naakte zielen, Luc Deflo,

                                        in voorzetselgroep


                                        • door de hoorn

                                        Na allerlei gebel kreeg ik de dokter aan de telefoon die mijn vader dood verklaard had [...]. Ik werd kwaad en brulde door de hoorn: "Moet ik u godverdomme mijn paspoort laten zien?" "Daar staat niet in wie uw vader is," constateerde de dokter nuchter.

                                        De kleine blonde dood, Boudewijn Büch,

                                        De avond voordat ik naar Parijs ging, belde ik hem nog even bij Gerda en haar man. Ik nam afscheid: "[...]. Een kus voor jou en voor Gerda." Hij kraaide door de hoorn terug: "Breng je iets voor me mee uit Parijs?"

                                        De kleine blonde dood, Boudewijn Büch,

                                        • in de hoorn spreken

                                        Ik beheerste me en sprak een paar willekeurige zinnen in de hoorn.

                                        Bezeten van mij, Nicci French,

                                        Toen boekte hij voor een kamer, en belde Fa op. "Dag meisje," schreeuwde hij in de hoorn.

                                        Het beleg van Brussel, Frans Verleyen,

                                        Woordfamilie


                                        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                                        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen