klomp


klomp 1.0

vormeloze, samenhangende massa; vormeloos, samenhangend brok
Meestal van een bepaalde stof.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een klomp…

is een massa; is een hoeveelheid

  • [Afmeting] heeft geen concrete omvang
  • [Vorm] is vormeloos
  • [Samenstelling] bestaat meestal uit één vaste stof
  • [Samenhang of verband] vormt een samenhangend geheel

Algemene voorbeelden


Na flink wat gezondheidsperikelen heeft Bart Cassiman in ons land nog eens een tentoonstelling gebouwd. Ze is te zien in het Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle en kreeg heel toepasselijk de titel Groene Pasen. Misschien ware Zonder titel nog beter geweest. Er ligt een man op de trappen voor de ingang van het museum. Hij ligt languit, als was hij gestruikeld. Zijn hoofd nog op de grond. Het is niet meer dan een klomp. Zijn benen hangen in de lucht en eindigen op een homp. Eén van die hompen is knoestig als een wortelstronk.

De Standaard,

En even is er iets van stille verwachting, van het verlangen naar opheffing, als het ware, het omhóógkomen en betere arbeidsvoorwaarden, voordat men weer doormidden knakt naar het taaie, natte leem, waarin de kroot wacht in zijn holletje op het pedullemesje van de één en de slaghark van de ander, die de vrucht zal scheiden van zijn weerspannige stelen en de voet ontdoen van het wit gewortelte. Maar wat is dat? D'n olde gart wendt zich niet opnieuw naar de aarde. Integendeel. Moeizaam schuift hij een klomp vooruit.

Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

Met zijn rechterhand steekt hij een scherp mes aan een stok in de kalklaag tussen de mosselen en de rotswand. De dieren komen in een klomp los, die hij opvangt in een net dat hij voor zijn buik heeft hangen.

http://www.stedentipsvoortrips.nl/spanje/galiciezee.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een bloederige klomp
  • een logge klomp
  • een vormeloze klomp
  • stevige klompen

Nog ergens anders, tussen Nevele en Vinkt, werden elf gijzelaars zo erg in het aangezicht verminkt dat hun lijk niet te herkennen was. Dit moest gebeuren door een mens uit Meigem, die een voor een de lijken moest omkeren, alleen op een bloederige klomp kon staren.

Verbannen in het vaderland, Karel Jonckheere,

Op straat, een ijl gevoel in zijn hoofd en een logge klomp in zijn maag, vroeg hij: "Gaan wij nu naar stade?". "Ge hebt het mij toch horen zeggen."

Het verdriet van België, Hugo Claus,

Ik had haar kunnen zoenen, die vormeloze klomp in de onveranderlijk zwarte jurk die niet toeliet uit te maken waar haar borsten eindigden en haar buik begon.

De stoelendans, Paul Koeck,

Een voor een, in rijen, legde ik de keutels neer, draaide ze de volgende dag om zodat ze goed konden drogen. Als ze niet goed vast zaten, kneedde ik ze tot stevige klompen.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

met substantief erachter


  • een klomp boter
  • een klomp cellen
  • een klomp deeg
  • een klomp goud
  • een klomp ham
  • een klomp klei
  • een klomp ijs
  • een klomp steenkool
  • een klomp stenen
  • een klomp vlees
  • een klomp zandsteen
  • klompen aarde
  • klompen brood

Nee, van hem houden zoals ge kondt houden van Oom Frans, die als een klomp boter in een warme pan kon wegsmelten van goedheid, dat ging niet.

Kermis, Gaston Durnez,

Een embryo is maar een klomp cellen. De ChristenUnie wil niet dat embryoselectie te ver wordt doorgevoerd. Terwijl God niet anders doet dan embryo's 'selecteren'.

http://www.nrc.nl/next/van/2008/juni/03/een-embryo-is-maar-een-klomp-cellen-11548490,

Peer hield een klomp deeg in zijn hand, plukte er van tijd tot tijd een stukje uit en stak dat in zijn mond.

De hangende man, Koos van Zomeren,

Romans hebben ook meer kopers nodig ... Een weldoener die de proef zou willen wagen, moet niet alleen een klomp goud in zijn brandkast hebben. Hij zal vooral optimisme moeten opbrengen. De literaire kronieken die je tegenwoordig links en rechts te lezen krijgt, zullen hem niet erg bemoedigen.

De Standaard,

Het was een grote klomp ham en het tillen viel haar niet licht.

De Standaard,

Met of zonder water kan je nooit meer van aardewerk een klomp klei maken.

http://www.innovaconcept.be/animaro/meeranima.htm

"Halt!", scheurde het door de duisternis. We hoorden snelle voetstappen dichterbij komen, zware laarzen die hol tegen de wand weerklonken. Ik liet de klomp steenkool die ik aan het opladen was vallen.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Misschien had ze zich minder gewillig aan die man moeten wijden, misschien was die klomp ijs dan wat eerder aan de randen gesmolten.

Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

Ziekenhuispatiënten met uitzicht op het bos genezen sneller dan patiënten die op een klomp stenen uitkijken. Dus hoe kun je er dan voor zorgen dat mensen zich nú realiseren dat de natuur gezond is voor hen? Dat is een probleem.

http://www.staatsbosbeheer.nl/

Ik vond het verschrikkelijk te zien hoe vrouwen gynaecologisch onderzocht werden als vee, als een klomp vlees en hoe gelaten de meesten dat ondergingen.

De Standaard,

Hij werkt aan een manshoge massieve klomp zandsteen, waarvan de lijnen in het midden toelopen.

De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

Louis ging Vlieghe achterna, maar had niet de minste kans om hem in te halen, Vlieghe schoot over de slootjes, Louis raakte buiten adem, hij wipte op zijn bronzen Canadese eland en het dampende beest deed klompen aarde opspringen maar haalde de jongen niet in, Louis gooide vertwijfeld zijn tomahawk, maar Vlieghe rende maar door met de scherp geslepen bijl in zijn bloedende schedel geplant en schreeuwde, niet van pijn maar van triomf over de weiden, waar Baekelandt van zijn omheining opkeek.

Het verdriet van België, Hugo Claus,

Ter variatie gebruikte men ook melk in plaats van water. Later ging men de klompjes deeg op een steen bakken die boven het vuur werd heet gemaakt. Zo ontstonden de eerste broodkoeken. Zware, platte klompen brood die in onze contreien ook wel eens de bijnaam 'loden koek' kregen.

http://www.bakkerijhansdemeulemeester.be/historiek%20van%20de%20bakkerij/historiek_van_de_bakkerij.htm

  • een klomp ellende

Roland staat achter haar, buigt wat voorover en lijkt haar te beschermen als een dak, maar kijkt tegelijk op met ogen die schijnen te zeggen: 'Ja, dat is mijn moeder. Uit die klomp ellende kom ik voort. Arme lieve sullige mama. Mijn stormen heb ik gelukkig in de hand, en straks is er de erfenis.'

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


klomp 2.0

afbeelding

Bron: Rasbak
( CC BY-SA 3.0 )

schoen die bestaat uit een blok uitgehold hout en die traditiegetrouw veel door boeren of op een boerderij wordt gedragen

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een klomp…

is een schoen; is een kledingstuk; is een voorwerp

  • [Materiaal] is gemaakt van hout
  • [Functie] wordt gebruikt om te dragen; wordt gebruikt om de voeten te bedekken, te beschermen en te verwarmen; dient als schoeisel en wordt soms ook gedragen uit esthetische overwegingen of vanuit een bepaalde overtuiging
  • [Gebruiker] wordt veel gedragen door boeren of door mensen die in een agrarische omgeving wonen
  • [Waardering] geldt voor sommigen als een nationaal symbool of als iets prototypisch Nederlands, naast bijvoorbeeld tulpen en molens

Algemene voorbeelden


Mijn gezel loodst me mee naar het oude stadscentrum, waar de straten smal zijn en ongelijk gekasseid, want eigenlijk zou men er op klompen moeten lopen of blootsvoets.

Buiten regent het, Gerda van Erkel,

Nadat hij in het klompenhok zijn knapzak had omgehangen duwde hij zijn vooroorlogse fiets tegen de dijk op. Het grint knerpte onder zijn klompen.

De hangende man, Koos van Zomeren,

Ik werd uitgejouwd om mijn klompen, mijn lange gebreide kousen, mijn schamele tas.

De leraar, R.J. Peskens,

W.Z. [...] heeft de laatste weken een prettige bijkomstigheid van zijn voetballiefde ontdekt. Als een van de weinigen beschikt hij namelijk over een ruime voorraad Oranje-artikelen. Deze artikelen hebben ook nog eens wat 'polderachtigs', want ze hebben allemaal betrekking op een van onze nationale herkenningsmiddelen: de klomp.

Meppeler Courant,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • klompen aanhebben
  • klompen dragen
  • klompen maken
  • klompen uitdoen

''t Is maar goed dat 'ie klompen aan heeft, anders zou 'ie nog naast z'n schoenen gaan lopen', zegt vrouw Schreur liefdevol.

Meppeler Courant,

Deze school had iets typisch voor die tijd: hij was in tweeën verdeeld: de beter gesitueerden zaten beneden op de Museumschoolstraatschool en de armere kinderen moesten naar de ingang aan de Kolfstraat en als je klompen droeg dan mocht je niet naar de Museumstraat op school, maar dan werd je naar de bovenschool verbannen.

http://www.cbk.dordt.nl/verhalen/99-1/op_klompen_naar_school.htm,

Haar vader had een zeer verfijnd gevoel voor hout. De faam van de klompen die hij op zijn vrije zondagen maakte, reikte tot op Vlieland.

http://www.hetopenboek.nl/htm/verhaalhnico.htm,

Bij mijn vader kwamen veel boeren op kantoor, die dan netjes hun klompen buiten uitdeden.

NRC,

met adjectief ervoor


  • houten klompen
  • Nederlandse klompen
  • oude klompen
  • witgeschuurde klompen

Elk jaar organiseert de KNSB minstens één groot evenement in Thialf. Sinds de opening in 1987 vieren de twaalfduizend vaak nogal aangeschoten toeschouwers hun alternatieve carnaval in Thialf. Met confetti in plaats van verse sneeuw, bier in plaats van Beerenburg en heel veel tromgeroffel. De Blauhûster Dakkapel zorgt voor de muzikale begeleiding die alleen vlak voor het startschot tot stilte wordt gemaand. De toeschouwers zijn uitgedost in de meest kleurrijke kleding: oranje petjes, rood-wit-blauwe gezichten, Friese vlaggen. En veel houten klompen.

NRC,

In de jaren negentig wordt gespeeld met beeldvorming in een ansichtkaart die Nederlandse klompen, een symbool doorgaans geassocieerd met blanke Hollanders in klederdracht, laat zien aan de voeten van iemand met zwarte huidskleur.

http://www.africaserver.nl/wozow/tentoonstelling/index.html

Tegen het eind van de dag onttrok hij schoenen van de gewenste maat aan het produktieproces, vlak voordat ze de politoerafdeling hadden bereikt. Hij overgoot ze met olie, stak er zijn voeten in en slofte ermee door stof en zaagsel, zodat ze voorlopig niet van afgetrapte schoenen te onderscheiden waren. De oude klompen sloeg hij aan barrels, die hij bij het afval gooide.

De tandeloze tijd. Dl. 1: Vallende ouders, A.F.Th. van der Heijden,

Zij verzorgde hem als een oorlogsheld, waste zijn voeten, goot er lauwe olie over en schoof hem witgeschuurde klompen aan.

Martha, Lut Ureel,

met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


  • knarsende klompen
  • trappende klompen

Over het erf liep met knarsende klompen Meindert Mok.

De hangende man, Koos van Zomeren,

Nieuwsgierig besnuffelden de dieren de lantaarnpalen, de muren, de straatstenen die zij niet kenden, opgejaagd door trappende klompen en striemende stokslagen.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • geschuurde klompen

De bewakers droegen schone overalls, geschuurde klompen. Het officierskorps had opgepoetste laarzen, onder kraakheldere uniformen. De zusters hadden hun capes om hun schouders geslagen, de haren onder hun verpleegsterskapjes gekamd en strakgetrokken.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: aan

  • klompen aan de voeten

De klompen aan zijn voeten kletterden als paardenhoeven zodat iedereen zich naar hem omdraaide.

Cherry, Mary Karr,

De laatste bieten waren 'op den tast' getrokken. Daarna waren de ruggen onder luid gevloek gestrekt en de fles ging rond. En dan allemaal samen door het donker naar de boerderij. De modder als klompen aan de voeten. Over het veld en door de wei naar het huis ginder, met de fel verlichte vensters.

Werk, Josse De Pauw,

in voorzetselgroep


  • een boer op klompen
  • een boerin op klompen
  • een kaasboer op klompen
  • een man op klompen
  • op klompen
  • op klompen lopen

Ze moeten uitkijken voor culturele collaboratie met een politiek die beschamend bekrompen objectieven heeft en die inhoudelijk dwars staat op alles waar zij als kunstenaars mee bezig zijn: namelijk dragers te zijn van internationale emancipatie als een evidentie, niet als die van een boer op klompen die in New York graag verhalen vertelt over schoon dorp waar alles beter is.

De Standaard,

Job wilde per se een lokale Hollandse kleurplaat de wereld in sturen, maar een molen, tulpen en een boerin op klompen lagen te veel voor hand.

NRC,

Een stereotype van een Nederlander is bijvoorbeeld een kaasboer op klompen.

http://members.home.nl/basta/index.html

"Foei Kobus," riep een meisje toen ik bleef staan kijken hoe ze daarbeneden haar bh aan de waslijn hing. Dat wel. En een man op klompen. Een man met een pet op. Een man met de handen diep in zijn zakken. "How," zei die man. "How," zei ik.

De man op de Middenweg, Koos van Zomeren,

Schreur trad voor de camera's op als gondelier. Dat was niet zo gemakkelijk als in m'n vertrouwde Gieterse punter. Die dingen zijn toch wat moeilijker te besturen en 't was nogal link, omdat ik het op klompen moest doen.

Meppeler Courant,

Hij is gekleed als een Kempense boer, loopt op klompen en steunt op een stok.

De Standaard,

met substantief ervoor


  • een paar klompen

Toen ik enkele dagen geleden in de voormiddag een krant ging kopen, stond er een traktor voor de dagbladwinkel. Ik struikelde bijna over een paar klompen voor de deur.

De Standaard,

met ander, nevengeschikt substantief


  • klompen en laarzen
  • klompen en molens

Mensen mogen gewoon hun klompen en laarzen aanhouden, maar zij krijgen tegenwoordig het vriendelijk verzoek ièts minder hard te stampen.

NRC,

Als er iets in Nederland was wat de laatste tien jaar de serieuze aandacht van de buitenwereld heeft getrokken, dan niet onze klompen en molens, noch onze koninklijke familie, maar de rebelsheid van onze rooms-katholieken.

Het verschil met anderen, J.L. Heldring,

Vaste verbindingen


iets op zijn klompen aanvoelen

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding