konkelen 1.0
(informeel; pejoratief)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Konkelen…
is een handeling
- [Doel of bestemming] heeft als doel personen te manipuleren of situaties in eigen voordeel te draaien
- [Wijze] gebeurt op sluwe en achterbakse wijze
- [Middel] gebeurt door heimelijke afspraken en intriges
Algemene voorbeelden
Het was een zonderling eindspel – en ook nog op een heel verkeerd moment, tijdens de rouw voor prins Claus. Politici konkelden zelfs in de kerk.
"Hij wilde er voor vechten om verkozen te worden. Terwijl ik zei: laten we het op een eerlijke manier doen door de vergadering te laten stemmen." Maar het bleek al te laat: "Toen gingen de Russen zich ermee bemoeien en werd het een ware burgeroorlog." Tot drie uur in de nacht werd er vergaderd en gekonkeld. Campomanes zou zijn omgekocht. "Ik zou een half miljoen dollar van Kasparov hebben gekregen!", roept hij verontwaardigd uit.
De 19e eeuwse eetkamer waarin alle scènes worden gespeeld, kent niet alleen de dienende rol als decor van familietragiek en gezellige gezinsbijeenkomsten, maar veeleer als onderwerp van haat, liefde, hebzucht en onverschilligheid. De eetkamer speelt een eigen zwijgende rol. Er wordt daar getwijfeld, gemanipuleerd, gekonkeld en bemind.
We zagen haar ook op een akelige manier met de openbare aanklager smoezen – 't was bijna konkelen. Zijn requisitoir was haar uit het hart gegrepen, zei ze, en tussendoor deelde ze hem, op een toon alsof ze uit ervaring sprak, haar persoonlijke vonnis mee.
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Voorzetsel: met
- konkelen met iemand
De stadshoofman van Myra was jaloers op drie mannen met veel rijkdom. Hij verzon een list om ze te kunnen arresteren en konkelde met een rechter, die zich leende voor zijn plan.
Haegedoorn moet uit onze rangen gegeseld worden, omdat hij de elementairste regels van de kameraadschap schendt. En overigens, schaarleider, heeft u niet gezien dat Haegedoorn twee flesjes Oudenaards bier gedronken heeft in plaats van ons reglementair rantsoen van één fles per man, en schaarleider, Haegedoorn's vader smokkelt spek en boter, ook de zoon konkelt met de ergste vijanden van ons volk.
- konkelen over iets
Den Haag is weer herschapen in een Byzantijns hof waar hovelingen in de achterkamers konkelen over de samenstelling van een nieuwe regering. Vanzelfsprekend met Jan Peter Balkenende als de kampioen van het vrome volk in de rol van koning, maar met de vooralsnog onbeantwoorde vraag wie hem terzijde mogen staan.
tegenwoordig deelwoord als adjectief gebruikt
- konkelende hofhouding
Pamuk heeft zich voor zijn roman terdege gedocumenteerd. De lezer verneemt tal van bijzonderheden over 'Kind-sultan' Mehmed IV, zijn konkelende hofhouding en het Ottomaanse wetenschappelijke klimaat in die dagen.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
konkelen 2.0
(informeel; pejoratief)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Konkelen…
is een handeling
Hoofdsemagram: kwaadspreken
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Voorzetsel: over
- konkelen over iemand
Ze begon ons achterdochtig te bekijken. Hadden we al iets door of nog niet? Zaten we achter haar rug over haar te konkelen of niet? Haar kinderen werden haar vijanden. Vroeger vond ze het nooit erg als iets achter haar rug 'bekonkeld' werd.
"Vroeger was ik doelloos. Nu haal ik alleen nog gericht uit." Zoals onlangs in oktober toen haar band achter haar rug konkelde over de kwaliteit van haar plaat. Anouk zegde haar begeleiding subiet de wacht aan.