lamenteren 1.0
(poëtisch/literair)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Lamenteren…
is een handeling
- [Functie] dient om uitdrukking te geven aan zijn gevoelens van wanhoop, ongenoegen, frustratie
- [Duur] gebeurt vaak langdurig en uitvoerig
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is soms overdreven of staat niet in verhouding tot de realiteit
- [Wijze] gebeurt meestal op doordringende, aandacht eisende toon
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Voorzetsel: over
- lamenteren over iets
De verzorgster zit nog steeds te lamenteren over het ontbijt dat Dirk niet heeft willen nuttigen en over het rotleven dat zij eigenlijk heeft.
De jonge garde bleek gisteren nog niet tot het spreekgestoelte te zijn doorgedrongen. Dat was gereserveerd voor de oude garde, die twee uur lang hakkelend lamenteerde over het verval van de katholieke zeden, het socialistisch addergebroed dat het land regeert en de verraderlijke rol van de koning.
Vogels die niet de vereiste voeding en huisvesting hebben, storten als een kaartenhuisje ineen [...]. Naast inteelt en ondeskundig kweken is dit een van de oorzaken van de slechte broeduitkomsten. We lamenteren dan over waardeloze mannen en poppen, maar die kwalificatie geldt eerder de kweker zelf.
'Uw vriend met zijn masker en Jules drukken dingen die het daglicht niet mogen zien.' 'Het zou kunnen.' 'Waar halen ze het papier?' (Papa die dagelijks lamenteert over de papierschaarste.) 'Weet ik niet.'
Voorzetsel: tegen
- lamenteren tegen iemand
Cohen lamenteerde tegen Rutte over van alles en nog wat, haalde er het vorige debat over het verslag van informateur Lubbers bij, en dat Rutte toen niets gezegd had, maar dat hij er verder over op zou houden, want daar ging het nu eigenlijk niet over, en ... Rutte: Mooi!
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
lamenteren 2.0
(poëtisch/literair. Voor overgankelijk gebruik van werkwoorden met de kernbetekenis 'uiten op zekere wijze' zie ANS 8.2.2.3.)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Lamenteren…
is een handeling
- [Functie] dient om uitdrukking te geven aan zijn gevoelens van wanhoop, ongenoegen, frustratie
- [Duur] gebeurt vaak langdurig en uitvoerig
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is soms overdreven of staat niet in verhouding tot de realiteit
- [Wijze] gebeurt meestal op doordringende, aandacht eisende toon
Combinatiemogelijkheden
met een dat-zin
Onheilsprofeten en sociale doemdenkers, die lamenteerden dat de auto een vervaarlijk, nauwelijks controleerbaar tuig was, dat de gewone burger er toe zou aanzetten om zich mateloos-onnodig te verplaatsen.
De pastoor lamenteert dat het allemaal zijn schuld is, dat hij de grootste onder alle zondaars is, een zwakkeling, gevangen in het vlees, dat dit de wraak van God is. Hij is door het dolle heen.
met directe rede
Voor de rest kan ik enkel herhalen dat ik mijn plicht moet doen. Dat zou de eerste keer zijn, smaalde mijn schoonmoeder. Ik vroeg me verbaasd af wat ze nu weer bedoelde [...]. Wat zullen de mensen daar toch van zeggen? lamenteerde mijn schoonvader. Dat kunnen we nu nog niet weten, antwoordde ik verwonderd.
Net op dat moment zag ik dat hij zijn portefeuille uit zijn achterzak dreigde te verliezen. Hé! riep ik waarschuwend. Hij stopte midden op de weg en keek me vragend aan. Hij heeft niet lang meer geleefd. Met tranen in de ogen en de dood in het hart ging ik aan zijn nog jeugdige weduwe het trieste verhaal van mijn wedervaren doen en bood haar mijn oprechte verontschuldigingen aan. Ik wou uw man enkel een dienst bewijzen, lamenteerde ik, maar die auto kwam zo snel aangereden. 't Is niets, zei ze, ik was hem toch allang beu.
Weer iemand zegt dat een jaloerse minnares hem de keel heeft doorgesneden en zijn hoofd in zee heeft gegooid. 'O dat mooie hoofd, dat mooie hoofd,' lamenteren ze.