machine 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een machine…
is een toestel; is een voorwerp; is een zaak
- [Geluid] maakt in werking vaak geluid of lawaai
- [Deel] bestaat uit verschillende onderdelen
- [Functie] verricht bepaalde werkingen, vervangt handmatig uitgevoerde arbeid of het handmatig vervaardigen van voorwerpen, of produceert energie
- [Plaats] wordt gebruikt in werkplaatsen, fabrieken, productiebedrijven of thuis
- [Werking of functionering] werkt automatisch, bv. computergestuurd, of wordt bediend; wordt aangedreven door elektrische stroom, stoom of een motor
Algemene voorbeelden
Wat is een machine? Lewis Mumford stelt de machine tegenover het werktuig (tool); het onderscheidend criterium is het feit dat de machine tot op zekere hoogte tot autonome actie in staat is. Die autonomie dient echter onmiddellijk gerelativeerd te worden: machines blijven steeds het produkt van de geest van de maker en het karakter van de machine-output wordt toch nog bepaald door het resultaat dat door de ontwerper beoogd wordt.
Waar mogelijk gaan maatschappijen taken automatiseren - mensen vervangen door machines.
Een kapitalist begint met een hoop geld. Hij huurt een werkplaats, koopt machines, stelt arbeiders tewerk en houdt er aan het einde meer aan over dan toen hij begon.
Wat blijkt echter: meer dan een eeuw lang, zo tot het midden van de negentiende eeuw waren stoommachines technische monstrums. Het waren grote, grove, dure, steenkoolvretende machines.
Vanwege de groeiende machtspositie van de vakbeweging stopten de bedrijven sneller geld in machines dan in mensen.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een machine aanzetten
- een machine afzetten
- een machine bedienen
- een machine bouwen
- een machine inschakelen
- een machine stopzetten
- een machine uitschakelen
- een machine uitzetten
Een ander zette de machines aan en vertrok.
Om klokslag een uur zette Michèle haar machine af en ging zoals altijd samen met de andere meisjes een broodje eten.
Daar bediende hij een machine die van melk poeder maakte.
Nu is zijn werkplaats bijna volledig gevuld met een grote machine die hij zelf gebouwd heeft.
Hij keek haar met glazige blik na toen ze zich omdraaide en naar het magazijn vertrok, waar ze met gestrekte wijsvinger de dreunende machines stopzette.
Als u een boor verwisselt, moet u de machine eerst uitschakelen.
met adjectief ervoor
- een dure machine
- een elektrische machine
- een grote machine
- een kleine machine
- een moderne machine
- een nieuwe machine
- een oude machine
- een speciale machine
- een zware machine
Op zijn aanraden kochten zij dure machines die maar half worden gebruikt, men denkt niet verder dan de eigen verantwoordelijkheid.
Op de gang boende een gastarbeider de vloer met een elektrische machine die een zacht geluid maakte.
Bij het laden en lossen van schepen draait het evenzeer om een efficiënte exploitatie van grote machines.
Een kleine machine kost enkele tientallen miljoen guldens, een grote ettelijke honderden miljoenen.
De producten worden op moderne machines geproduceerd en voldoen ruimschoots aan alle gestelde eisen.
Ook nieuwe machines zoals een grote 'schrootschaar' vroegen een hoge investering.
Hij heeft ervaring: hij heeft al eens een vreselijk oude machine weer behoorlijk aan de praat gekregen.
Ik gebruik een elastische vezel die niet na te maken is, heel soepel en luchtig gebreid op speciale machines.
Ooit al eens geprobeerd een zware machine te verplaatsen?
met substantief ervoor
- een soort machine
- een type machine
Het lichaam is als een soort machine die uit verschillende onderdelen bestaat.
In principe komt elk type machine en apparaat in aanmerking voor plaatsing op de veiling: hout-, metaal en kunststofbewerkingsmachines, compressoren, afzuigsystemen [...] enzovoort.
met ander, nevengeschikt substantief
- machines en apparaten
- machines en apparatuur
- machines en computers
- machines en gebouwen
- machines en gereedschappen
- machines en installaties
- machines en materialen
- machines en processen
- machines en technologie
- machines en toestellen
- machines en werktuigen
Ook verzorg je het onderhoud van machines en apparaten.
Het restant kan worden gebruikt voor de verhuizing van machines en apparatuur.
Laaggeschoolde arbeid in de industrie verdwijnt en wordt vervangen door machines en computers.
De machines en gebouwen zijn schoon en hygiënische voorzieningen optimaal, waardoor een product van hoge kwaliteit gegarandeerd wordt.
Verder houd je meerdere malen per dag machines en gereedschappen goed schoon.
Russische ondernemingen die financieel krachtig genoeg zijn, geven de voorkeur aan buitenlandse machines en installaties.
Ook is er doelbewust geïnvesteerd in professionele gereedschappen, machines en materialen.
Die vertraging lag onder meer aan de veelheid aan handelingen en soorten tv's die er werden gemaakt, waarvoor machines en processen telkens moesten worden aangepast.
In het volgende jaar, 1922, veranderde het Bauhaus van richting van de Arts and Crafts naar de machines en technologie.
Beeldhouwen kan ik niet, maar ik liet de ruimten volzetten met ledenpoppen en etalagepoppen, autowrakken en ziekenhuisbedden, vuilniscontainers en afbraakmateriaal, machines en toestellen allerlei.
Zo wordt er gewerkt met handgereedschappen, machines en werktuigen die vroeger bij het oogsten werden gebruikt.
Vaste verbindingen
als een (goed) geoliede machine
-
soepel en vlot doordat alles of iedereen goed samenwerkt
'Ik zit al meer dan 25 jaar in de muziek en dan ben je toch echt wel het een en ander gewend, maar het ging er op de set allemaal erg professioneel aan toe. Het liep als een goed geoliede machine.'
Eigenlijk is iedereen tevreden, want de operatie loopt als een goed geoliede machine.
een (goed) geoliede machine
-
iets wat goed werkt of vlot verloopt door samenwerking
De school moet een geoliede machine zijn. Iedereen is een radertje.
De zes MUG's kregen nog versterking van Roeselaarse ambulances. Alles samen kwam men haast uit op een overschot aan medisch personeel. Het kon leiden tot een kluwen, tot een chaos. Maar het tegendeel kwam uit. De burgemeester spreekt van een goed geoliede machine, waarvan elk onderdeel precies wist wat te doen.
een helse machine
-
een grote, gevaarlijke en veel herrie makende machine
Het eerste asfalt wordt opgebroken en afgevoerd, helse machines worden bediend door onbegrijpelijk onverschillige arbeiders.
-
vernietigingswapen, boobytrap of tijdbom
Maar bijzonder bont maakte het een 35-jarige Hamburger, die allerlei helse machines installeerde in zijn woning nadat de huur was opgezegd. Medebewoners van het flatgebouw in de wijk Altona merkten dat er een sterke benzinegeur hing. Onmiddellijk waarschuwden ze de brandweer. Die constateerde dat de deurbel door middel van twee draadjes was verbonden met een stalen buis met explosief materiaal.
In zijn Black Sunday beschrijft Thomas Harris hoe een groepje terroristen een atoombom in de gondel van een luchtballon laden en die dan boven het baseball stadion laten drijven. Daar wordt voor 50.000 toeschouwers de belangrijkste wedstrijd van het jaar gespeeld. De president zit in de ereloge. In dit geval wordt de helse machine op het nippertje gedemonteerd; de wereldheerschappij gaat aan de neus van de terroristen voorbij en blijft in betrouwbare handen.
een intelligente machine
-
een machine met kunstmatige intelligentie; machine met software, chips, elektronica; slimme machine
Synoniem: slimme machine
Het ideaal van de robotica is om te beginnen dat intelligente machines ons werk uit handen zullen nemen, zodat wij onze tijd vrij kunnen besteden in een paradijs op aarde.
zand in de machine strooien
-
de voortgang van iets belemmeren; sabotage plegen
Maar hij vermoedde ook dat andere mensen hem zouden horen, misschien zand in de machine wilden strooien, er het boze oog op los zouden laten en daarom vroeg hij haar nooit iemand te vertellen over de bioscoop, de busdienst, de slagerij.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- accuboormachine
- adresseermachine
- afslankmachine
- afwasmachine
- apneumachine
- applausmachine
- aspergeoogstmachine
- aspergesteekmachine
- baggermachine
- bandschuurmachine
- banenmachine
- bedrijvenbroedmachine
- bedwelmingsmachine
- boekhoudmachine
- boormachine
- breimachine
- broedmachine
- broodmachine
- chipmachine
- doelpuntenmachine
- dorsmachine
- dweilmachine
- elektriseermachine
- espressomachine
- executiemachine
- factureermachine
- faxmachine
- fotozetmachine
- frankeermachine
- freesmachine
- fruitmachine
- geruchtenmachine
- gladmachine
- glansmachine
- gokmachine
- graafmachine
- grasmaaimachine
- grasmachine
- grondverzetmachine
- hart-longmachine
- heimachine
- hotfillmachine
- ijsmachine
- internetkweekmachine
- jointmachine
- kantoormachine
- karaokemachine
- keukenmachine
- kloonmachine
- koelmachine
- kofferschrijfmachine
- koffiemachine
- koffiezetmachine
- kopieermachine
- kopiemachine
- kuikenveegmachine
- kweekmachine
- landbouwmachine
- leesmachine
- lockmachine
- maai-dorsmachine
- maaimachine
- melkmachine
- mengmachine
- metazoekmachine
- micromachine
- microponsmachine
- moordmachine
- muziekmachine
- naaimachine
- nanomachine
- nanoponsmachine
- nietmachine
- oogstmachine
- oorlogsmachine
- orgasmemachine
- overstapmachine
- papiermachine
- perforeermachine
- persoonlijke zoekmachine
- plisseermachine
- ploegmachine
- ponsmachine
- propagandamachine
- publiciteitsmachine
- regenmachine
- rekenmachine
- rookmachine
- schrijfmachine
- schuurmachine
- scrapmachine
- seksmachine
- slagboormachine
- slijpmachine
- slimmachine
- slingermachine
- sneeuwmachine
- snijmachine
- sorteermachine
- soundmachine
- spinmachine
- spitmachine
- spoelmachine
- spuitmachine
- stemmachine
- stemmenmachine
- stencilmachine
- stiltemachine
- stoommachine
- stoomwasmachine
- streammachine
- surfmachine
- teletijdmachine
- telmachine
- tentoonstellingsmachine
- tijdmachine
- tikmachine
- tilmachine
- trainingsmachine
- trapnaaimachine
- typemachine
- uitzichtmachine
- vaatwasmachine
- vechtmachine
- veegmachine
- vendingmachine
- vernietigingsmachine
- verpakkingsmachine
- vertaalmachine
- vlakschuurmachine
- vleesmachine
- vleessnijmachine
- vogelwasmachine
- vormmachine
- walsmachine
- wandelmachine
- wasmachine
- weefmachine
- wegenbouwmachine
- windmachine
- wokkelmachine
- wokmachine
- woordmachine
- zaagmachine
- zaaimachine
- zakrekenmachine
- zetmachine
- zigzagmachine
- zigzagnaaimachine
- zoekmachine
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als deel van een samenstellende samenstelling
machine 2.0
(informeel; schertsend)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een machine…
is een vervoermiddel; is een voorwerp; is een zaak
- [Functie] is een vervoermiddel
- [Werking of functionering] is een mechanisch vervoermiddel
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een motorfiets of vliegtuig
Algemene voorbeelden
Een motard kan zijn machine achterin een vrachtwagen werpen, maar je wagen moet je zelf zien te repatriëren.
Een potige motard van de Brusselse politie parkeert zijn machine tot voor de garage.
Door het modderige en drassige terrein deden zich ook nogal wat valpartijen voor maar in de meeste gevallen wist de pechvogel zijn machine wel weer aan de praat te krijgen.
We konden de piloot luidkeels horen kreunen. We wezen elkaar op de diepe krassen in de romp, de schilferende en afbladderende deuken in de geblakerde camouflagekleuren, waar de machine over de grond was geschuurd en gestuiterd.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
machine 3.0
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Algemene voorbeelden
De leraar is een machine die veroudert. Het is geen evidente opgave hem dertig of veertig jaar draaiend te houden en zonder regelmatige revisies moet dat uitgesloten geacht worden.
Je hoorde daar een werkelijk zeer materialistische benadering van voeding: het lichaam is een machine en er zijn voedingsstoffen nodig als brandstof.
De democratie wordt toegejuicht maar de burger ervaart haar representatief karakter als vervreemdend. Hij is een rad in een groot raderwerk. De staat is een machine, de technocratie wordt een cybernetica (cyberdemocracy).