mastodont


mastodont 1.0

afbeelding

Bron: Dantheman9758 at en.wikipedia
( CC BY 3.0 )

zeer groot, dikhuidig slurfdier uit de prehistorie, met sterk ontwikkelde slagtanden en knobbelkiezen die bezet zijn met tepelvormige uitwassen
Is een slurfdrager en lijkt sterk op een mammoet, maar is niet verwant aan de echte olifantachtigen (Elephantidae) waartoe de mammoet wel behoort.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een mastodont…

is een zoogdier; is een dier

  • [Afmeting] was een zeer groot zoogdier
  • [Uiterlijk] had een slurf en slagtanden; sommige soorten waren ruig behaard, andere soorten mogelijk niet
  • [Plaats] kwam voor in Europa, Amerika, Afrika en Azië; leefde waarschijnlijk op zomen van woudgebieden
  • [Duurzaamheid] is uitgestorven
  • [Tijd] leefde in de prehistorie, vermoedelijk van ongeveer 23 miljoen jaar geleden tot ongeveer tienduizend jaar geleden
  • [Behandeling of bewerking] werd door de mens bejaagd
  • [Gedrag] was een planteneter en leefde waarschijnlijk van bladeren

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Mammalia; Zoogdieren
Orde Proboscidea; Slurfdieren
Familie Mammutidae; Mastodonten
Geslacht Mammut

Algemene voorbeelden


De landbrug tussen Noord- en Zuid-Amerika was tien miljoen jaar geleden nog niet volledig gevormd. De mastodonten en andere dieren, zoals tapirs en kameelachtigen, konden van eiland naar eiland zwemmen.

De Standaard,

'Mastodonten zijn compleet andere beesten dan mammoeten', zegt Mol. 'Een mammoet is hoog en kort, een mastodont laag en lang. Een mammoet heeft een hoog voorhoofd en omhoog gedraaide slagtanden, een mastodont een plattere kop en rechte slagtanden. Ook de kiezen verschillen: die van de mammoet zijn lamelvormig, die van de mastodont hebben tepelvormige knobbels. Mastodont betekent ook tepeltandige.'

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/1002804/2010/05/08/Mastodont-van-jschuim-en-hars-Remie-Bakker-maakt-niet-iets-wat-echt-is-maar-wat-echt-lijkt.dhtml

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


mastodont 2.0

(pejoratief)

concrete zaak van grote omvang, bijvoorbeeld een groot voertuig of kolossaal gebouw; gevaarte; kolos

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een mastodont…

is een zaak

      Algemene voorbeelden


      Een vrachtwagen met oplegger, geladen met 28 ton meel, versperde gisteren in Wetteren de hele morgen twee van de drie rijstroken op de E40 richting Gent. De mastodont was omstreeks 7.15 uur gekanteld toen hij plots moest uitwijken.

      De Standaard,

      Een superbeveiligde en gepantserde A8 met 4,2 liter V8 en permanente vierwielaandrijving. Toch geloven we dat de meeste aandacht naar de nieuwe A4 Avant en de nieuwe TDI-motor van 110 pk zal gaan. Bentley is in feite de sportieve versie van de statige Rolls Royce. Binnen enkele jaren krijgen deze snelle mastodonten wellicht een moderne BMW-motor onder de motorkap.

      De Standaard,

      Het Thorvaldsens Museum in Kopenhagen is een van die bizarre mastodonten waarop de negentiende eeuw een patent had. Aan de buitenkant ziet het eruit als een Egyptische tempel, binnen doet het veeleer denken aan de architectuur van Pompeï. De zalen en gangen worden bevolkt door een onthutsende hoeveelheid godinnen, helden en bevallige jongelingen uit de Oudheid.

      De Standaard,

      Het kwartet trad op in een wat ongelukkig zaaltje, een balletstudio, die ergens verborgen ligt in die mastodont die de Antwerpse stadsschouwburg is.

      De Standaard,

      Zelfs doorgewinterde deskundigen in de architectuur en stedebouw schrokken zich een ongeluk toen het nieuwe Haagse stadhuis tijdens de bouw maar niet wilde ophouden met groeien. Hier ontstond, naar ontwerp van de Amerikaanse architect Richard Meier, een mastodont die geen enkel verband meer vertoonde met het formaat van Den Haag.

      NRC,

      's Avonds, als de stalen mastodonten, die zich grommend door de grond vraten, tot rust waren gekomen, leunden daar de lichtekooien.

      De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

      Uit de latere maquettes blijkt plots dat men in hartje Brasschaat een mastodont van zes bouwlagen optrekt met, naast de geplande bibliotheek, winkelruimten en woningen, ook een hotel, een politiekommissariaat en een raadszaal voor de gemeente.

      De Standaard,

      Combinatiemogelijkheden


      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: van

      • een mastodont van een fabriek
      • een mastodont van een parking

      Betleham Steel is een mastodont van een staalfabriek in Pennsylvania.

      De Standaard,

      Geen mastodont van een parking.

      http://www.gent.be/gent/bestuur/hoorzit/gent4.pdf,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      mastodont 3.0

      (pejoratief)

      instelling, organisatie of bedrijf van enorm grote omvang, bijvoorbeeld als gevolg van fusie of ongebreidelde groei; grote, logge organisatie
      Vaak met de bijgedachte aan bureaucratie, logheid en inefficiëntie.

      Betekenisbetrekking


      metafoor
      Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een mastodont…

      is een zaak

          Algemene voorbeelden


          In mastodonten van 2.000 tot 10.000 leerlingen staan we heel ver van wat elke school probeert te doen.

          De Standaard,

          Bruneel vindt de idee van "een grote Belgische Bank", een fusie tussen Generale Bank en BBL, best doenbaar. "Zulke mastodonten maken plaats voor kleinere banken", denkt hij. "Een hele grote Belgische bank zou voor ons een hele goede zaak zijn, want kleinere banken zouden zich altijd meer kunnen richten op nichemarkten."

          De Standaard,

          Over de toekomst spreken ze met realisme: "Wij willen geen mastodont worden, onze kleinschaligheid geeft de kleren juist een exclusief karakter, en dat moet voor de klanten toch ook waardevol zijn."

          De Standaard,

          In dat opzicht verliezen de kleintjes jaar na jaar terrein op mastodonten als Heineken, Interbrew of Scottish Newcastle, zeker nu die in steeds hoger tempo acquireren.

          Het Financieele Dagblad,

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • een bureaucratische mastodont
          • een inefficiënte mastodont
          • een logge mastodont

          Verzekeringsmaatschappijen hebben zowat hetzelfde imago als ministeries: bureaukratische mastodonten waar met hopen papieren dossiers rondgezeuld wordt.

          De Standaard,

          IPC, de organisatie van posterijen in Europa en Noord-Amerika, wil de tarieven voor grensoverschrijdend postverkeer - de zogeheten 'terminal dues' - drastisch verhogen [...]. De onderlinge vergoedingen zullen moeten worden gebaseerd op de bezorgtarieven. Dat is een mooie meevaller voor de dure en inefficiënte mastodonten onder de Europese postorganisaties.

          NRC,

          Telkens eindigde het debat ermee dat organisaties nadrukkelijk afstand namen van het Departement Onderwijs, omdat ze dit ervaarden als een logge mastodont die het tere en vaak van gedaante veranderende slingerplantje van de volksontwikkeling zou verstikken in een keurslijf van reglementeringen vaste studentenaantallen.

          De Standaard,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          mastodont 4.0

          (pejoratief)

          groot, omvangrijk persoon

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een mastodont…

          is een persoon

              Algemene voorbeelden


              Time berichtte op 12 januari 1981 dat zwaarlijvigheid niet altijd door te veel eten wordt veroorzaakt. Er bestaan mageren die schranzen als nijlpaarden en toch slank blijven. Menige mastodont wordt daarentegen 'dik van niets', zoals ze zelf zeggen.

              Klaas kwam niet, W.F. Hermans,

              Combinatiemogelijkheden


              met voorzetselgroep


              Voorzetsel: van

              • een mastodont van een man
              • een mastodont van een vrouw

              Veel anorexiagevallen, ik heb er drie als tafelgenoten. Ze spreken meestal geen woord, maar bekijken elkaar en zien in de anderen zichzelf. Voor hen ben ik waarschijnlijk een mastodont van een vrouw: ik weeg negenenveertig kilo.

              De bondgenoot, Marcella Baete,

              mastodont 5.0

              iemand die binnen een bepaalde groep een zeker aanzien geniet dat hij vooral te danken heeft aan prestaties uit het verleden; vaak schertsend: aanzienlijk persoon uit een vorig tijdperk: dinosauriër

              Betekenisbetrekking


              metafoor
              Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Een mastodont…

              is een persoon

                  Algemene voorbeelden


                  Binnen tien jaar was de vooraanstaande cineast een mastodont geworden, gefossiliseerd en afgeschreven.

                  NRC,

                  Niet alleen overtuigingen, credo's zelfs, is in de voorbije weken geweld aangedaan, ook de taal. Zo zagen kritische oud-premiers zich weggezet als mastodonten. .

                  http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1797168/2010/09/06/Mastodonten-en-demonen.dhtml

                  Combinatiemogelijkheden


                  met adjectief ervoor


                  • een culturele mastodont
                  • een politieke mastodont

                  Een culturele mastodont. Zo omschreef cultuurwethouder Wilbert Willems gistermiddag Joep van Dijk, de afscheid nemende directeur van de Bibliotheek Breda.

                  http://www.bndestem.nl/regio/breda/afscheid-van-een-culturele-mastodont-1.512378

                  Het afschieten van een politieke mastodont als Jan Pronk is meer dan een afrekening met achterhaald idealisme. Het is de angst voor de overtuiging.

                  http://www.nrc.nl/nieuws/2013/06/01/mastodont

                  Woordfamilie


                  Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                  mastodont 6.0

                  dier dat zeer groot is in zijn soort; groot exemplaar; kanjer; joekel

                  Betekenisbetrekking


                  metafoor
                  Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

                  Semagram (extra betekenisinformatie)


                  Een mastodont…

                  is een dier

                      Algemene voorbeelden


                      "Het is een boerenkarper," zei de oude man. Hij tilde de vis met beide handen op. "Hij weegt gemakkelijk tien kilo." "Hoe kwam die mastodont in dit ven terecht?" vroeg Renier geïntrigreerd.

                      Requiem voor de geitenmelker, Robin Hannelore,