medelander 1.0
((vooral) in Nederland; eufemistisch)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een medelander…
is een persoon
- [Plaats] woont in Nederland
- [Plaats van herkomst] is afkomstig uit een ander land
- [Activiteit of handeling] woont in Nederland en leeft samen met de autochtone bevolking
Algemene voorbeelden
Blanken van buiten Nederland noemen wij geen allochtonen en sommigen zullen zelfs aarzelen om hen buitenlanders te noemen, want ook aan dat woord is inmiddels een luchtje komen te hangen. Van Dale spreekt in zijn toelichting van buitenlandse werknemer, en daarmee hebben we een oudere aanduiding voor 'allochtoon' te pakken. Andere zijn gastarbeider, buitenlandse arbeider, rijksgenoot, Nederlander van Marokkaanse (of Turkse) afkomst en het bespottelijke gekleurde medemens. Helemaal synoniem zijn deze aanduidingen niet, maar het zijn allemaal begrippen die op een gegeven moment zijn geïntroduceerd omdat een ander, ouder woord als stigmatiserend werd ervaren. Tegenwoordig is medelander in opkomst, hoewel sommigen dit wel erg soft en politiek correct vinden. Je leest ook wel over nieuwe Nederlander en etnische Nederlander (dat ik volkomen onduidelijk vind, want het zou ook goed 'inheemse Nederlander' kunnen betekenen). Doorgaans worden dit soort aanduidingen verzonnen door ambtenaren of commissies.
Ook intussen toegelopen medelanders bleken verheugd dat ze nu eindelijk huns gelijken hadden gevonden. Ook zij eisen van de buurtagent dat hij hun klachten op zou schrijven. "Wij hebben af en toe adders in de paksoy, is dat normaal? En madame Janet is ook al niet koosjer meer. Laatst had ik er een met een rammelaar erin ...". Een andere allochtoon verhaalde hartverscheurend huilend dat hij de vorige week nog een heel pakketje hasj in de vinnen van z'n snapper had ontdekt.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- andere medelanders
In politiek correct Nederland trapte Van Gogh op vele zere tenen. De allochtone medemens hoefde niet op een speciale behandeling te rekenen, en werd net zo grof bejegend als andere medelanders die Van Gogh aantrof op zijn oorlogspad.
- joodse medelanders
Was het echt zo dat Nederlanders werkeloos toekeken bij het ophalen van de joodse medelanders en dat vrijwel alle politiekorpsen daaraan zonder morren hebben meegewerkt?
- de meeste medelanders
De bunder is voor de meeste medelanders geen gangbare maat, voor een aantal kinderen uit onze omgeving zeker wel.
- de nieuwe medelander
Het is de taak van de overheid te investeren in 'de nieuwe medelander', niet zozeer vanwege het gebrek aan arbeidskrachten, maar vooral omdat een volwaardige arbeidsparticipatie voorwaarde is voor een goede sociale samenhang.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- geïllegaliseerde medelanders
Ik vertrouw er [...] op dat het niet de bedoeling is van de Fabelschrijvers de in hun ogen toch al razendsnel inkrimpende actiebeweging door toedoen van lompe discussiemethodes en ideologische haarkloverij nog verder te laten desintegreren. Immers, in hun voortreffelijke werk voor onze geïllegaliseerde medelanders heeft men ook altijd de noodzaak benadrukt van het sluiten van strategische coalities, ook met meer reformistische clubs, hetgeen aantoont dat men zich ook open kan stellen voor andere zienswijzen.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: van
- medelanders van Turkse, Marokkaanse, Antilliaanse en Surinaamse afkomst
Waren witte Nederlanders al wat langer gewend aan landgenoten van Chinese, Indonesische, Spaanse, Italiaanse en Griekse afkomst, later zijn daar tal van medelanders van Turkse, Marokkaanse, Antilliaanse en Surinaamse afkomst bijgekomen.
in voorzetselgroep
- integratie van Nederlanders en medelanders
Eens per week wordt een maaltijd georganiseerd voor en door vluchtelingen, asielzoekers en andere Nederlanders. De doelstelling hierbij is de integratie van Nederlanders en medelanders door samen te koken en te eten.
met bezittelijk voornaamwoord
- onze medelanders
Als je gewend bent aan de drens van commerciele populaire-muziek, zal je oor wellicht niet erg naar klassieke of anderssoortige muziek staan. Aan wie zal dat liggen: aan de makers van die muziek of aan ......? Getuige het onderzoek (van Prof. F. Bovenkerk) dat de politie geen raad meer weet met criminele Marokkaanse jongeren is dit in ieder geval bewijsbaar voor dàt deel van onze "medelanders".
met ander, nevengeschikt substantief
- allochtonen, minderheden of medelanders
Het was begin jaren zestig in Amsterdam, een toen nagenoeg blanke stad. Daar was ik komen wonen. Er was indertijd nog geen behoefte om die paar in Holland woonachtige donkerkleurige vreemdelingen te herdopen tot allochtonen, minderheden of medelanders. Mijn broer en ik waren de enige negers op de MULO in Oost.
- Nederlanders en medelanders
Eens per week wordt een maaltijd georganiseerd voor en door vluchtelingen, asielzoekers en andere Nederlanders. De doelstelling hierbij is de integratie van Nederlanders en medelanders door samen te koken en te eten.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
medelander 2.0
((vooral) in Nederland)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een medelander…
is een persoon
- [Plaats] woont in Nederland
- [Plaats van herkomst] is van autochtone of allochtone herkomst
- [Activiteit of handeling] woont en leeft, net als de persoon in kwestie, in Nederland
Algemene voorbeelden
Uit datzelfde rechthebben volgt overigens één van de meest smerige gewoontes van veel medelanders: net als in de Middeleeuwen gooien ze voortdurend poep op straat. In het park oefenen betekent een voortdurend tussen drollen door moeten dansen.
Cabaretier Vincent Bijlo heeft zich door zijn handicap nooit ergens van laten weerhouden. Niet van solderen, niet van brommer rijden, niet van het schrijven van een roman. 'Ik zou nooit willen zien.' De braille-uitgave van zijn boek levert een pak papier op waar J.J. Voskuil niet aan kan tippen: vijf banden. Waarmee de versie voor de 'visueel uitgedaagde medelander' ongeveer vijf keer zo dik is als die in rechttoe, rechtaan Nederlands.
Het Wetboek van strafrecht (boek 3) bevat een artikel met letterlijk de volgende tekst: TITEL V: Overtreding betreffende hulpbehoevenden. Art. 450. Hij die, getuige van het ogenblikkelijk levensgevaar waarin een ander verkeert, nalaat deze die hulp te verlenen of te verschaffen die hij hem, zonder gevaar voor zichzelf of anderen redelijkerwijs te kunnen duchten, verlenen of verschaffen kan, wordt, indien de dood van de hulpbehoevende volgt, gestraft met hechtenis van ten hoogste drie maanden of geldboete van de tweede categorie. Mooi voorbeeld hiervan is dat je een drenkeling niet letterlijk behoeft na te springen is als je zelf niet kunt zwemmen en je dus door hem na te springen zelf zou kunnen verdrinken. Dit onslaat je echter niet van je plicht om elke andere vorm van hulp te verlenen, zoals het bellen van 112 en/of andere medelanders aan te sporen tot het verlenen van hulp.