mensuur


A - (bij muziekinstrumenten)

mensuur 1.0

maatverhouding bij onderdelen van muziekinstrumenten die bepalend is voor het klankresultaat, zoals de verhouding tussen de snaarlengte, de hals en het corpus van snaarinstrumenten of tussen de lengte en de doorsnede (dikte) van de buis van blaasinstrumenten en orgelpijpen

Semagram (extra betekenisinformatie)


De mensuur…

is een verhouding

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is afhankelijk van eigenschappen als lengte en doorsnede
  • [Activiteit of handeling] bepaalt het klankresultaat
  • [Object betroffen] heeft betrekking op onderdelen van muziekinstrumenten

    Algemene voorbeelden


    In de Italiaanse centrum van vioolbouw Cremona ontwikkelden bouwers als Nicolò Amati (1596-1684), Antonio Stradivari (1644-1737) en Giuseppe Bartolomeo Guarneri (1698-1744) instrumenten met verhoudingen (mensuren) die het beste klankresultaat tot gevolg hadden.

    http://www3.artez.nl/musictools/muziekgeschiedenis_new/barok/b_71.html

    De factoren die de kwaliteit van de te produceren toon vastleggen, zijn winddruk, diameter in verhouding tot de lengte, vorm, breedte van de opening, hoogte van de opening, de diepte en aantal "inkepingen" en samenstelling van het materiaal [...]. De diameter in verhouding tot de lengte van de pijp is de "mensuur". Deze wordt berekend op de laagste toon, waarbij de binnenmaat genomen wordt.

    http://www.organbuilding.ottes.com/pipework_nl.htm,

    In het vervolgproject [...] wil ze onder meer de vraag beantwoorden hoe je de mensuur, de afmeting en de vorm van de orgelpijpen, het beste kunt afstemmen op de akoestische eigenschappen van de ruimte waarin het orgel geplaatst wordt.

    Reformatorisch Dagblad,

    Nauw verwant aan de hoorn-achtigen is de familie van de bugels. Hun buisvorm is zuiver conisch, terwijl het mondstuk ervan het midden houdt tussen een kelkvorm en een trechter. Deze mondstukversie vermindert de explosieve uitwerking in de luchtmassa, waardoor de toon weker en milder is dan die van de trompet. De wijdere mensuur (relatieve buiswijdte) die de conische bouw van dit instrument vergezelt, vergemakkelijkt de aanzet aanmerkelijk en doet de beweeglijkheid eveneens toenemen.

    http://www.henkrensink.nl/nl/public15.htm

    Alle balalaikas hebben de typische driehoekige kastvorm. Prime, alt, tenor en bas, die ongeveer de mensuur hebben van de vioolfamilie.

    http://www.dse.nl/~klezmaar/snaarins.htm

    Vaste verbindingen


    een enge mensuur

    1. mensuur die bij blaasinstrumenten wordt gekenmerkt door een smalle diameter in verhouding tot de lengte van de buis en bij snaarinstrumenten doordat de grepen dicht bij elkaar liggen

      Trombone heeft [...] een cylindrische buis en een nog engere mensuur dan de trompet. Door het uitschuiven van de buis wordt deze verlengd, en dus de toon lager. De bouw is sinds de Renaissance niet ingrijpend veranderd, alhoewel er ook trombones met ventielen zijn: deze zijn geschikter voor snel passage-werk e.d.

      http://cc2.hku.nl/wim/reservoir/ict-b/instrumenten/instrum.html

      Na ongeveer 1500 veranderde de trompet niet veel meer. Ze leek op onze moderne bazuin, alleen was de boring en de beker nauwer (enge mensuur), het metaal dikker en het mondstuk zwaarder.

      http://www.de-verenigde-vrienden.be/partituurke/PARTITUURKE%202010%20-%202%20%28najaar%29.pdf,

      De houten pijpen zijn respectievelijk aan de linker- en rechterzijde van de orgelkast op eikenhouten banken opgesteld en via loden conducten met de windlade verbonden [...]. De fluiten hebben een eerder bescheiden volume, maar klinken door de enge mensuur, kernachtig, kleurrijk en poëtisch.

      http://www.grimbergenorgelt.org/potvl.html,

    een wijde mensuur

    1. mensuur die bij blaasinstrumenten wordt gekenmerkt door een wijde doorsnede in verhouding tot de lengte van de buis en bij snaarinstrumenten doordat de grepen ver uit elkaar liggen

      Kenmerkend voor de Bressan alten is ook bij deze fluit de "wijde" mensuur verlopend van 19,8 mm bij de bloklijn naar een doorgang van 11,5 mm in het voetje.

      http://nieuwhofnet.nl/bressan.html

      Bamboe dwarsfluiten worden in Katja's werkplaats gemaakt in de toonsoorten c, d en f (in het ééngestreept oktaaf) en op verzoek in andere toonsoorten. De fluiten hebben grote vingergaten en een wijde mensuur: ze zijn relatief groot van doorsnee. Daardoor wordt de toonvorming in het grondregister bevoordeeld met een volle toon.

      http://www.katjas.myweb.nl//

    B - (ter aanduiding van de werklast)

    mensuur 1.0

    uur arbeid van of voor één persoon, vooral gebruikt als rekeneenheid bij het berekenen van de werklast of arbeidskosten; hoeveelheid werk die één persoon in één uur kan verrichten
    Als genderneutraal begrip gebruikt voor manuur.

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een manuur…

    is een uur

        Hoofdsemagram: manuur


        Algemene voorbeelden


        Er komen geen uitvoerige notulen meer van commissievergaderingen, maar korte besluitenlijstjes. Dat betekent aanmerkelijk minder overuren voor ambtenaren en daardoor een besparing op de loonkosten. In totaal komen er 280 mensuren per jaar vrij, die weer elders kunnen worden ingezet.

        Meppeler Courant,

        Ongeveer honderd liter aan grond- en aflakverf en plusminus 350 mensuren zijn er volgens de dienstkring-woordvoerder straks voor nodig geweest om de brug weer een fraai aanzien te geven.

        Meppeler Courant,

        Binnenkort komt de euro eraan, waarvoor de politie naar schatting 96.000 mensuren moet inzetten, en het huwelijk van kroonprins Willem-Alexander en Máxima op 2 februari 2002.

        Nederlands Dagblad,