morfeem 1.0
(wetenschap; taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een morfeem…
is een woorddeel; is een deel
- [Structuur] is het kleinste betekenisdragende element van een woord
- [Geheel] behoort tot een woord of is zelf een woord
- [Doel of bestemming] heeft een semantische of grammaticale functie in of voor een woord
- [Functie] draagt altijd betekenis
Algemene voorbeelden
Het woord boek bestaat uit één morfeem, terwijl boekje en boeken uit twee morfemen bestaan. Het morfeem /je/ duidt op een klein boek; /en/ geeft aan dat er meer dan één boek is.
Een morfeem heeft altijd een betekenis, een syllabe niet of hij moet toevallig samenvallen met een morfeem.
Leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil is tussen morfemen en syllaben.
René Thimonnier had een stencil laten maken met uittreksels uit zijn nieuwe boek [...]. Daarin definieert hij een morfologische spelling als volgt: 'laten wij daaronder een spelling verstaan, die niet alleen maar ten doel heeft fonemen schriftelijk weer te geven (geïsoleerde klanken die, per definitie, geen betekenis hebben), maar morfemen (stammen en affixen), dat wil zeggen samenstellende elementen die tegelijkertijd betekeniselementen zijn.'
Combinatiemogelijkheden
met telwoord ervoor
- één morfeem
- twee morfemen
- zes morfemen
Waar de stam van een naamwoord meestal voorafgegaan wordt door slechts één morfeem, het naamwoordprefix, kan de stam van een werkwoord voorafgegaan worden door tot zes morfemen.