octaaf 1.0
(muziek)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een interval
- [Afmeting] heeft de grootte van acht tonen op de diatonische toonladder; is de afstand tussen twee tonen met een frequentieverhouding 1:2
- [Geluid] is het meest consonante interval in samenklank
- [Toepassingsgebied of bereik] komt voor in de muziek
Algemene voorbeelden
Na de prime is het octaaf het eenvoudigste interval. De frequenties van twee tonen die een octaaf verschillen verhouden zich als 1:2. Het octaaf komt als harmonisch interval veel voor.
Alle toonsystemen zijn namelijk gebaseerd op het octaaf en op de verdeling van het octaaf.
Intervallen die het octaaf niet overschrijden, noemt men enkelvoudige intervallen.
De stemming van Pythagoras voldeed uitstekend bij eenstemmige muziek en bij de middeleeuwse meerstemmigheid, waarin slechts octaaf en kwint als consonant optraden.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
octaaf 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een samenklank
Algemene voorbeelden
Het verkennen of het 'uitwonen' van de muzikale gedachte is het duidelijkst te horen in het motorische gedeelte van de 'funkbas', vanaf maat 77 t/m 129. Hier monden de octaven uit in een sterk ritmische passage. Het proces loopt van het laagste register waar de octaven nog zuiver klinken tot het middenregister waar de octaven verstemd zijn, tot aan het hoogste register, waar de octaven geprepareerd zijn door het tape.
Een eenvoudige sample-techniek zorgt voor een quasi-godenpedaal als quasi-eeuwig doorklinkende toon, fascinerend en Faustiaans, alleen in zijn octaven te hol en pathetisch en in zijn lengte te veeleisend voor zowel uitvoerenden als luisteraars.
Combinatiemogelijkheden
in voorzetselgroep
- in octaven zingen
De stemmen klonken prachtig bij elkaar, waarbij het in octaven gezongen Agnus Dei grote eisen stelt aan de solisten.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
octaaf 2.0
(muziek)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een verzameling
- [Samenstelling] bestaat uit tonen, acht bij een diatonische toonladder, twaalf bij een chromatische toonladder, die begrepen zijn tussen een grondtoon en een toon die de dubbele frequentiewaarde daarvan heeft
- [Ordening of volgorde] is geordend volgens de toonhoogte, van laag naar hoog of van hoog naar laag
Algemene voorbeelden
De verschillende toonsystemen onderscheiden zich van elkaar door de specifieke wijze waarop het octaaf onderverdeeld wordt, d.w.z. door de wijze waarop de overige tonen binnen het octaaf gerangschikt zijn, dit inzonderheid met betrekking tot de onderlinge afstanden (toonhoogteverschillen) tussen deze tonen.
De twaalf ramen aan de 'klavierzijde' van het huis lijken te verwijzen naar het aantal tonen in een octaaf.
Het aantal tonen binnen het octaaf kan niet nauwkeurig bepaald worden.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
octaaf 2.1
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een verzameling
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- hoge octaaf
- lage octaaf
Ontwikkeld na jaren van research, gebruikt dit exclusieve klaviermechanisme echte hamertjes i.p.v. veren en speelt het iets zwaarder in de lage octaven en iets lichter in de hoge.
met telwoord ervoor
- twee octaven
- vier octaven
De twee belangrijkste systemen zijn het Volledige Systeem en het Gebonden Systeem. Deze afbeelding toont het Volledige Systeem. Het omvat een gehele toonbereik van twee octaven.
Met de hoorn zijn de natuurtonen in maximaal vier octaven te bereiken.
Deze welgevormde dame, die in kleurrijke kleding, blootsvoets optrad, heeft maar liefst een stemomvang van vier octaven.
met adjectief erachter
- een octaaf hoger
- een octaaf lager
- twee octaven hoger
- twee octaven lager
Wanneer hij een octaaf hoger of een octaaf lager gaat spelen, verandert hij de toonkwaliteit niet: de massa blijft op precies dezelfde toonhoogte doorzingen.
Verdelen we de snaar in vieren, dan vinden we dat ieder vierde deel van de snaar een toon geeft die twee octaven hoger klinkt dan de grondtoon.
overig
- een octaaf dalen
Merkwaardig is dat de jongensstem een octaaf daalt; het wordt een mannenstem.
- iets een octaaf verhogen
Als men nu de onderste noot van dat sextakkoord opnieuw een octaaf verhoogt, bekomt men de tweede omkering van het grondakkoord.
Vaste verbindingen
het eengestreept octaaf
-
octaaf waarvan de c in muzieknotatie wordt aangeduid door de c-sleutel en waarin de a een frequentie van 440 Hz heeftDe namen van de opeenvolgende octaven zijn, in volgorde van laag naar hoog: subcontraoctaaf, contraoctaaf, groot octaaf, klein octaaf, eengestreept octaaf, tweegestreept octaaf, driegestreept octaaf, viergestreept octaaf, vijfgestreept octaaf en zesgestreept octaaf.
De a uit het eengestreept octaaf (a') telt tegenwoordig 440 trillingen per seconde (ofwel 440 Hertz). Dit is een internationale afspraak.
het tweegestreept octaaf
-
het octaaf dat net boven het eengestreept octaaf ligt
In muzieknoten wordt deze toon geschreven als c', of c1. Dat ene streepje geeft de naam aan; "c ééngestreept". Op deze toon begint het ééngestreept octaaf. Dat loopt tot aan de volgende toets met de c-klank. Daar begint het tweegestreept octaaf. En jawel; die schrijft men als c'' of c2, genaamd "c tweegestreept".
een octaaf lager zingen; enkele octaven lager zingen
-
een veel minder prominente rol spelen
Wallonië zingt economisch enkele octaven lager dan Vlaanderen. Via de Belgische sociale zekerheid en belastingen gaat daarom veel Vlaams geld naar Wallonië. Solidariteit heet dat.
-
zich minder laten voorstaan op iets; zich minder beroemen op iets
Synoniem: een toontje lager zingen; minder hoog van de toren blazen
We kunnen besluiten met twee vrij eenvoudige zinnen: 1) indien Vlamingen en Walen zich niet thuisvoelen in Brussel als hoofdstad, heeft Brussel als hoofdstad geen betekenis meer; 2) indien de Europese burgers in Brussel niet beleven dat aan hun cultuur voorrang wordt gegeven boven de niet-Europese culturen, zingt Brussel op het vlak van zijn Europese roeping best een octaaf lager.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
octaaf 2.2
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 2.0 : 2.2 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een verzameling
Algemene voorbeelden
De octaaf-, superoctaaf- en suboctaafkoppels verbinden de twee betreffende klavieren niet op dezelfde toetsen, maar op die van respectievelijk één of twee octaven naar boven of één octaaf naar beneden.
De toetsenborden werden uitgebreid tot twee volledige (chromatische) octaven en de instrumenten werden geheel in stijl versierd met inleg- en houtsnijwerk.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
octaaf 2.3
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 2.0 : 2.3 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een verschil
Combinatiemogelijkheden
met adjectief erachter
- een octaaf hoger
- een octaaf lager
- een octaaf te hoog
Bij het voelen van de natte kou begon Arend nog een octaaf hoger te krijsen.
Het is net alsof de personages één octaaf te hoog spreken.
overig
- een octaaf dalen
- een octaaf lager klinken
- een octaaf zakken
Norm liet zijn stem een octaaf zakken.
Ingmar Booy werd rood en Adriënne gaf lachend een ontkennend antwoord, haar stem daalde misschien wel een octaaf en met eenzelfde snelheid als waarmee de ontroering haar keel afkneep.
Toen vroeg ze, met een stem die twee octaven lager klonk: 'Wat is het nummer van je hut ook alweer?'
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
octaaf 3.0
(religie, mystiek en mythologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een tijdsperiode
- [Functie] wordt gebruikt voor plechtigheden en andere activiteiten die verband houden met de feestdag waarnaar ze verwijst
- [Duur] duurt acht dagen geteld vanaf de feestdag waarop ze volgt
- [Oorzaak, reden of aanleiding] is ingesteld naar aanleiding van een feestdag in de katholieke kerk, vooral Pasen, Kerstmis, Pinksteren en Allerzielen
- [Toepassingsgebied of bereik] komt voor in de rooms-katholieke kerk
Algemene voorbeelden
De laatste dag van dit octaaf (1 januari) is zelfs speciaal aan Maria, moeder van God de Zoon, gewijd.
Beloken Pasen betekent dus dat het feest van Pasen tot een einde is gekomen. Het heeft dan acht dagen ofwel een octaaf geduurd. Die lange naviering is al door de eerste christenen ingesteld. Kerstmis en Pinksteren hebben later ook zo'n octaaf gekregen, maar daar heeft het minder nadruk dan bij Pasen, het feest voor Christus die verrezen is.
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Voorzetsel: van
- het octaaf van Kerstmis
- het octaaf van Pasen
- het octaaf van Pinksteren
In de Kerstoctaaf is ook opgenomen het Feest van de Heilige Familie (Jezus, Maria en Jozef) op de zondag onder de octaaf van Kerstmis, of op 30 december.
Dinsdag onder het octaaf van Pasen 2 april 08.30 u. H. Mis en aansluitend rozenhoedje.
Woensdag, vrijdag en zaterdag onder het Octaaf van Pinksteren zijn Quatertemperdagen in de Pinkstertijd. Dit zijn dagen van gebed, boete, vasten en onthouding, in het bijzonder ter voorbereiding op de priester- en diakenwijdingen die zaterdag op vele plaatsen in de Wereldkerk, ook in Nederland, zullen worden toegediend.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
octaaf 4.0
(literatuur en theater)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een octaaf…
is een deel van een tekst
- [Samenstelling] bestaat uit acht versregels die vaak opgedeeld zijn in twee kwatrijnen
- [Geheel] maakt deel uit van een sonnet
- [Rang of hiërarchische positie] vormt het eerste deel van het sonnet
Algemene voorbeelden
Voordat we alle varianten doorspreken, eerst even de onderdelen van een sonnet. De eerste 8 regels van een sonnet heten het octaaf, de laatste 6 het sextet.
Een sonnet is een gedicht van veertien regels. Het bestaat vaak uit twee strofen van vier regels (kwatrijn) en twee strofen van drie regels (terzine). De twee kwatrijnen vormen samen het octaaf en de twee terzinen heten samen het sextet. Tussen het octaaf en het sextet is er dikwijls een wending (volta, chute) in het gedicht
Sonnetten van het Franse type kunnen op dezelfde wijze als het Italiaanse ontleed worden, maar je kunt ze ook beschouwen als bestaande uit één octaaf + één tweeregelig couplet + een kwatrijn of uit één octaaf + drie tweeregelige coupletten.