oer-Pools 1.0
Algemene voorbeelden
'Wat men in Polen "oer-Pools" noemt, dat vind ik een beetje gevaarlijk, dat neigt naar zeer extreme politieke standpunten. Natuurlijk, een Pool heeft een uitgesproken vechtersinstinct. Als Polen zichzelf zo typeren, dan verwijzen ze altijd naar die grote overwinning op de Turken, tijdens de Slag bij Wenen in 1683.
Wie van het historische Polen wil genieten [...] moet zich wel een beetje voorbereiden. Per slot van rekening is duizend jaar bewogen Poolse geschiedenis niet niks en vrijwel overal stuit men op een monument van oer-Poolse herkomst of door Russische, Pruissische of Oostenrijkse overheersing verkrachte Poolse geschiedenis.
Wij zitten in het Hotel Bristol, dat wij om de [...] Jugendstil hebben gekozen. Het is een oer-Pools hotel, gebouwd in opdracht van de grote virtuoos en componist Paderewski.
Zowel Wat als Michnik werd anti-communist, maar beiden kenden het communisme van binnenuit, beiden wisten dat er heel wat krachtige, 'zuivere' (Wat) mensen voor die beweging bezweken waren. En zowel Wat als Michnik had een te weinig vanzelfsprekende verhouding met het Poolse nationalisme om gedachteloos de rol van oer-Poolse drakendoder op zich te nemen.
Blaas even uit in Słoik, een eethuis én cocktailbar, dat van de oer-Poolse inmaakbokalen een decoratiethema heeft gemaakt. Je proeft er salades, deegbereidingen en andere specialiteiten in een modern jasje.
Wisława danste haar woorden. Sluit je ogen, dan hoor je haar weer. Oer-Poolse zangerige lispelklanken zwieren door een bloemenwei.
Combinatiemogelijkheden
met substantief
- oer-Poolse gerechten
Gisteren heb ik 'In de Oude Bakkerij' gegeten. Het was heerlijk... Regionale specialiteiten uit Wielkopolska en oer-Poolse gerechten staan hier op de kaart.
- een oer-Poolse stad
Ook weet hij inmiddels dat Kluczbork niet de oer-Poolse stad is waarvoor het doorgaat. Al kan hij dat laatste amper geloven, ook omdat een aantal van de Duitse gevels na 1945 een quasi-middeleeuws-Pools tintje heeft gekregen.
- oer-Poolse trams
De Konstal 105 trams. Deze oer-Poolse trams bestaan nog steeds, maar hun aantal neemt duidelijk af. In min of meer originele staat spotte ik de 264 + 263 op het eindpunt van lijn 3 'Zwaday', terwijl op de achtergrond een moderne trein voorbij raasde, voor zover ik het begrepen heb, van een of andere private spoorwegmaatschappij, want die zijn er in Polen ondertussen ook.
met werkwoord
- oer-Pools zijn
De romans en verhalen van Olga Tokarczuk zijn oer-Pools. Maar niet in de zin van een nationale idee. Ze spelen vaak in Polen en geven blijk van een typisch Poolse, of zo men wil: Midden-Europese verbeelding, waarin de wereld magisch is en het aardse en het bovenaardse vanzelfsprekend in elkaar overlopen.
1945: Kolonisatie van de geheel Duitse Oost-Duitse provincies Silezië en Pommeren en Danzig door de Volksrepubliek Polen, met Sovjet-steun. Annexatie van de gebieden omdat deze gebieden 'oer-Pools' zouden zijn, vanwege het feit dat er in de vroege Middeleeuwen Slavische stammen woonden en nog maar weinig Duitsers.
Het haltehokje is oer-Pools, maar de display doet wat hij moet doen: informatie geven over de komende trams.
met ander, nevengeschikt adjectief
- oer-Slavisch en oer-Pools
Polen verjoeg 9 miljoen Duitsers uit hun voorouderlijke geboortedorpen, -steden, -provincies. Dat werd gerechtvaardigd met het 'oer-Slavische en oer-Poolse' karakter dat deze gebieden zogenaamd 'oorspronkelijk' hadden gehad.