oer-Vlaams 1.0
Algemene voorbeelden
Ik wou het over de Crisis hebben, maar bij nader inzien: saai! En in een zin simpel te omschrijven: het zal eeuwig crisis zijn maar niet voor iedereen. Een column van 3000 tekens krijg je daar niet mee gevuld dus daarom een oer-Vlaams onderwerp: cyclocross.
De 'Flandriens' is een verzamelnaam voor de vooroorlogse generatie Vlaamse wielrenners die de wielersport een oer-Vlaamse identiteit gaven.
Doorheen de jaren is onze koeltoog echter uitgebreid met een stevig, oer-Vlaams assortiment aan broden en gebak. Ware Vlaamse klassiekers die elke huiskamer omtoveren tot een heerlijk eetfestijn.
De Vlaamse schrijver Jos Vandeloo, zelf wielergek, publiceerde de roman De beklimming van de Mont Ventoux (1990), in wezen een oer-Vlaams en dus streuveliaans epos.
De Taalunie gunde de begrippen "onderwijzersmodernisme" en "eindexamenklachtenlijn" en "deelnemingsvrijstelling" een plaatsje. Maar "Steinerschool", of "totnogtoe"', of "sint-jacobsschelp" of "des te meer" kon er niet in. Het geeft wel "cocaproducerend" maar niet "wijn-, hout-" of "graanproducerend". Het kent wel "oer-Hollands", "oer-Nederlands", "oer-Engels" en "oer-Russisch". Maar "oer-Vlaams" kon er niet bij.
Combinatiemogelijkheden
met substantief
- een oer-Vlaamse cultuur
- een oer-Vlaamse traditie
"De kinderen van de Chiro hebben mij Nederlands geleerd. In de jeugdbeweging word je gedropt in de oer-Vlaamse cultuur. Je leert er spelen op zijn Vlaams, ruzie maken op zijn Vlaams en gaat op kamp. Dat is helemaal anders dan in de Nederlandse les."
Reuzenoptochten vormen een oer-Vlaamse traditie en gaan terug tot de 12e eeuw.
- een oer-Vlaams dorp
- deze oer-Vlaamse stad
Michelbeke is het schoolvoorbeeld van een oer-Vlaams dorp: het telt een duizendtal inwoners, heeft een kerk, café Het Restorandje en slagerij Antoine.
De Vlaamse politici zijn er de schuld van dat Brussel tot in het extreme toe verfranst. Alhoewel zij al jaren gewaarschuwd waren, hebben zij niets gedaan om deze oer-Vlaamse stad van de ondergang te redden. Integendeel hebben zij deze stad op de meest lichtzinnige wijze aan de klauwen van de francofonie prijsgegeven, vooral door van Brussel de Europese hoofdstad te willen maken.
- een oer-Vlaams fenomeen
Neerlandicus Jan Noorlandt (59) uit Rhenen ontdekte toevallig dat er geen boek bestond over het oer-Nederlandse en oer-Vlaamse fenomeen geboortekaartje.
- een oer-Vlaams gerecht
- de oer-Vlaamse keuken
- een oer-Vlaamse lekkernij
- oer-Vlaams stoofvlees
Om het evenwicht te behouden, serveer ik naast al het mediterrane en exotische eens een oer-Vlaams gerecht. Stoofvlees met frieten en een frisse salade.
Er is niks mis met de oer-Vlaamse keuken die je af en toe kan afwisselen met wat buitenlandse invloeden.
Een ovenschotel met prei, gehakt en puree is een oer-Vlaamse lekkernij.
Van oer-Vlaams stoofvlees met verse frietjes tot een pretentieloos en origineel visgerecht, er is keuze genoeg.
- een oer-Vlaamse hoeve
- een oer-Vlaams trapgevelhuis
Hij doopt zijn 'club', een oer-Vlaamse hoeve in rode baksteen recht tegenover het politiekantoor van Heist-op-de-Berg, Hnita, naar de Latijnse naam van de Nete, die wat verder stroomt.
Annie lijkt mij het type dat na haar wilde jaren toch kleinburgerlijk blijkt te zijn. Dat net als haar mama een oer-Vlaams trapgevelhuis betrekt – met zo'n blokhutbrievenbus en een voortuintje vol grind – om dan met de regelmaat van een koekoeksklok uit de voordeur te stappen en te zuchten van 'ja, ja, het leven' en 'amai, het is toch wat, allemaal'.
- (je) oer-Vlaamse naam
- iemands oer-Vlaamse naam
- een oer-Vlaams woord
Eddy, in tegenstelling tot wat je oer-Vlaamse naam doet vermoeden, ben je afkomstig uit de Waalse stad Leuze. Inderdaad, dat is in de buurt van Doornik. Ik leg dus dagelijks zo'n 85 kilometer af om aan mijn dagtaak te kunnen beginnen.
De macht en de uitstraling die het koningshuis bezit komt goed van pas om verdienstelijke Vlamingen, en liefst diegenen die een sleutelrol vervullen in de Vlaamse samenleving, te paaien en te neutraliseren. Een beproefde methode daartoe is het verheffen in de adelstand, waarmee wordt ingespeeld op de ijdelheid van de betrokken persoon. Dit kan potsierlijke vormen aannemen: toen astronaut Dirk Frimout geadeld werd, veranderde diens echtgenote Godelieve haar oer-Vlaamse naam meteen in 'Laurence'.
Gedreven door zijn onstopbare 'gierigheid voor nieuws' wilde hij niets liever dan zijn enorme goesting (om het met een oer-Vlaams woord te zeggen) voor schrijven combineren met Android en technologie.
Een living is een oer-Vlaams woord voor een woonkamer.
Ik ben nogal fan van de Vlaamse taal. Zo vind ik het jammer dat het oer-Vlaamse woord ' plezant' steeds vaker aan de kant wordt geschoven door zijn Hollandse broertje leuk.
- een oer-Vlaams scheepje
Voor dit project is Tolerant begonnen aan de bouw van een Heemer: een oer-Vlaams scheepje dat al op 14e eeuwse afbeeldingen voorkomt op de Ieperlee. De Heemer was de lichte vrachtwagen van de binnenvaart in Vlaanderen.
- oer-Vlaamse striphelden
De vermoedelijk meest gelezen stripserie in Nederland aller tijden, Suske en Wiske, heeft voor het eerst een Nederlandse tekenaar. Gerben Valkema kreeg de eer om een boek van de oer-Vlaamse striphelden te maken.
- een oer-Vlaamse sport
- het oer-Vlaamse veldrijden
- een oer-Vlaamse volkssport
Dé oer-Vlaamse sport bij uitstek blijft natuurlijk het veldrijden en VT4 trapt het cyclocross-seizoen dit najaar extra vroeg op gang met op 2 oktober al een eerste grote test voor de tenoren in Kalmthout.
Krachtbal is een oer-Vlaamse sport. België is dus favoriet? "We gaan onze titel van vorig jaar verdedigen. We willen wereldkampioen worden. Maar zoals ik al zei, is het niveau van de andere landen sterk gestegen. We mogen vooral tegenstand verwachten van Frankrijk, Noorwegen en Portugal."
Vandaag de dag worden we overspoeld door een overload aan reclameprikkels. Om deze reden zoeken bedrijven kanalen om toch onderscheidende communicatie rond hun merk te genereren. Het oer-Vlaamse veldrijden blijkt hier een zeer effectief medium toe.
Vinkenzetten is een oeroude, oer-Vlaamse volkssport. De eerste historische vermeldingen dateren uit 1595. De sport is vooral populair in Oost- en West-Vlaanderen.
met werkwoord
- oer-Vlaams aanvoelen
Pront schoeit zijn debuut op de leest van thrillerdrama's zoals Martin Scorsese en Sidney Lumet ze in de jaren 70 brachten, maar toch voelt D'Ardennen ook oer-Vlaams aan. Dat ligt niet alleen aan de dikke accenten en de randfiguren uit de Antwerpse banlieue, maar ook aan de eigen stem die de 28-jarige regisseur nu al luid en duidelijk heeft ontwikkeld.
- (niet) oer-Vlaams klinken
Sofia Smorscek klinkt niet echt oer-Vlaams, wat is jouw verhaal? De naam zegt het al, ik heb inderdaad een buitenlandse vader. Tijdens de 2de Wereldoorlog zijn mijn grootouders vanuit Wit-Rusland naar België gevlucht. Mijn vader heeft mijn moeder hier leren kennen en ik ben in België geboren.
- oer-Vlaams ogend
Wanneer schrijfster Brigitte Raskin over Aarschot spreekt als over de 'stad van chocolade', doelt ze op de talrijke gebouwen in opvallend bruine ijzerzandsteen uit de streek. Maar er is meer (natuur)steen te zien in de stad. Is de oer-Vlaams ogende witte zandsteen wel degelijk Vlaams?
- oer-Vlaams zijn
Briels heeft zijn boek opgebouwd rond de toonaangevende genres van toen. Deze opbouw is niet willekeurig gekozen. Zijn tweede these luidt namelijk dat de Gouden Eeuw, met uitzondering van het portret, ook schatplichtig is aan het zuiden voor wat het introduceren van een reeks nieuwe genres betreft, die achteraf zodanig Hollands geworden zijn, dat we bijna zouden vergeten hoe oer-Vlaams ze voordien geweest zijn.
Paling in 't groen is echt oer-Vlaams. Vroeger vond je overal palinghuizen met hun versie ervan.
Sla, da's voor de konijnen en water voor de vissen als je je grootouders mag geloven. Die uitspraken zijn cliché, oer-Vlaams en dus onvertaalbaar, maar stiekem ook wel een beetje grappig. En er zijn er meer, veel meer.
De ene noemt het speculoos, de andere spreekt van speculaas en dat leidt soms al eens tot verhitte discussies over wie het nu precies bij het rechte eind heeft. Helemaal niet nodig, zo blijkt, want het gaat wel degelijk om twee verschillende lekkernijen. Het ene koekje - speculoos - is oer-Vlaams, het andere - speculaas - is oer-Nederlands. Beide koekjes passen niet alleen prima bij het ontbijt of een kopje geurige koffie, maar lenen zich ook perfect als ingredient en smaakmaker van een heerlijk dessert.
met ander, nevengeschikt adjectief
- oer-Nederlands en oer-Vlaams
Neerlandicus Jan Noorlandt (59) uit Rhenen ontdekte toevallig dat er geen boek bestond over het oer-Nederlandse en oer-Vlaamse fenomeen geboortekaartje.
met eigennaam
- het oer-Vlaamse Samson en Gert
- de oer-Vlaamse Suske en Wiske
Eerder spraken we over het oer-Vlaamse Samson & Gert. Had Bruegel dat tafereel geschilderd mocht hij in 1989 hadden geleefd?
Ik zou tien A-viertjes kunnen vullen met alles wat hier te koop ligt, van boeddha-beeldjes tot art deco-lampenkappen. 'Lolita' van Nabokov ligt broederlijk naast 'Vogelpracht in Avifauna' (toch nog vogels), de oer-Vlaamse Suske en Wiske naast de super-Hollandse Jan, Jans en de kinderen.
- het oer-Vlaamse Temse
Na een uurtje slap ouwehoeren zetten we koers richting Roubaix. In het oer-Vlaamse Temse blijkt een bezoekje aan een poep-chique restaurant niet besteed aan drie woeste knapen. We besluiten de de lokale bierschuur en pasta-zaak op zijn kop te zetten.