pletreflex 1.0
(neologisme)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een pletreflex…
is een reflex
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is de neiging een insect te pletten, bv. met de hand of een krant
- [Oorzaak, reden of aanleiding] treedt vooral op bij het zien van bepaalde insecten die alleen als hinderlijk worden beschouwd
- [Waardering] wordt gezien als onverstandig omdat insecten een belangrijke rol in het ecosysteem spelen
Algemene voorbeelden
Wie zo'n klein zwart mugje op de badkamermuur ziet zitten, kan slechts met veel moeite de reflex onderdrukken om hem een pets te geven. Entomologe en schrijfster Aglaia Bouma noemt dat de pletreflex, de even begrijpelijke als (meestal) onverstandige reactie om bij het zien van een onbekend insect het diertje terstond met een krant of desnoods de blote hand te willen pletten. Het ene insect roept die reflex sneller op dan het andere; bijna niemand zal een lieveheersbeestje of een libel willen doodslaan, maar muggen en bromvliegen roepen de pletreflex al snel op. Zo ook het wc-motmugje.
"Veel mensen hebben toch altijd nog een pletreflex als ze een insect zien", vertelt Aglaia Bouma, insectendeskundige en een van de initiatiefnemers van de verkiezing. "Door ervoor te zorgen dat mensen insecten beter én op een positieve manier leren kennen, hopen we dat ze die pletreflex kunnen bedwingen. Insecten spelen namelijk een heel belangrijke rol in het ecosysteem. Ze zijn bovendien van ongekende schoonheid."
We delen onze directe leefomgeving met een enorme diversiteit aan kleine wezentjes met zes poten: insecten. Ze leven, zitten, vliegen, zoemen, kruipen en lopen in huis en tuin. Veel mensen reageren daarop met wat Aglaia Bouma in Huisgenoten. Insecten in en om je eigen huis de 'pletreflex' noemt: meteen doodslaan met vliegenmepper, hand of krant. Maar dat, zo maakt Bouma ons duidelijk, is zelden een goed idee.
Ik heb de afgelopen jaren met enorm veel plezier stukjes mogen schrijven over zorgzame oorwormen, sociale kakkerlakken en meer fascinerende dieren. Maar een kever die doet alsof zijn neus bloedt, een levendbarende satellietvlieg en een bladluis die op hetzelfde moment dochter en kleindochter ter wereld brengt horen hier straks niet meer thuis. Zelfs voor een cultuurvolger als de wc-motmug is geen plaats, al zou dat best eens verfrissend kunnen zijn. Hij zou hooguit nog op de Achterpagina kunnen kleven als slachtoffer van de pletreflex, maar die weten mijn lezers inmiddels vast wel te bedwingen.
'Weg met die pletreflex!'. Insectenkenner Aglaia Bouma neemt het op voor de grote groep wonderlijke insecten.
Etymologie
| Aard herkomst | inheems woord |
|---|---|
| Vroegste datering | 2023 |
| Bedenker | Insectendeskundige Aglaia Bouma heeft het woord bedacht. Zij gebruikt het in haar boek Huisgenoten. Insecten in en om je eigen huis (2023), waarin ze aanraadt de pletreflex te onderdrukken. |