potvis 1.0
Bron:
Gabriel Barathieu
(
CC BY-SA 2.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een potvis…
is een walvis; is een zoogdier; is een dier
- [Afmeting] wordt als vrouwtje maximaal 11 en als mannetje maximaal 18 m lang
- [Kleur] heeft een donkergrijze of bruinige kleur
- [Vorm] ziet eruit als een soort vis met een vreemd grote, hoekige kop
- [Deel] heeft tanden in de bek die voor voedselopname niet noodzakelijk zijn en heeft een enorme kop, ook in verhouding tot het lichaam met de grootste hersenen van alle dieren en met een bijzonder orgaan, het spermacetiorgaan, waarin zich 3000 liter walschot, een wasachtig materiaal, bevindt en dat gebruikt wordt bij snel duiken
- [Woongebied] komt voor in alle wereldzeeën, zelfs in de Noordzee wat soms tot het stranden en sterven van potvissen in Nederland en België heeft geleid
- [Leeftijd] kan ruim 70 jaar oud worden
- [Gewicht] kan tot 50 ton wegen
- [Deskundigheid of vaardigheid] kan extreem goed duiken, waarbij het walschot in zijn spermaticiorgaan helpt sneller te zinken en te stijgen omdat dit afhankelijk van temperatuur (stuurbaar door doorbloeding) zwaarder en lichter kan worden; is in staat tot twee uur onder water te blijven, omdat zijn 3000 kilogram bloed daarvoor genoeg zuurstof bevat
- [Gedrag] voedt zich met reuzeninktvissen en pijlinktvissen die op 3000 meter diepte gevangen kunnen worden; jaagt soms in groepen
- [Belang] werd met name vroeger veel bejaagd, om uit het spek olie voor olielampen, margarine en zeep te halen, om van de olie uit de kop cosmetica en kaarsen te maken en om de baleinen te gebruiken ter versteviging van corsetten
- [Voorstellingswijze] is bekend geworden door de potvis Moby Dick uit de gelijknamige roman van Herman Melvilles uit 1851
Wetenschappelijke naam: Physeter macrocephalus
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Mammalia; Zoogdieren |
| Orde | Cetacea; Walvissen |
| Familie | Physeteridae; Potvissen |
| Geslacht | Physeter |
| Soort | Physeter macrocephalus |
Algemene voorbeelden
Behalve de potvis komen ook de dwergpotvis, de beloega, de bultrug en de butskop wel eens terecht in de Noordzee. Soms stranden ze op de Nederlandse kust.
De Noordzee is te ondiep voor potvissen, die thuishoren in de diepe oceanen, om aan geschikt voedsel te komen. De dieren verzwakten, raakten hun oriëntatie kwijt en de storm is vervolgens het laatste zetje geweest dat de dieren fataal werd. Ook de komende drie dagen zullen de potvissen nog te zien zijn op het strand van Kijkduin. De kadavers zullen worden ontleed om daarna naar het Natuurhistorisch Museum in Leiden te verhuizen.
De Potvis is een van de gemakkelijkste walvissen om op zee te identificeren, ondanks dat dit grote dier maar weinig laat zien van zijn lichaam als het aan het wateroppervlak zwemt.
Er staat een sterke stroming die niet alleen mensen kan meesleuren maar ook kan zorgen dat de ongeveer 25.000 kilo wegende potvissen kantelen, met alle gevolgen van dien voor degene die te dicht in de buurt is.
De potvis is ook een fantastische duiker. Hij dankt die eigenschap aan het feit dat er in de "tank" op zijn voorhoofd een vocht zit met variabele dichtheid: de spermaceti. Dat zorgt ervoor dat hij tot 1.100 m diep kan duiken, en dit gedurende 90 minuten! In koud en donker water vindt hij z'n favoriete prooi: de reuzenpijlinktvis [...], Zijn wetenschappelijke naam komt van het Griekse woord "fusètèr" ("blazer") en verwijst naar de grote spuitkracht van de potvis.
Tandwalvissen worden zo genoemd omdat, de naam zegt het al, deze walvissen tanden in hun bek hebben [...]. Tandwalvissen eten verschillende soorten vis. Onder tandwalvissen vallen onder andere de Potvis, de Orka, de Tuimelaar dolfijn en de Bruinvis.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- spoelen aan
In januari spoelden twee potvissen aan bij het strand in Scheveningen en nu kan je op de binnenplaats van het Natuurhistorisch Museum de enorme geraamtes zien.
Kort daarop spoelden nog achttien potvissen aan in Nederland, Duitsland en de Orkney-eilanden.
Ook de jonge, zieke potvis spoelde aan.
Tussen 2 november 1994 en 12 januari 1995 spoelden tweeëntwintig potvissen aan in Vlaanderen (4), Nederland (3), Duitsland (4) en op de Orkney-eilanden (11).
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een levende potvis
- een stervende potvis
Een vrouw die als een van de eersten de potvissen ontdekte, schrikt zichtbaar als duidelijk wordt dat ook de laatst levende potvis is bezweken.
Het leek mij overdreven iemand op te sluiten omdat hij bewusteloos viel bij het zien van een stervende potvis.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een aangespoelde potvis
- een gestrande potvis
Deze groep bevat de gewone dikkerds, maar ook de buitenproportionele vetzakken van het formaat gestrande potvis, die bij omstanders een mengeling van weerzin en medelijden oproepen, vergelijkbaar met de heimelijke reactie op zwaar gehandicapten.
De drie aangespoelde potvissen zijn inmiddels alle drie bezweken.
Dit zijn de belangrijkste besluiten uit het wetenschappelijk symposium dat in Koksijde plaatsvond over de aangespoelde potvissen.
in voorzetselgroep
- de doodsoorzaak bij potvissen
- de doodsoorzaak van de vier potvissen
- de doodsoorzaak van de vijfentwintig potvissen
Men kent twee natuurlijke doodsoorzaken bij potvissen: de hartaanval en infektie van het maag-darmkanaal, gepaard gaande met anisakiasis (haringwormziekte).
De resultaten van het symposium en de nieuwe bevindingen omtrent de mogelijke doodsoorzaak van de vier potvissen zouden vrijdagavond bekendgemaakt worden.
De vervuiling van de Noordatlantische Oceaan en de Noordzee was niet de rechtstreekse doodsoorzaak van de vijfentwintig potvissen.
met ander, nevengeschikt substantief
- dolfijnen, potvissen en zeeschildpadden
- vinvissen, walvissen, potvissen
- walvissen en potvis
- kleine dolfijnen, blauwe vinvissen, bultruggen, potvissen
De kilometers lange netten zijn bedoeld om zwaardvis en tonijn mee te vangen, maar omdat ze verticaal in zee staan, raken ook andere dieren verstrikt in de drijfnetten. Jaarlijks worden duizenden dolfijnen, potvissen en zeeschilpadden slachtoffer van deze "muren des doods".
Denk even aan al die vinvissen, walvissen en potvissen, veroordeeld tot reizen (niemand weet waarom), hoe ze verdwalen en loeien op de hoogzee.
Hoe zit dat met de vinvissen, walvissen, potvissen, veroordeeld tot verdwalen en loeien op de hoogzee?
De jacht op vleesetende walvissen en de potvis was al verboden.
's Zomers zitten hier nog meer soorten: kleine dolfijnen, blauwe vinvissen, bultruggen, potvissen, één keer is er zelfs een orka gezien.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
potvis 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een potvis…
is een voorstelling
Algemene voorbeelden
Een uitzondering vormt het schilderij van een potvis die onder water zwemt.
Deze plaat van de legendarische potvis Moby Dick, die zoveel gevechten had gevoerd met andere potvissen, reuze-inktvissen en met walvisjagers dat zijn kop bijna wit was van de littekens, is te zien op de expositie Walvissen in Rotterdam.