A - dier
walvis 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een walvis…
is een zoogdier; is een dier
- [Afmeting] is, afhankelijk van de soort, 2,1 m (kleinste potvis) tot ongeveer 30 m (blauwe vinvis) lang
- [Geluid] zingt; brengt een soort gezang voort; maakt een zingend geluid
- [Vorm] heeft min of meer de vorm van een zeer grote vis
- [Bouw] is gewerveld
- [Deel] heeft een krachtige, platte staartvin, twee kleine vinnen aan de zijkant en, afhankelijk van de soort, wel of geen kleine rugvin; heeft een spuitgat op de kop; heeft in de mond baleinen of tanden; heeft zeer kleine ogen in verhouding tot de rest van het lichaam
- [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld
- [Plaats] leeft doorgaans in koel zeewater, maar sommige dolfijnsoorten komen ook in rivieren voor
- [Woongebied] komt voor in alle wereldzeeën
- [Leeftijd] wordt, afhankelijk van de soort, 45 tot 200 jaar oud
- [Beweging] verplaatst zich door middel van verticale golfbewegingen van de wervelkolom; kan ondanks zijn gewicht sierlijke sprongen maken boven het water
- [Gedrag] is een vleeseter; is als baleinwalvis een filtervoeder
- [Onderscheid of tegenstelling] heeft, in tegenstelling tot de vissen, geen schubben
- [Verscheidenheid] is een baleinwalvis, bijvoorbeeld een grijze walvis, een Groenlandse walvis, of is een tandwalvis, bijvoorbeeld een potvis, een orka, een dolfijn
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Mammalia; Zoogdieren |
| Orde | Cetacea; Walvissen |
Algemene voorbeelden
Er bestaan 2 soorten walvissen: baleinwalvissen en tandwalvissen.
Walvissen leven immers niet aan de wal. Integendeel, deze dieren vind je enkel in zeeën, oceanen en rivieren. Hun lichaamsbouw is dan ook helemaal aangepast aan het leven in het water: ze hebben vinnen om goed te kunnen zwemmen en een gestroomlijnde vorm zodat ze gemakkelijk door het water kunnen glijden [...]. Walvissen zijn zoogdieren, net zoals wij. Ze hebben haren (en geen schubben zoals de vissen), ze brengen hun jongen levend op de wereld (en leggen dus geen eieren) en ze ademen door longen.
Doordat walvissen door longen ademen, moeten ze op regelmatige tijdstippen naar de oppervlakte komen om naar adem te happen. Dat "lucht-happen" gebeurt met veel vertoon: bij het opduiken stoten ze eerst de opgebruikte lucht uit via hun spuitgat vooraleer ze nieuwe lucht in hun longen opnemen. Vroeger dacht men dat de walvis een fontein van water uitspoot. Dat was dus fout. In werkelijkheid wordt er enkel waterdamp uitgespoten.
Het lied van de walvis. Walvissen communiceren met elkaar. Zij gebruiken daarbij natuurlijk geen woorden zoals wij, dat zou onder water ook niet echt mogelijk zijn, maar wel plof- en fluitgeluiden die heel ver weg nog te horen zijn. De "taal" van de walvissen werd heel toevallig ontdekt door militairen die rond het eiland Hawaï onderwatergeluiden opnamen met een recorder. Zij registreerden een hele hoop geluiden die ze niet konden thuisbrengen. Later bleken die afkomstig te zijn van de walvissen die in dat gebied rondzwommen.
Er was dan ook veel geld te verdienen met het doden van walvissen. Vroeger werden de baardwalvissen gedood om er verschillende producten van te maken: het spek werd gebruikt om olie voor olielampen, margarine en zeep van te maken; de baleinen werden gebruikt ter versteviging van korsetten; uit de kop van de potvis werd olie gehaald die gebruikt werd in de cosmetica en voor het maken van kaarsen.
Om hun weg te zoeken en vaak ook om te jagen, gebruiken de walvissen een "echolokatie-systeem". Dat wordt echter heel moeilijk als er veel boten varen of als er industriële activiteiten uitgevoerd worden onder water (zoals onderwater-explosies).
Aangespoelde walvissen zijn meestal per ongeluk in de Noordzee terechtgekomen. Ze zijn de verkeerde kant op gezwommen tijdens hun jaarlijkse reis naar de evenaar. Mogelijk door de booractiviteiten en de vele scheepvaart op die route. De Noordzee is te ondiep voor hen. Hun sonar raakt ontregeld en daardoor stranden ze [...]. Er zijn ook walvissen die in de Noordzee wonen. De zee is een thuis voor zo'n 11.000 witflankdolfijnen en 7.500 witsnuitdolfijnen.
De commerciële jacht op walvissen is over de hele wereld verboden sinds 1986, omdat de reuzendieren met uitsterven waren bedreigd.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een enorme walvis
- een gigantische walvis
- een grote walvis
Uit een rimpelloos blauwe zee springen gigantische walvissen de lucht in.
Daarbij kan het de zeelieden moeilijk zijn ontgaan, dat hier ook grote walvissen rondzwommen.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een aangespoelde walvis
- een geharpoeneerde walvis
Waar ik als kind al van droomde en wat er nog altijd niet van gekomen is: de tijgers over de kop aaien, de zeehonden strelen, de aangespoelde walvissen kalmeren door ze met mijn vlakke hand klopjes te geven op hun luiende, eindeloze flanken.
Japanse geleerden probeerden alvast wat er gebeurt als ze sperma en eitjes van 'om wetenschappelijke redenen' geharpoeneerde walvissen bij elkaar brengen.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een zingende walvis
Het effect wordt nog versterkt door het geluid van zingende walvissen, de kreten van de zeehonden op het pakijs en het gepiep van de jongen van de keizerspinguïn in de blizzard.
als subject bij een werkwoord
- aanspoelen
Dat men vroeger ook vaak bijzonderheden naar Meppel haalde moge blijken uit het feit dat in de jaren zestig een walvis van 24 meter aanspoelde aan onze kust. Deze was geprepareerd en op een grote trailer werd deze reus vervoerd.
als object bij een werkwoord
- walvissen jagen
- walvissen observeren
- walvissen stropen
- walvissen vangen
- walvissen zien
- een walvis harpoeneren
Als we vandaag walvissen zien, zal het voor Víknafjöll zijn: hier baadt de baai in het zonlicht.
De Noren vonden de acties minder onschuldig. Om het verzet van de hinderlijke Greenpeace-schepen te breken, werd een noodwetje bedacht op grond waarvan de schepen mochten worden geeënterd en aan de ketting gelegd. Dat gebeurde toen de Noorse walvisvaarder Senet, die al ruim drie weken vrijwel niets had weten te vangen door de Greenpeace-acties, een walvis dreigde te harpoeneren.
De gerestaureerde vissersschuit Knörrinn maakt tochten naar het eilandje Lundey, het koninkrijk van duizenden papegaaiduikers, en naar de Skjálfandi-baai om walvissen te observeren.
Een aantal landen, waaronder Rusland, zou onbekende, maar grote aantallen walvissen stropen.
Een verzoek van de Makah-Indianen om opnieuw walvissen te mogen vangen, plaatst Washington in een lastig parket.
De IWC aanvaardde gisteren de Noorse schatting dat het bestand van dwergvinvissen in de noordoostelijke Atlantische Oceaan aangroeide van zowat 75.000 vorig jaar tot 118.000 nu. Met die raming rechtvaardigt Noorwegen zijn plannen om dit jaar 425 van die walvissen te jagen.
in voorzetselgroep
- op walvissen jagen
Het doet je bijna vergeten dat IJsland een van de landen is die hardnekkig op walvissen blijven jagen - officieel blijven de walvissen "in de netten hangen".
met substantief ervoor
- een groep walvissen
- een kudde walvissen
Op een zondagmiddag bleef ze hangen in een film over walvissen. Ze viel erin toen een kudde walvissen voor de kust van Alaska in beeld was.
Floor vertelde dat het fantastisch was om op een klip aan de rand van het continent te staan, met achter de horizon Antarctica, en een groep walvissen te zien.
met ander, nevengeschikt substantief
- dolfijnen en walvissen
Geleerden zijn bezig de taal van dolfijnen en walvissen te decoderen.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- walvisachtige
- walvisbalein
- walvisbeen
- walvisbot
- walviscommissie
- walvisdans
- walvisgraver
- walvishaai
- walvisjacht
- walvisjager
- walviskaak
- walviskijken
- walvisolie
- walvispopulatie
- walvisproduct
- walvisreservaat
- walvisrug
- walvissoort
- walvisspek
- walvisstand
- walvisstation
- walvissushi
- walvisvaarder
- walvisvaart
- walvisvanger
- walvisvangst
- walvisvlees
- walvisvloot
Walvis 2.0
(wetenschap; natuurkunde en astronomie)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Walvis…
is een sterrenbeeld
- [Vorm] heeft min of meer de vorm van een walvis
- [Waarneembaarheid] is bij ons soms zichtbaar in oktober
- [Plaats] bevindt zich bij de hemelevenaar
Algemene voorbeelden
De bekende veranderlijke ster Mira in het sterrenbeeld Walvis blijkt een 'staart' van gas achter zich aan te slepen met een lengte van maar liefst dertien lichtjaar.
B - wet Walvis
Walvis 1.0
(politiek en bestuur; (vooral) in Nederland)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Walvis…
is een wet
- [Functie] dient als vereenvoudiging van de wetgeving en regelgeving rond de uitvoering van de werknemersverzekeringen
Algemene voorbeelden
Wet administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging in socialeverzekeringswetten (Walvis). Dit wetsvoorstel vereenvoudigt de wet- en regelgeving rond de uitvoering van de werknemersverzekeringen. Daarbij gaat het om de vereenvoudiging van het loonbegrip en de dagloonsystematiek. Daarnaast worden er wijzigingen in het administratieve proces aangebracht.