schildpad


schildpad 1.0

afbeelding

Bron: Mfield
( CC BY-SA 3.0 )

reptiel waarvan het lichaam omgeven is door een dik en hard, vaak aan de rugzijde bolvormig schild waaruit de kop, de vier poten en de staart tevoorschijn komen en waarin die lichaamsdelen ook kunnen worden teruggetrokken

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schildpad…

is een reptiel; is een dier

  • [Afmeting] is, afhankelijk van de soort, 14 cm (spleetschildpad) tot 2,9 m (lederschildpad) lang
  • [Geluid] sist; maakt een sissend geluid
  • [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten
  • [Deel] heeft een hard en dik schild om het hele lichaam; heeft een vrij lange nek; heeft een staart
  • [Voortplanting] legt eieren die het vrouwtje, om ze te beschermen, meestal begraaft in de bodem
  • [Woongebied] komt, afhankelijk van de soort, over vrijwel geheel de wereld voor
  • [Leeftijd] wordt, afhankelijk van de soort, 20 tot 200 jaar oud
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] kan, wanneer hij op zijn rug ligt, niet meer zonder hulp op zijn poten terechtkomen en is dan gedoemd om dood te gaan
  • [Deskundigheid of vaardigheid] kan bij gevaar zijn kop en zijn poten helemaal tot binnen het beschermende schild terugtrekken; is vaak een goede zwemmer
  • [Behandeling of bewerking] werd vroeger bejaagd en gevangen omwille van het pantser dat werd gebruikt voor sieraden, vanwege de huid die tot leder verwerkt werd en voor het vlees dat onder andere gebruikt werd voor schildpadsoep; is nu beschermd, hoewel de jacht op sommige plaatsen nog doorgaat
  • [Beweging] verplaatst zich op het land erg langzaam
  • [Gedrag] is een vleeseter, planteneter of alleseter; kan een winterslaap houden; kan soms een zomerslaap houden
  • [Waardering] wordt bij sommige soorten soms gehouden en gewaardeerd als huisdier en gezelschapsdier in een terrarium of paludarium
  • [Verscheidenheid] komt voor in ongeveer 340 soorten
  • [Voorstellingswijze] wordt vooral in verband gebracht met traagheid, niet alleen in negatieve zin, maar ook positief als toonbeeld van langzaam maar rustig en gestaag vorderen, zoals blijkt uit de fabel van de haas en de schildpad en de paradox van Achilles en de schildpad

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Reptilia; Reptielen
Orde Testudines

Algemene voorbeelden


Ik ben ook op de Galápagos eilanden geweest [...]. Daar komt de leguaan nog voor, dat is net een dinosaurus in het klein (un petit dynosaure), dan heb je er allerlei schildpadden, grote en kleine, er zijn pinguïns en pelikanen, er zijn dolfijnen en zeehonden, er zijn jan-van-genten, grote zeevogels.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

De broedplaats van de schildpadden is beschermd gebied, maar de politie doet mee aan de strooppartij, eist een deel van de winst.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

De paradox van Achilles en de schildpad (die, met een meter voorsprong, nooit door Achilles zal kunnen worden ingehaald, want als Achilles een meter ver is zal de schildpad intussen toch weer een ietsje verder zijn) vraagt om een onderscheid tussen snelheid en afgelegde weg.

Wereldvreemdheid, Patricia De Martelaere,

Ik accelereerde weer als een schildpad met beenkramp.

De droogte, Herman Brusselmans,

De oudste schildpad is 350 jaar geworden en op die leeftijd vermoord door vissers.

http://www.a1.nl/homepages/dbalmelo/boekje_juni_2000.htm,

Overgeleverd aan je hulpverleners, hulpeloos spartelend als een schildpad op zijn rug.

http://www.aqua-baby.nl

De fabel van de race tussen de haas en de schildpad kent bijna iedereen, maar de naam van Aesop als auteur van deze vertelling is grotendeels in de vergetelheid geraakt.

http://www.dierennieuws.nl/info/info06.htm

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


schildpad 1.1

iets wat lijkt op een schildpad, hetzij uiterlijk, hetzij door trage voortbeweging; iemand die lijkt op een schildpad, hetzij uiterlijk, hetzij door trage of schuwe gedragingen

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schildpad…

is een zaak

  • [Uiterlijk] heeft soms een voorkomen dat aan een schildpad doet denken
  • [Beweging] beweegt zich soms zeer langzaam voort, zoals een schildpad

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een schildpad…

    is een persoon

    • [Uiterlijk] heeft soms een voorkomen dat aan een schildpad doet denken
    • [Beweging] beweegt zich soms zeer langzaam voort, zoals een schildpad
    • [Gedrag] is soms schuw en in zichzelf teruggetrokken, als een schildpad die zich in zijn pantser terugtrekt

      Algemene voorbeelden


      Op Louis' wenk kwamen elf officieren, die vijfhoekige platte kepi's droegen, aangereden, hun lansen gericht naar de horizon waar men schildpadden van tanks kon zien en stuka's.

      Het verdriet van België, Hugo Claus,

      Wie van ons tweeën zou er het snelst zijn bestemming bereiken? De snelheidsduivel of de fietsende schildpad die, alle hindernissen straal negerend, op zijn dooie gemakje de kortste weg neemt?

      De Standaard,

      Schalken had de woorden van commentator John McEnroe waargemaakt. Hij was de schildpad van Wimbledon. Verscholen onder zijn dakje en naar buiten gekomen toen het moest.

      http://www.sport.nl/specials/nieuws/home.php3?id=7612&=32,

      schildpad 1.2

      voorstelling van een schildpad in een afbeelding, een beeldje, een speeltje e.d.

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een schildpad…

      is een voorstelling

          Algemene voorbeelden


          Ringel Rangel. Beschrijving. Het eerder kleine - maar kleurrijke - speelbord stelt een gazonnetje voor waarop schildpadden in zes verschillende kleuren in hun nestje liggen zonnen tussen een 20-tal ballen.

          http://home.tiscali.be/federatie.forum/visie/visie_006.html

          'Kijk eens, Debbie, hoe goed ik een schildpad kan tekenen,' zei hij na een tijdje.

          Uitgeverij Guggenheimer, Herman Brusselmans,

          De modellen van Versace zijn vooral populair in de show business. Een model met schildpadden viel in de smaak van Lady Di.

          De Standaard,

          Woordfamilie


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          schildpad 1.3

          huid van schildpadden, hetzij het pantser, hetzij het zachte gedeelte, gebruikt als materiaal om er sieraden, leer e.d. van te maken

          Betekenisbetrekking


          metonymie
          Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Schildpad…

          is huid

          • [Functie] wordt gebruikt voor de vervaardiging van leer voor handtassen of schoenen of van sieraden
          • [Herkomst of oorsprong] is afkomstig van schildpadden, zowel van de zachte huid als van het pantser
          • [Kostbaarheid] is vrij kostbaar

            Algemene voorbeelden


            Ze was vlammend roestkleurig-zwart gevlekt als het materiaal schildpad en ze had een koket streepje over haar neus en een puntje aan haar staart van beige-oranje.

            De Junival, Jan Wolkers,

            Naast een zware, glazen asbak liggen een brillendoos van schildpad en een versnipperd bierviltje.

            Kras, Peter Terrin,

            Ze had een huid als ivoor en lang zwart haar, opgestoken met kammen van schildpad.

            De wolvenlus, Nicholas Evans,

            Combinatiemogelijkheden


            in voorzetselgroep


            • afgewerkt met schildpad
            • ingelegd met schildpad

            Uit haar handtas pakte Emmeke een leren foedraal. Het bevatte een fraaie toneelkijker, ingelegd met schildpad.

            Emmeke, Jan Lampo,

            Maar ook kaarsendovers en tabaksdozen, al dan niet afgewerkt met schildpad of een schelp behoren tot de verzameling.

            http://www.oudenaarde.be/oudenaarde/content_2_2.html

            Woordfamilie


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            schildpad 1.4

            kleurenpatroon van de vacht bij cavia's, bestaande uit afwisselend min of meer vierkante rode en zwarte vlekken

            Betekenisbetrekking


            metafoor
            Betrokken betekenissen 1.0 : 1.4

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Schildpad…

            is een kleurenpatroon

            • [Samenstelling] bestaat uit afwisselend rode en zwarte vlekken die ongeveer vierkant van vorm zijn en samen een dambordpatroon vormen
            • [Betrokkene] komt voor bij cavia's

              Algemene voorbeelden


              Driekleur (schildpad en wit). Driekleur wordt gevormd door de kleuren zwart, rood en wit. De kleuren moeten gelijkmatig verspreid zijn in scherp begrensde kleurvelden aan beide zijden van het lichaam en de kop.

              http://users.pandora.be/yves.schepens/index.htm

              Tekeningvariëteiten schildpad. De twee kleuren, zwart en rood, vormen zuivere en bij voorkeur vierkante vlekken die scherp begrensd zijn en in de vorm van een dambord over het lichaam verdeeld. Die kleurvelden worden gescheiden door een denkbeeldige middellijn die loopt over de kop, de rug en de buik. De ogen zijn donkerbruin, de oren en voetzolen zwart, de nagels zo donker mogelijk. Hoe meer en hoe gelijkvormiger de kleurvelden, hoe waardevoller het dier. Een goede schildpadcavia is erg lastig te fokken.

              http://users.pandora.be/yves.schepens/index.htm

              Woordfamilie


              Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              schildpad 1.5

              afbeelding

              Bron: Kiiro
              ( CC BY-SA 3.0 )

              kleurenpatroon van de vacht bij katten, bestaande uit verschillende, door elkaar gemengde kleuren, met name rood en zwart, zodat het patroon op een schildpaddenschild lijkt

              Betekenisbetrekking


              metafoor
              Betrokken betekenissen 1.0 : 1.5

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Schildpad…

              is een kleurenpatroon

              • [Samenstelling] bestaat uit verschillende, door elkaar gemengde kleuren, met name rood en zwart, zodat het patroon op een schildpaddenschild lijkt
              • [Betrokkene] komt voor bij katten

                Algemene voorbeelden


                Om bij het begin te beginnen, de genetische basiskleuren van een kat zijn zwart, rood of zwart/rood (schildpad). Naast deze basiskleuren bestaan er allerlei genen die invloed hebben op die basiskleuren, zoals verdunning (blauw, crème en blauw/crème), zilver of kan het zo zijn dat op bepaalde delen van de kat de kleur verdreven is door wit. Daarnaast kunnen kleuren zich effen of tabby (met tekening) manifesteren.

                http://www.phantomofmaine.nl/kleurgenetica_bij_katten.htm

                Woordfamilie


                Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                schildpad 1.6

                kat met een gemengd gekleurde vacht; kat met het kleurenpatroon schildpad

                Betekenisbetrekking


                metonymie
                Betrokken betekenissen 1.5 : 1.6

                Semagram (extra betekenisinformatie)


                Een schildpad…

                is een kat; is een dier

                    Algemene voorbeelden


                    Een schildpad is een kat die een vacht heeft met twee kleuren: rood en zwart. Fijne verdelingen komen voor, waardoor de kleuren bijna een menging vormen en het patroon op een schildpaddenschild lijkt.

                    http://www.dierenkliniekkenaupark.nl/lapjes