kat 1.0
Bron:
Toyah
(
Publiek domein
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een zoogdier; is een dier
- [Afmeting] heeft een schofthoogte van ongeveer 20 tot 30 cm en is ongeveer 35 tot 55 cm lang
- [Geluid] mauwt, miauwt en spint; blaast, spuwt of gromt soms om ongenoegen te uiten; jankt of schreeuwt, bv. bij krolsheid; maakt een mauwend, miauwend, spinnend, blazend, spuwend, grommend, jankend of schreeuwend geluid
- [Gevoelsindruk] heeft een zachte, meestal glanzende vacht; is kortharig, langharig of heeft halflang haar
- [Kleur] kan verschillende kleuren en vachtpatronen hebben; is eenkleurig of meerkleurig gestreept of gevlekt, bv. een schildpadkat of lapjeskat
- [Attribuut] draagt vaak een halsband
- [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten
- [Deel] heeft een lange staart, een ronde kop, een korte snuit, grote ogen, puntige, opstaande en naar voren gerichte oren en gevoelige snorharen bij de bek; heeft een ruwe tong; heeft vijf tenen aan beide voorpoten en vier tenen aan de achterpoten; heeft scherpe gebogen nagels die intrekbaar zijn
- [Ras] is een huis-tuin-en-keukenkat zonder stamboom of is een raskat
- [Functie] wordt gehouden voor het vangen van muizen, ratten en ander ongedierte; wordt ook meegenomen naar shows als het een raskat is
- [Herkomst of oorsprong] stamt af van de wilde kat (Felis silvestris)
- [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld; is een paar keer per jaar krols
- [Plaats] kan binnenshuis gehouden worden, maar gaat meestal ook graag naar buiten
- [Leeftijd] wordt gemiddeld 14 tot 16 jaar oud, maar kan ook ouder worden dan 20; wordt als jong kitten genoemd
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft een goed gezichtsvermogen; kan goed zien in het schemerdonker, maar niet als het helemaal donker is; kan op korte afstand niet zo goed zien, maar heeft zeer goed ontwikkelde snorharen als tastzintuig; heeft ook een zeer goed gehoor en een zeer goed reukvermogen; houdt van melk
- [Beweegbaarheid] is zeer lenig; kan zich bij een val zodanig keren dat zij op haar pootjes terechtkomt
- [Behandeling of bewerking] wordt opgevoed door zijn eigenaar; wordt, als het een gezelschapsdier is of naar tentoonstellingen wordt gebracht, vaak lichamelijk goed verzorgd, geborsteld, gekamd en gewassen
- [Beweging] gebruikt haar lange staart om in evenwicht te blijven en ook als communicatiemiddel; is snel en kan goed klimmen; beweegt zich soms sluipend voort, bv. bij het besluipen van een prooi; kan ook goed sprinten, maar heeft een beperkt uithoudingsvermogen
- [Gedrag] is een vleeseter; jaagt op muizen en ander ongedierte, maar houdt ook van luieren, zonnen en slapen; is een zindelijk dier en besteedt ook veel tijd aan het wassen van zichzelf; scherpt geregeld haar nagels op een ruw oppervlak, bv. aan een krabpaal; kan alleen gehouden worden, maar leeft ook graag in kleine groepjes; houdt er doorgaans van om aangehaald en geaaid te worden
- [Waardering] wordt gehouden en gewaardeerd als huisdier en gezelschapsdier
- [Voorstellingswijze] werd bij ons in de middeleeuwen in verband gebracht met hekserij en duistere machten; wordt in het volksgeloof nog beschouwd als ongeluksbrenger of geluksbrenger, bv. wanneer een zwarte kat je pad kruist, van je wegloopt of naar je toe komt; stond in sommige culturen wel in hoog aanzien, bv. in het oude Egypte, en werd in oosterse culturen zelfs als heilig dier beschouwd; beschikt volgens het volksgeloof over zeven of negen levens
Wetenschappelijke naam: Felis catus
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Mammalia; Zoogdieren |
| Orde | Carnivora; Roofdieren |
| Familie | Felidae; Katachtigen |
| Geslacht | Felis |
| Soort | Felis catus |
Algemene voorbeelden
Na wekenlange speculatie is het zeker. De Britse premier David Cameron neemt een kat in zijn ambtswoning aan Downing Street 10 in Londen. Kat Larry krijgt als Chef Muizenjager als voornaamste taak om ratten te vangen.
Katten zijn ook goed om muizen of spinnen te vangen.
Katten scherpen geregeld hun nagels. Ze doen dit instictief, je kan dit je kat niet afleren. Kittens zullen geregeld hun nageltjes aan het bankstel of een deurstijl willen scherpen. U moet ze natuurlijk hier wel van weerhouden, U kunt dit een kitten niet kwalijk nemen. Katten zijn nu éénmaal dieren en die kennen de waarde van uw spullen niet. U zorgt er het best voor dat uw kat een eigen krabpaal of sisal of kokosdeurmatje heeft.
Katten zijn propere dieren en ze wassen zich meermaals per dag, omdat de kat kleine weerhaakjes op zijn tong heeft die naar achteren buigen, kan de kat niks anders doen dan de losse haren uit de vacht inslikken.
In Egypte word al van af ongeveer 5000 jaar voor Christus de Nubische kat gehouden. Eeuwen later gingen ze in dat land katten als heilige dieren beschouwen.
Konijnen zijn, net als katten, zeer zindelijk.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een felle kat
- een jonge kat
- een krolse kat
- een kortharige kat
- een langharige kat
- een mooie kat
- een oude kat
- een oudere kat
- een rode kat
- een volwassen kat
- een witte kat
- een zwarte kat
Krolse katten doen er alles aan om weg te komen en dat lukt ook altijd. Juist omdat krolsheid vaak net te laat wordt opgemerkt. Overigens geeft het binnenhouden van krolse katten vaak veel overlast.
Hoewel er duidelijk verschil in vachtlengte bij langharige katten is waar te nemen, kan men stellen, dat de erfelijke aanleg voor langhaar (l) recessief is ten opzichte van die voor een kortharige vacht.
Schrik je als een zwarte kat je pad kruist en loop je nooit onder een ladder door?
Een volwassen kat moet ongeveer 3 tot 4 keer per jaar worden ontwormd.
Bij de oudere kat gaan de nieren, die door het eiwitrijke voedsel altijd hard hebben moeten werken, langzaam achteruit.
Ik wil geen nest met jonge katten in huis.
Dan kookte hij zijn potje en zat aan het raam, samen met zijn rode kat die het liefst tussen de planten in de vensterbank lag en die hij daarom zijn geranium noemde.
Mooie kat, fraai vlekkenpatroon.
Zijn vrienden deden al het werk en hij zat in het gras, hij had zich ontfermd over een kleine kat die daar rondhing.
Het is een felle kat. Altijd haantje de voorste. Ze is al vaak behandeld voor bijtabcessen. Ze vecht wat af in de buurt. Vreemd voor deze kat is dat ze niet van melk houdt.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een gecastreerde kat
- een gesteriliseerde kat
- een verwilderde kat
Dat gecastreerde katten dikker zouden worden heeft voornamelijk met voeding te maken en ligt niet alleen aan het feit dat ze gecastreerd zijn.
Smit stelt dat uit onderzoek is gebleken dat één verwilderde kat dagelijks minstens één vogel of dier moet verorberen om te kunnen overleven.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een spinnende kat
Boenders streelt de spinnende kat die de klauwen van zijn voorpootjes uit puur genot door de jurk van glimmende organza in zijn knieën plant.
met ander, nevengeschikt substantief
- katten en honden
- honden en katten
Katten en honden zijn de meest geliefde huisdieren.
als subject bij een werkwoord
- aanvallen
- blazen
- kopjes geven
- krabben
- mauwen
- miauwen
- spinnen
- spuwen
De kat zal furieus reageren: blazen en spuwen wanneer de pup haar nadert, maar zal zelden zelf aanvallen.
Dan mauwt de zwarte kat die Pap als zijn eigendom beschouwt, alsof hij bij zijn buik wordt opgetild.
De andere kat gaf kopjes tegen haar heup.
als object bij een werkwoord
- een kat aaien
- een kat eten geven
- een kat castreren
- een kat steriliseren
- een kat strelen
Vanaf welke leeftijd kan een kat worden gecastreerd? In Nederland gebeurt dat op een leeftijd van 7 tot 9 maanden. De Dierenbescherming zou graag zien dat castratie al op jongere leeftijd plaatsvindt.
Hij kan niet eens een fles wijn openmaken, hij kan niet eens mijn katten eten geven als ik er eens een keer niet ben.
Vaste verbindingen
ergens zoveel van weten als de kat van saffraan
Zie: ergens zo veel van weten als de kat van saffraan
Spreekwoorden
als katten muizen, mauwen ze niet
Zie: als katjes muizen, mauwen ze niet
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- angorakat
- asherakat
- asielkat
- binnenkat
- boskat
- buitenkat
- buurkat
- buurtkat
- civetkat
- dakgootkat
- designerkat
- fokkat
- genetkat
- gootkat
- himalayakat
- huis-en-tuinkat
- huiskat
- huis-tuin-en-keukenkat
- karakterkat
- kelderkat
- kerkhofkat
- kladderkat
- klauterkat
- knijpkat
- korthaarkat
- laboratoriumkat
- langhaarkat
- lapjeskat
- lievelingskat
- mannetjeskat
- meerkat
- moederkat
- naaktkat
- proefkat
- raskat
- reclamekat
- robotkat
- roofkat
- rotkat
- schootkat
- servalkat
- showkat
- sierkat
- sluipkat
- snertkat
- stationskat
- straatkat
- tekenfilmkat
- tempelkat
- tijgerkat
- tuinkat
- viskat
- werkkat
- zeekat
- zwerfkat
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- katarend
- katbeer
- katknuppelen
- katoog
- katschip
- kattenaids
- kattenallergeen
- kattenbaasje
- kattenbabbel
- kattenbak
- kattenbal
- kattenbandje
- kattenbedrog
- kattenbeest
- kattenbeet
- kattenbek
- kattenbeul
- kattenbewonderaar
- kattenbezit
- kattenbezitter
- kattenblik
- kattenbont
- kattenbot
- kattenbranche
- kattenbrein
- kattenbril
- kattenbrokken
- kattenbuik
- kattenbult
- kattendarm
- kattendiabetes
- kattendrek
- kattendrol
- kattendrug
- katteneigenaar
- katteneten
- kattenfamilie
- kattenfobie
- kattenfokker
- kattenfokkerij
- kattengedrag
- kattengejammer
- kattengejank
- kattengeluid
- kattengemiauw
- kattengespin
- kattengeur
- kattengevecht
- kattengezicht
- kattengodin
- kattengras
- kattengrit
- kattenhaar
- kattenhandel
- kattenhandschoen
- kattenhater
- kattenhersenen
- kattenhoofd
- kattenhotel
- kattenjong
- kattenkennel
- kattenkenner
- kattenkerkhof
- kattenkeurmeester
- kattenklauw
- kattenkop
- kattenkorrels
- kattenkrabziekte
- kattenkruid
- kattenkussen
- kattenkwaad
- kattenkweker
- kattenkwekerij
- kattenleed
- kattenleucose
- kattenleukemie
- kattenleven
- kattenliefde
- kattenliefhebber
- kattenliefhebster
- kattenlijf
- kattenlucht
- kattenluik
- kattenmand
- kattenmanieren
- kattenmelk
- kattenmepper
- kattenmuil
- kattenmuts
- kattenmuziek
- kattennagel
- kattenneus
- kattennummer
- kattenoog
- kattenoor
- kattenoverschot
- kattenpaal
- kattenpels
- kattenpension
- kattenpies
- kattenpil
- kattenpis
- kattenplaag
- kattenpoep
- kattenpoot
- kattenpopulatie
- kattenprikpil
- kattenprobleem
- kattenpsychologie
- kattenpsycholoog
- kattenpupil
- kattenras
- kattenregistratie
- kattenren
- kattenrestaurant
- kattenreuk
- kattenrug
- kattensalon
- kattenschedel
- kattenschijt
- kattenshow
- kattensilhouet
- kattensnoep
- kattensnoepje
- kattensnor
- kattensoort
- kattenspeelgoed
- kattenspeeltje
- kattensprong
- kattenstaart
- Kattenstoet
- kattententoonstelling
- kattentong
- kattentrainster
- kattentunnel
- kattenuitwerpselen
- kattenvangstok
- kattenvel
- kattenverblijf
- kattenverkoop
- kattenverlamming
- kattenversnapering
- kattenvertaler
- kattenvervoer
- kattenvlees
- kattenvlo
- kattenvoeding
- kattenvoer
- kattenvoet
- kattenvriend
- kattenvrij
- kattenvrouw
- kattenvrouwtje
- kattenvulling
- kattenwas
- kattenwedstrijd
- kattenwereld
- kattenwijf
- kattenworp
- kattenziekte
- katuil
- katvanger
- katvijandig
- katvis
- katvrouw
- katwilg
- katzwijm
Overige woordfamilieleden
kat 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Algemene voorbeelden
In 1982 heeft CV Oranjebuurt een bronzen kat aan de gemeente Helmond aangeboden. Dit bronzen sculptuur was het kunstwerk in onze buurt.
De reprodukties maken duidelijk waarom je bepaalde schilderijen nauwelijks kan restaureren zonder de perfekte illuzie van het beeld te verstoren, terwijl een beschadigde Madonna in albast er nog vervoerend mooi uitziet. Of waarom je een kat van een vroege Italiaanse meester anders moet retoucheren dan het keffertje op een paneel van Rogier Van der Weyden.
kat 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een zoogdier; is een dier
- [Geluid] brult, mauwt, miauwt, blaast, spint of gromt; maakt een brullend; mauwend; miauwend; blazend; spinnend of grommend geluid
- [Kleur] heeft een effen, gevlekte of gestreepte vacht
- [Bouw] is gewerveld; heeft een gespierd en lenig lichaam; heeft vier poten
- [Deel] heeft vijf tenen aan de voorpoten en vier aan de achterpoten; heeft scherpe kromme klauwen die bij de meeste soorten intrekbaar zijn; heeft een min of meer ronde kop met lange snorharen; heeft doorgaans spleetvormige pupillen; heeft scherpe tanden en grote hoektanden
- [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld
- [Plaats] leeft meestal in bosgebieden, maar kan ook in andersoortige gebieden voorkomen, bv. savanne of bergachtig gebied
- [Woongebied] komt voor in Europa, Azië, Afrika, Amerika
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is lenig, behendig en snel
- [Gedrag] is een vleeseter; leeft meestal solitair, maar leeuwen leven in groepjes; is een nachtdier en kan goed bij schemer zien; kan goed jagen en klimmen
- [Verscheidenheid] is een kleine kat, bv. een huiskat of wilde kat, of behoort tot de subfamilie der grote katten, bv. een tijger of leeuw
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Mammalia; Zoogdieren |
| Orde | Carnivora; Roofdieren |
| Familie | Felidae; Katachtigen |
Algemene voorbeelden
De gevlekte katten van de panter tot aan de kleine wilde katten, zoals de Ocelot en de Bengaalse kat zullen niet te redden zijn, ook al zal de een of andere dierentuin een poging daartoe doen.
Van alle katten is de leeuw de enige die echt in groepen leeft, waarvan het aantal varieert van twee tot dertig stuks.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- grote katten
- kleine katten
- middelgrote katten
Felidae is de verzamelnaam voor alle grote en kleine katten.
In het geval van de Felidae-familie worden ze elk nog eens onderverdeeld in twee subfamilies: de familie van de grote katten (Pantherinae) en de familie van de kleine (en middelgrote) katten (Felinae).
Grote katten brullen. Kleine katten kunnen niet brullen. Dat komt doordat hun strottehoofd anders gebouwd is.
Dus, ja, haaien verzorgen een broodnodige dienst. Aasetende vogels evenzo. Wellicht zullen leeuwen en tijgers en andere grote katten een gelijksoortige "karkasverwerkingsdienst" voor ons verzorgen op het vaste land.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
kat 3.0
(pejoratief)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 3.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een vrouw; is een persoon
- [Gedrag] is vinnig, snibbig, bitsig als een kat
Algemene voorbeelden
En de moeder? De moeder is de spil, het hart, de ziel van de familie. Dianne Krijnen speelt haar krachtig en roerend. Een kat, een zeur, een kreng, vol vergeefse burgermanstrots en valse schaamte.
Vaste verbindingen
kat 4.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een taaluiting
Algemene voorbeelden
Voorlopig is er binnen de club echter niemand die hardop over een kampioenschap durft te filosoferen. 'Want daarvoor heb je geluk nodig', aldus Gritter. 'En voldoende spelers'. De laatste opmerking was een kat in de richting van scheidsrechter S. van Wijk, die de Meppelers in de gordijnen joeg met een aantal discutabele beslissingen.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- iemand een kat geven
Mensen die van plan waren een onaardige opmerking te maken, of je een kat wilden geven, zullen stuiten op dit aura vol bloemetjes, waardoor hun houding tegenover jou verandert.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
kat 5.0
(geschiedenis)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 5.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een werktuig
- [Uiterlijk] was een lage, langwerpige, houten constructie op rollen
- [Functie] was een belegeringswerktuig dat aanvallers beschermde tegen schutters boven op de vesting
- [Tijd] werd o.a. in de middeleeuwen gebruikt
- [Gebruikswijze] werd tegen een vestingmuur geplaatst, zodat de belegeraars beschut en ongehinderd een bres in de muur konden slaan, een muur konden ondergraven of een gracht konden dempen
- [Gebruiker] werd gebruikt door aanvallers van een in te nemen vesting
Algemene voorbeelden
Evenmin niet te onderschatten is het ondergraven van de muren. Ter bescherming van de gravers worden katten gebruikt. Deze bestaan uit lichte lage en langwerpige constructies, die aan alle kanten meestal uit hout of gevlochten twijgen bestaan. De enige verdediging hiertegen is het in brand schieten.
kat 6.0
(geschiedenis)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 6.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een opstelplaats
- [Vorm] varieert van een eenvoudig platform tot een volledig bastion
- [Geheel] maakt deel uit van een vesting
- [Functie] is een opstellingsplaats voor geschut en dient om de buitenwerken van een vestingstad te dekken
- [Plaats] ligt op een bastion, halve maan of ravelijn
Algemene voorbeelden
Bij het middelste bastion is het middenterrein opgevuld en verhoogd tot een zogenaamde kat. Het bastion ontleent er zijn naam aan: Katten. Zo'n kat is een (aarden) verhoging vanwaar men met geschut de omgeving kon beheersen en nog steeds is deze kat het hoogste punt van de vestingwerken.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
kat 7.0
Bron:
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
(
CC BY-SA 3.0
)
(wetenschap; techniek en technologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een toestel; is een voorwerp
Algemene voorbeelden
Aan de hijsbalken wordt meestal een loopkat bevestigd. Loopkatten zijn buiten niet continu aanwezig. Haal voor het uitvoeren van een klus de juiste kat uit het magazijn. De eenvoudigste loopkat bestaat uit vier wielen.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
kat 8.0
Bron:
Pearson Scott Foresman
(
Publiek domein
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een kat…
is een strafwerktuig
- [Deel] bestaat uit negen of zeven touwen of leren strengen met geknoopte uiteinden
- [Plaats] werd gebruikt op zeilschepen en in strafkolonies
- [Tijd] werd gebruikt tot in de eerste helft van de negentiende eeuw
- [Ondervinder] werd gebruikt om misdadige matrozen of slaven te straffen
Algemene voorbeelden
Een lederen uitvoering van de kat was in zwang bij sommige landlegers en in strafkolonies.