slaafgemaakte

Het maakte vroeger nogal wat uit of een slaaf in slavernij geboren was of tot slaaf gemaakt was, zowel wettelijk als schijnbaar psychologisch. Oude Romeinen konden aan iemands gedrag aflezen of die persoon in vrijheid geboren was of in slavernij, claimden ze. Een slaafgemaakte had een andere "geest" dan een slaafgeborene, dacht men. Een slaafgeborene kon vrijgelaten worden en was dan een vrijgelatene, die nog steeds niet alle burgererechten had.

Valika Smeulders over de grote slavernijtentoonstelling die – als de coronamaatregelen het toelaten – over twee weken opent in het Rijksmuseum. Smeulders, sinds juli vorig jaar hoofd geschiedenis van het museum, was drie jaar bezig met de voorbereidingen. De tentoonstelling belooft een van de opvallendste van 2021 te worden. Uit de aankondiging blijkt dat de geschiedenis van de Nederlandse rol in de slavernij wordt verteld aan de hand van onder meer diorama's en schilderijen uit die tijd, maar dat het vooral gaat om de verhalen die erbij verteld worden – want er zijn weinig voorwerpen in het Rijksmuseum die hebben toebehoord aan slaafgemaakten.

Op 26 januari 1933 werden deze guerrilla's, rebellen, vrijheidsstrijders – het hangt ervan af vanuit welk standpunt je het bekijkt – levend verbrand op een lokatie aan de Heiligeweg, nabij het huidige Codjo, Mentor en Presentplein. Exact op de plek waar ze een half jaar eerder, op 3 september 1932, de brandstichting begonnen waardoor een groot deel van Paramaribo in de as werd gelegd. Deze weggelopen slaafgemaakten pleegden hun daad als verzet tegen de behandeling door hun meesters en die van andere slaven.