slijk 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Slijk…
is grond; is een stof
- [Gevoelsindruk] voelt glibberig aan
- [Samenstelling] bestaat uit vaak kleiachtige of veenachtige grond en water
- [Consistentie] is een weke, kleverige stof
- [Stoffelijke eigenschap algemeen] is nat
Algemene voorbeelden
Een baggerboot haalt het slijk van de bodem van de rivier.
De meeste putten waren dichtgegooid met slijk en overgroeid met struikgewas.
Zo zie ik hoe mijn voeten, mijn sandalen, onder een zwartgrijze korst zitten. Ook mijn broekspijpen, met de afdrukken van mijn knieën, staan stijf van het slijk.
Wanhopig schatte ik hun leeftijd een paar doorkomsten lang op zeventien, maar ik herkende er meer en meer - het was mijn veteranenwedstrijd. Er was regen, storm, slijk, echt Vlaams koersweer, wat mijn woede alleen maar groter maakte.
En toen, die glorieuze dag dat Koens vader zijn wagen parkeerde voor mijn hut, het slijk van de velgen veegde en me op de rug klopte: 'Mijn zoon, eindelijk heb ik je teruggevonden.' En, meewarig, stil voor zich uit starend: 'Ik dacht, om eerlijk te zijn, dat je overleden was.' Toen, zijn bemodderde schoenen fixerend: 'Het wordt tijd dat ik opstap.'
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- besmeuren
- kleven (aan)
We liepen onder een brug door, die te lijden had gehad van de hoge waterstanden. Slijk kleefde aan mijn zolen en in mijn neus beet de scherpe stank van verrotting.
Terwijl de anderen vooral aandacht hadden voor het vettige slijk dat hun gepoetste schoenen besmeurde, werd ik onmiddellijk beangstigd door het desolate landschap dat ik meteen herkende, hoewel ik het nooit in werkelijkheid had aanschouwd.
met adjectief ervoor
- rood slijk
De sandalen van de kinderen droogden niet, ze waren doorweekt thuisgekomen van een schoolreis naar de Kluisberg, hun nieuwe jeansbroekjes vol rood slijk en ze was boos geweest, en nu was ze daarom nog kwaad op zichzelf.
- vettig slijk
Terwijl de anderen vooral aandacht hadden voor het vettige slijk dat hun gepoetste schoenen besmeurde, werd ik onmiddellijk beangstigd door het desolate landschap dat ik meteen herkende, hoewel ik het nooit in werkelijkheid had aanschouwd.
- vol slijk
- vol slijk zitten
Even staarde ze voor zich uit en zei traag en bedachtzaam: die avond dat je zonder fiets thuiskwam, zaten ook je kleren vol slijk en je zei toen dat je in een gracht gevallen was.
"Je haar zit vol viezigheid" zei moeder, en we zagen dat ook onze handen en ons gezicht groen waren van houtschors en mos en dat onze schoenen vol slijk hingen.
De sandalen van de kinderen droogden niet, ze waren doorweekt thuisgekomen van een schoolreis naar de Kluisberg, hun nieuwe jeansbroekjes vol rood slijk en ze was boos geweest, en nu was ze daarom nog kwaad op zichzelf.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- het opgeschepte slijk
- uitgedroogd slijk
Ze veegde met haar mouw haar tranen weg, keek me plots ernstig in de ogen en vroeg: zag ik zonet niet je fiets helemaal onder uitgedroogd slijk zitten?
Ze visten met een schepnet in het water en peuterden dan nieuwsgierig met hun vingers tussen het opgeschepte slijk.
in voorzetselgroep
- door slijk bedekt
- in het slijk
- in het slijk liggen
- in het slijk vallen
- zich in het slijk wentelen
- in het slijk wroeten
- met slijk besmeurd
- met slijk overdekt
- onder slijk bedolven raken
- onder het slijk zitten
Het gonsde van watermuggen en in het slijk lag één hoge mannenlaars met een dikke rubberen zool.
Zo wentel ik me in het slijk en wacht en voel me niet slecht en niet goed.
De eenzame langlaufer recht de rug als hij [...] een stel collega-sporters in het oog krijgt. Zij trotseren de elementen niet op ski's, maar op een fiets. Al slippend, zwoegend en ploeterend. Met blote, door modder besmeurde benen. Met van pijn vertrokken en ook al door slijk bedekte gezichten.
"Van een menigte registers en losse stukken [...] door de ramen naar buiten geworpen, half verbrand of gezengd, van het water der spuiten doorweekt, met slijk, sneeuw en ijs overdekt, zocht men het meest bruikbare bijeen".
De morgen waarop Hanipha me suizelig zei dat ze een kind van mij wou dragen, Hanipha, mijn vertrappelde, met slijk besmeurde moerasrosmarijn, de van milde bries en zon beroofde ledum palustre die ik geduldig blaadje voor blaadje wou reinigen met koel en helder bronwater.
Koning Albert heeft zich heldhaftig gedragen in het slijk van de loopgraven tijdens de wereldoorlog, die juist uitbrak toen de reislustige majesteit een lange autotocht wou maken dwars door Europa.
Zijn laarzen zaten onder het slijk en toen zij hem hielp bij het uittrekken, zag ze dat z'n sokken nat waren en met bloed doortrokken.
Je kon aan zijn gebaren zien dat meester Seppion het weer over vroeger had, toen er hier nog geen plavuizen lagen [...]. En dat het dan regende en de speelplaats een grote slijkpoel was, en hij met opgestroopte broekspijpen naar zijn klaslokaal moest waden. En dat meester Hermans op een keer uitgleed en languit in het slijk viel.
Aan de ingang van het dorpje, honderd meter achter hen, begaven beide kettingen van het grote naambord het. Met een doffe plons kwam het plakkaat in het slijk terecht.
Een aantal herders vestigen zich nu en proberen [...] wat groenten, graan en aardappelen te kweken [...]. Voor veel Mongolen is dat een heel grote stap. Ze zijn gewoon om vanop hun paard het vee in het oog te houden en plots moeten ze met hun handen in het slijk gaan wroeten.
Kadavers en plantenresten die over een periode van een tot anderhalf miljoen jaar naar beneden zonken, konden zodoende ongestoord in de diepte vergaan en geleidelijk bedolven raken onder modder en slijk.
Je voeten zitten onder het slijk. En je hebt gebloed op je voorhoofd. Zeker van onder die struiken te kruipen.
- de geur van het slijk
- een lawine van slijk en rotsblokken
Het water dat langs de berghellingen een weg zocht naar de vallei, veroorzaakte een lawine van slijk en rotsblokken die zich in de bedding van de droogstaande Aras stortte.
Het badstof had de muffe geur van het slijk uit het meer.
met substantief ervoor
- bolletjes slijk
Boerenzwaluwen komen elk jaar terug naar hun zelfde broedplaats [...]. Hun voorkeur gaat uit naar een landelijke omgeving met boerderijen en stallingen, waarbij de aanwezigheid van grazers, zoals runderen en paarden belangrijk is. Door deze dieren worden allerlei insecten aangetrokken, die bejaagd worden door de zwaluwen. In de opdrogende plassen in de onmiddellijke omgeving komen ze bolletjes slijk ophalen om hun nest te herstellen of om een nieuw te bouwen.
- massa's slijk
De enorme massa's slijk op de gezichten én ranke rennerslijven tekenden de bizarre graad van deze helletocht.
Huizen werden onder massa's slijk bedolven en grondverschuivingen stuurden het spoor in de war.
met ander, nevengeschikt substantief
- slijk en smurrie
- slijk en stof
- modder en slijk
- de modder en het slijk
- het puin en het slijk
- het slib en het slijk
- water en slijk
- zand, klei, modder en slijk
De speurders maakten een gat door het puin en het slijk om ook de rest van de tunnel te kunnen onderzoeken.
Het voorgevallene heeft zich niet voor niks afgespeeld in het pikdonker van een maanloze nacht. Onder een druilende regen. In de modder en het slijk van een schuilloopgraaf aan de rand van een halfgerooide Vlaamse bietenakker.
Kadavers en plantenresten die over een periode van een tot anderhalf miljoen jaar naar beneden zonken, konden zodoende ongestoord in de diepte vergaan en geleidelijk bedolven raken onder modder en slijk.
De DKW (waarvan mama niet alleen beweerde dat het er in tochtte, maar ook dat hij niet vast genoeg op de weg lag, sinds zij op een landweg waar bietekarren slijk en smurrie hadden achtergelaten een lelijke schuiver hadden gemaakt) had papa na haar gejeremieer geruild voor een Fiat.
Zand, klei, modder en slijk: daar wist hij tegenwoordig het allerfijnste van.
Mijn metgezel stampte warmte in zijn voeten, dat maakte een pletsend geluid, de smeltende sneeuw vermengde zich met slijk en stof.
De reddingsteams moesten de schacht op verschillende punten stutten en water en slijk uit de tunnel pompen.
Haar op schouderhoogte geopende handpalmen, haar verrukte blik toen myriaden vlinders rondom haar hoofd fladderden in een oorverdovende kleurenpracht en geritsel als van papier. De geboorte van Venus uit het slib en het slijk.
Vaste verbindingen
het slijk der aarde
-
Vormvariant: het aardse slijk
geldSynoniem: geld
Jaime maakte vaak minachtende gebaren als hij het over bankzaken en beleggingen had, zijn vrienden trokken sceptische gezichten, ach, dinero, het slijk der aarde, geld dient om te rollen.
Peter die, elke keer dat Louis dapper een nieuwjaarsbrief had voorgedragen [...], Louis' pols beetnam, Louis' gebalde vuist openpelde en er, terwijl hij zich ruggelings van Louis afwendde, vijf frank in perste, het slijk der aarde.
Toneelvereniging 'De Toutenburghers' uit Vollenhove voerde vrijdag- en zaterdagavond met veel succes het vrolijke spel 'De Zeurende Zaag' op [...]. Een sleutelrol speelde Appie, [...] in het bezit van een fortuin [...]. Al de andere spelers hebben wel gebrek aan het 'aardse slijk' en proberen een graantje mee te pikken. Het is allemaal geld waar het in dit spel om draait.
En toen had haar vader zich in de wereld van het geld gestort met een meedogenloze gretigheid gelijk aan die van Harry B. O neen, ze nam hem zijn desertie niet kwalijk, ook niet dat hij uiteindelijk was gezwicht voor het slijk der aarde: aan zijn niet meer aangroeiende bibliotheek en zijn merkwaardige kunstopvattingen was ze al lang ontgroeid en ze begon nu tenminste een beetje beter gekleed rond te lopen.
geld als slijk verdienen
-
(
(vooral) in België )veel geld verdienenSynoniem: geld als water verdienen (
(vooral) in Nederland )Ze verdiende geld als slijk, al was dat dan niet nummer één op haar verlanglijstje.
Behalve dat de buren denken dat ik met de 'verkoop' van mijn katten geld als slijk verdien, vallen de reacties nogal mee.
Hij haalde de lap weg en sperde de oogleden rond de glazen bal wijd open [...]. 'Je moet je tanden of je gat laten zien als het nodig is! Ik heb de wereld rondgereisd, geld verdiend als slijk en de mooiste vrouwen genaaid om dat te bewijzen, ik met mijn oog.'
iemand of iets door het slijk halen
-
Vormvariant: iemands naam door het slijk halen; iemands reputatie door het slijk halen; iemand of iets door het slijk sleuren; iemands naam door het slijk sleuren
iemand of iets sterk in zijn reputatie aantastenClaude Lanzmann, die met zijn film Shoah (holocaust) naam maakte, is door de critici door het slijk gehaald als een getto-jood die door zijn blinde bewondering voor het Israëlische leger de werkelijkheid niet heeft kunnen of willen zien.
De werkelijkheid had zijn visioenen van de toekomst al verpletterd, maar hij weigerde toe te geven aan die werkelijkheid, zoals hij nu weigert toe te geven aan de prognoses van de dokter, zoals hij hun deskundigheid wel in twijfel moet trekken, en passant de hele medische wetenschap door het slijk haalt, om niet te hoeven zien wat elke leek kan zien.
Decoussemaecker mocht dan geprobeerd hebben door meditatie en boetedoening een hoger bewustzijnsniveau te bereiken, hij zou nooit toelaten dat iemand de reputatie van zijn moeder door het slijk haalde.
Zijn gevoel van nationale trots verhindert hem naar een land te gaan waar Israël door het slijk wordt gehaald.
Je wilt de goede naam van onze familie toch niet opnieuw door het slijk sleuren? vroeg mijn broer boos.
Ik heb extra verdriet, dat mensen nu weten te beweren, dat ze in een sexshop zou werken. Hoe komen ze erbij? Het is verschrikkelijk dat ze op deze manier zo door het slijk wordt gehaald.
Jij weet net zo goed als ik dat hij geen gelegenheid onbenut laat om hun reputatie door het slijk te halen.
Vermeulen stapte naar de Senaat met een dossier waarin hij de minister verwijt onvoldoende btw te hebben betaald op zijn woning. De politicus ontkende krachtig. Hij neemt het niet langer dat zijn naam door het slijk wordt gehaald.
Het professorale gilde was niet alleen geïrriteerd door de hoge oplagecijfers van menige liefhebberende leek, maar voelde zich ook tot in het diepst van de ziel gekwetst door de produkten van deze populaire pennevoerders. Zij haalden, zo meenden zij, het recente Duitse verleden door het slijk.
Die De Koning heeft het ondernomen deze geleerde door het slijk te sleuren met zijn insinuerende vragen en hij heeft gedaan gekregen dat er een onderzoek naar het doen en laten van de academicus werd ingesteld.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- slijkafzetting
- slijkbad
- slijkbeurt
- slijkbezinksel
- slijkbodem
- slijkboer
- slijkbolletje
- slijkbord
- slijkduivel
- slijkextract
- slijkgarnaal
- slijkgeur
- slijkgeuzen
- slijkgras
- slijkgroen
- slijkhaventje
- slijklaag
- slijklawine
- slijkmassa
- slijknest
- slijkpaadje
- slijkpoel
- slijkpoten
- slijkput
- slijkrijk
- slijkrug
- slijkruimen
- slijkschouwing
- slijkslak
- slijksloot
- slijksmaak
- slijkspat
- slijkspoor
- slijkstraal
- slijktor
- slijktroep
- slijkvisje
- slijkvlieg
- slijkvoeten
- slijkvulkaan
- slijkwater
- slijkweg