speer


speer 1.0

afbeelding

Bron: Master z0b
( CC BY-SA 3.0 )

lang, dun, puntig wapen waarmee geworpen of gestoken wordt

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een speer…

is een wapen

  • [Vorm] is lang en dun, eindigend in een punt
  • [Deel] kan uit een stuk gemaakt zijn, maar kan ook bestaan uit een stok met een daarop bevestigde punt
  • [Materiaal] is vaak van hout of riet, vaak met een verharde punt (van bot, steen of metaal)
  • [Leeftijd] is een oud wapen; werd al gebruikt in de prehistorie
  • [Gebruikswijze] wordt geworpen of wordt gebruikt om mee te steken, ter verdediging of bij de jacht
  • [Onderscheid of tegenstelling] verschilt van een pijl door zijn grootte en gebruik

Algemene voorbeelden


De organisatie Menselijke Samenleving van de Verenigde Staten wil de jachtmethode bij de autoriteiten aanvechten. "Er bestaat geen twijfel over dat een speer verschrikkelijke pijn en lijden veroorzaakt bij de dieren", zegt een woordvoerder.

De Standaard,

Veel antropologen zijn ervan overtuigd dat de voorouders van de moderne mens in de eerste plaats verzamelaars waren die maar af en toe vlees aten, als aaseter van karkassen of als jager van klein wild. De speren geven echter aan dat zij voor hun levensonderhoud jaagden op groot wild.

De Standaard,

De militairen rekruteren nu ook nieuwe miliciens: jongeren krijgen doek rond het hoofd gebonden, een speer of een schiettuig in de hand geduwd en worden zo naar het front gestuurd.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • een speer dragen
  • een speer in zijn hand houden
  • een speer ergens in steken
  • een speer werpen
  • een speer vasthouden

Hij was lenig en primitief, ik zag hem in gedachten speren dragen, jagen en kundig kampvuren bouwen, gehurkt zodat z'n schandelijk grote zaadboom leek op te bloeien uit de savannegrond.

Het blije lijden, Alex Rosseels,

In zijn rechterhand hield hij een speer van zo'n vijf en een halve voet lang en drie inch breed, en een ijzeren spijker aan het einde van een handvat van meer dan een voet lang [...]. Dat was de ingewikkelde uitdossing van de Maasai kijger... alleen zij die het zagen kunnen het niet navertellen.

http://www.africaserver.nl/wozow/tentoonstelling/index.html

Ze staken een speer in zijn zij en braken zijn benen.

De jongen die alles goed wou denken, Ben Faccini,

Een man met een speer in zijn handen, die hij recht op de borst van David gericht hield, een man met spierwit lang haar en veel wit in zijn ogen - rollende ogen waren het - kwam de winkel inrennen. "En nu eruit," riep hij, "of ik steek die speer in je donder."

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

A en B staan tegenover elkaar, elk met een helm op het hoofd en een schild aan de linkerarm. Op het moment dat één van beiden zijn speer werpt, is het hem onmogelijk effectief gebruik te maken van zijn schild, zodat hij kwetsbaar is. Daarom zullen A en B bij voorkeur niet tegelijkertijd hun speren op elkaar afzenden!

http://www.digischool.nl/ckv1/literatuur/homerus2.htm

Over zijn schouder draagt hij zijn speer en de hand die de speer vasthoudt, houdt ook nog een lange stok vast, die loodrecht naar beneden wijzend, ongeveer een rechte hoek maakt met de speer.

Ik draag geen helm met vederbos, W.F. Hermans,

met adjectief ervoor


  • houten speren
  • een lange speer

Duitse wetenschappers hebben 400.000 jaar oude en uitstekend bewaarde houten speren gevonden die aantonen dat onze voorouders slimmere jagers waren dan gedacht.

De Standaard,

De enige wapens die Tasmaniërs kenden, waren houten speren en knuppels.

http://www.meervrijheid.nl/index.html?mreilandbewoner.htm,

De wapenuitrusting bestaat uit een lange speer, een schild ter verdediging en een zwaard.

Mare,

in voorzetselgroep


  • doorboord door een speer
  • geveld door een speer

Roerloos stond hij voor me, de zweep nutteloos in zijn hand, als een bevroren voerman doorboord door een speer van wind.

De jongste pop, Rosario Ferré,

Ze keek me met betraande, knipperende ogen aan alsof haar hart in haar borstkas was doodgevallen, geveld door mijn speer.

De laatste woorden van Leo Wekeman, Yves Petry,

  • iets doorboren met een speer
  • iets doorsteken met zijn speer
  • met een speer het woud ingaan
  • gewapend met speren
  • het jagen met speren
  • met speren gooien

Odin [...] leefde in Walhalla en nuttigde daar grote maaltijden. Tot zijn eer werden - meestal overwonnen vijanden - met speren doorboord terwijl ze aan een boom hingen.

http://www.kerstweb.cjb.net/

Bestendig vinden wij dus op stadszegels van Roeselare: een aartsengel Michaël die de draak doorsteekt met zijn speer.

http://www.roeselare.be/default.asp?X=FBA299E793747162040B0513737463040A061F76746107080111637E7964617665610A03068F

Naakt en zwart geverfd ging je met een speer het woud in op jacht naar een wolf.

http://www.alfheim.cistron.nl/shaman/nl/idx_weer.htm

Ze waren slechts gewapend met speren en machetes en met nagemaakte geweren, dat waren stukken loden pijp, ze hadden wel handgranaten maar die hadden ze ook verborgen en hun munitie hadden ze weggestopt, mooi verpakt in kistjes en met een amulet er bovenop.

Ik ga altijd uit de weg voor een andere ezel, Jos de Man,

In de Amerikaanse staat Alabama is het jagen met speren sinds kort weer toegestaan, tot woede van dierenbeschermers die het een pijnlijke jachtmethode uit het Stenen Tijdperk noemen.

De Standaard,

Ze ontstaken grote vuren en vuurwerk, schreeuwden naar de olifanten en gooiden er met stenen en speren naar.

NRC,

met ander, nevengeschikt substantief


  • helm, borstharnas, schild, speer en beenkappen
  • pijlpunten en speren
  • speer of discus
  • speren en knuppels
  • speren en stenen punten en handbijlen
  • zwaard en speer
  • het zwaard, de sabel en de speer of lange stok

De symbolen van Ares hielden verband met oorlogsattributen: de god wordt meestal afgebeeld in volledige wapenrusting met helm, borstharnas, schild, speer en beenkappen.

http://users.pandora.be/webkevin/Ares.htm

De houtskoolvuren waarboven de wapensmeden het ijzer goten voor nieuwe pijlpunten en speren, werden opgestookt met gevilde kadavers van mensen, tot staal geblust in vaten met hun bloed.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Overal ter wereld zijn bij natuurvolken vormen van ongewapende strijd aangetroffen die in essentie neerkomen op worstelen, dus het man tegen man gevecht zonder slaan, stoten of trappen. Samen met o.a. hardlopen, verspringen, boksen en werpen (bijv. speer of discus) heeft worstelen deze extreem hoge ouderdom.

http://www.worstelbond.nl/

Volgens de regels van de noodtoestand mogen zij geen 'traditionele wapens' zoals speren en knuppels dragen, maar de politie heeft laten weten dat het moeilijk zal zijn zoveel demonstranten te ontwapenen.

NRC,

Ze gingen op jacht met speren met stenen punten en handbijlen, niet langer met pijl en boog.

Het licht van vroeger dagen, Arthur C. Clarke & Stephen Baxter,

Hoewel de uitvinding van het buskruit uit China komt, bleef men in het Oosten zeer lang gebruik maken van de traditionele wapens zoals zwaard en speer.

http://www.vva.be/

Welke zijn de wapens van Taijiquan? Traditioneel zijn er drie wapens: het zwaard, de sabel en de speer of lange stok.

http://www.taiji.be/Artikels/Faq.htm

Vaste verbindingen


gaan als een speer

  1. snel de top bereiken; zeer goed gaan

    'Hij gaat als een speer,' zegt de theatermaker, 'zijn talent muteert waar je bij staat.'

    Open gelijk een mond, Jeroen Olyslaegers,

  2. erg goed verkopen

    Synoniem: als warme broodjes over de toonbank gaan; gaan als een trein

    In de voorraadschuren van zijn bedrijf Aristo Promotions - dat aan relatiegeschenken en parfumerie doet - bevinden zich [...] ook tal van Oranjeproducten. Die gaan momenteel als een speer.

    Nederlands Dagblad,

lopen als een speer

  1. snel en prima verlopen; zeer goed lopen; gesmeerd lopen

    Synoniem: lopen als een trein

    Zij verzamelt in de tussentijd zoveel mogelijk handtekeningen van de 15.000 dienstplichtigen om het initiatief te steunen. "Wij hebben er al 2500. Het loopt als een speer", aldus VVDM-woordvoerder E. Jeeninga.

    NRC,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


speer 1.1

speer die bij het atletiekonderdeel speerwerpen gebruikt wordt; werpspeer voor atletiek

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een speer…

is een sportattribuut; is een voorwerp

  • [Vorm] ziet eruit als een speer
  • [Herkomst of oorsprong] is van oorsprong een speer
  • [Gebruikswijze] wordt als atletiekonderdeel zo ver mogelijk geworpen

    Algemene voorbeelden


    Speerwerpen was één van de eerste onderdelen van de atletiek die in het land werden bedreven. De speren werden uit Duitsland meegebracht.

    NRC,

    Op de tweede dag liet hij met de discus en de speer veel punten liggen.

    Meppeler Courant,

    Een atleet gooide een eenzame speer in de lucht.

    Acacialaan, Koen Peeters,

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • zijn speer gooien
    • zijn speer werpen

    Stijn won eerst het kogelstoten en gooide daarna zijn speer naar een 4de plaats.

    http://www.dcla.be/Zomer03-1.html,

    Bij de meisjes B wierp Janneke ten Have de speer naar 34.4 m. goed voor een zeer goede 2e plaats.

    Meppeler Courant,

    Zelezny werpt speer 94,64 m. [...]. De Tsjechische olympisch kampioen slingerde tijdens een internationale atletiekmeeting in Ostrava (Tsjechië) de speer 94,64 m ver.

    De Standaard,

    in voorzetselgroep


    • met zijn speer gooien

    Met de speer gooide zijn landgenoot Raymond Hecht weer erg ver: 92,28 m.

    De Standaard,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    speer 1.2

    (sport en recreatie)

    wedstrijdonderdeel bij atletiek; speerwerpen

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.1: 1.2

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Speer…

    is een wedstrijdcategorie; is een categorie

    • [Geheel] behoort net als hamerslingeren/kogelslingeren, kogelstoten/kogel, discuswerpen/discus en gewichtwerpen tot de werponderdelen van de atletiek
    • [Doel of bestemming] wordt gewonnen door zo veel mogelijk meter te gooien
    • [Handelende persoon] wordt gedaan door iemand die aan atletiek doet
    • [Instrument] wordt verricht met een speer

    Algemene voorbeelden


    Wel twee finaleplaatsen, maar geen ereplaats behaalden Janneke ten Have (C-junior) bij het discuswerpen en speerwerpen. Op deze onderdelen behaalde de licht geblesseerde Janneke respectievelijk een zevende en zesde plaats (discus 27.54 meter, speer 32.76 meter).

    Meppeler Courant,

    Combinatiemogelijkheden


    in voorzetselgroep


    • op speer

    Eerst haalde hij met discus een mooie 5e plaats en daarna, op speer, zijn lievelingsonderdeel stond hij bijna de hele wedstrijd aan de leiding.

    http://www.haagatletiek.nl/web/activiteiten/zes-medailles-voor-haag-op-de-d-spelen/,

    We mogen stilaan besluiten dat Stijn meer toekomst heeft op speer dan op kogel.

    http://cwisdb.kuleuven.be/werpers/nieuwszomer0405.htm

    Op speer stond voor het eerst Anouk, na wat trainingen bij Martin en de oude spikes van Jolanda Keizer gekocht te hebben wierp ze een zeer nette 34.49m!

    https://www.aacamsterdam.nl/pages/2/het-nieuwsoverzicht/,

    met ander, nevengeschikt substantief


    • spurt, horden, hoog, ver, hinkstap, polsstok, discus, kogel, speer en hamer

    Voor de beoefening hebben zowel beginnelingen als toppers heel wat mogelijkheden: installaties voor spurt, horden, hoog, ver, hinkstap, polsstok, discus, kogel, speer en hamer en een clothoïde kunststofpiste zijn voorhanden.

    http://www.kuleuven.ac.be/sport/sportaanbod/individuele/atletiek.htm

    speer 2.0

    (biologie; planten; soms)

    bloeiwijze in de vorm van een pluim, waarbij de onderste takken of sprieten langer zijn dan de bovenste

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Speer…

    is een bloeiwijze

    • [Vorm] is een bloeiwijze in de puntige vorm van een speer
    • [Constructie] ontstaat doordat de onderste sprieten langer zijn dan de bovenste
    • [Betrokkene] heeft betrekking op sommige grasachtigen en op bloemen die in pluimen groeien

      Algemene voorbeelden


      Een speer is een pluimachtige bloeiwijze, waarvan de onderste takken opvallend lang zijn en een stuk boven de hogere pluimtakken uitsteken.

      http://www.natuurpunthasseltzonhoven.be/data/verslagen/2012-05-23-SAP-plantenwandeling-Kiewit.pdf,

      Zeggen bezitten 3-kantige stengels, maar niet alle planten met 3-kantige stengels zijn zeggensoorten. Een voorbeeld hiervan is Bosbies. Russen hebben priemvormige bladeren en de bloeiwijze is een speer; d.w.z. een pluim waarvan de onderste takken langer zijn dan de bovenste.

      http://ivnoisterwijk.nl/documents/jwwnfke5ms1.pdf

      Combinatiemogelijkheden


      in voorzetselgroep


      • in een speer
      • in speren

      Bij ons groeien zo'n 20 tal russen (grasachtigen, met ronde stengel, meerzijdige symmetrische bloem met 6 bloemdekbladen (men spreekt van bloemdekbladen als er geen verschil is tussen kroon en kelkbladen) 3 stempels en 6 meeldraden die verenigd zijn in een speer.

      http://www.natuurpunthasseltzonhoven.be/data/verslagen/2012-05-23-SAP-plantenwandeling-Kiewit.pdf,

      De blauwe regen die in een speer knoppen maakt.

      http://marloeskreatief.blogspot.nl/2015/04/dankbare-dinsdag_21.html,

      De plant bloeit van juni tot augustus met bruine grasbloemen, die in speren staan.

      http://www.natuurlexicon.be/Zeerus.htm

      Woordfamilie


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      speer 3.0

      (vulgair)

      mannelijk lid; penis

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een speer…

      is een lichaamsdeel

          Algemene voorbeelden


          De soldaat stootte zijn speer met kracht in haar en Sienie slaakte een korte gil en klemde haar benen samen boven de rug van de soldaat.

          https://books.google.nl/books?id=3VpzAAAAQBAJ&pg=RA2-PA170-IA1&lpg=RA2-PA170-IA1&dq=%22De+soldaat+stootte+zijn+speer+met+kracht+in+haar%22&source=bl&ots=ccpLbgRrdf&sig=ACfU3U1hsZikOPrERCYGbuwooqPNt6aO9w&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwiQ_L3moa_uAhWGraQKHb6WChIQ6AEwAnoECA4QAg#v=onepage&q=%22De%20soldaat%20stootte%20zijn%20speer%20met%20kracht%20in%20haar%22&f=false,