spion


spion 1.0

iemand die in opdracht in het geheim informatie verzamelt over datgene waarmee een tegenpartij, concurrent of vijand zich bezighoudt, waarna hij de verzamelde informatie wederrechtelijk doorspeelt aan de opdrachtgever, bv. de inlichtingendienst van een overheid of bedrijf; iemand die spionage pleegt; iemand die spioneert

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een spion…

is een persoon

  • [Activiteit of handeling] verzamelt (geheime) informatie, inlichtingen; infiltreert
  • [Wijze] opereert in het geheim, ook wel illegaal, en speelt verzamelde informatie vaak wederrechtelijk door aan de opdrachtgever
  • [Belanghebbende of begunstigde] werkt voor een opdrachtgever, bv. de geheime dienst van een overheid of een bedrijf

    Algemene voorbeelden


    Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerden de Duitsers herhaaldelijk spionnen in Engeland te droppen. Maar de MI5, de Engelse spionagedienst, pakte ze allemaal op.

    De Standaard,

    Een spion leidt een gevaarlijk leven, als je gezien wordt, ben je je leven niet zeker. Spionnen werken als inbrekers om belangrijke documenten te ontvreemden, anderen komen achter informatie door het vertrouwen te winnen van mensen en hier dan handig gebruik van te maken.

    http://proto.thinkquest.nl/~jrc101/watis.htm

    Spionage, het spioneren, begon duizenden jaren geleden, omdat landen met elkaar in oorlog waren om land, rijkdom en macht te krijgen. Spionnen, mensen die spioneren, bespiedden kampen van vijanden en probeerden zo achter de plannen voor een aanval te komen.

    http://proto.thinkquest.nl/~jrc101/watis.htm

    De eerste Sovjet-kernbom werd in 1949 beproefd, vier jaar nadat de Verenigde Staten hun eerste kernbom tot ontploffing brachten. De publikatie van het Russische archiefmateriaal zal opheldering kunnen verschaffen over de vraag in hoeverre de Sovjet-Unie in haar kernwapenprogramma gebruik heeft gemaakt van door spionnen gestolen Amerikaanse technologie.

    NRC,

    Combinatiemogelijkheden


    als subject bij een werkwoord


    • verraden

    "De Amerikanen hebben een vreemde passie voor tunnels", sneerde gisteren de woordvoerder van de SVR, de Russische geheime dienst buitenland. Daarmee verwees ze naar een afluistertunnel onder Oost-Berlijn in de jaren vijftig, die werd verraden door spion Kim Philby.

    NRC,

    als object bij een werkwoord


    • spionnen aangeven
    • spionnen verraden

    Ames maakte zich zorgen over zijn eigen vege lijf toen de spionnen die hij had aangegeven, door de Sovjet-autoriteiten werden geëxecuteerd.

    NRC,

    Washington beweert dat de CIA-agent de voorbije twee jaar aan Rusland informatie verkocht die toeliet Amerikaanse spionnen te identificeren die wereldwijd uitgestuurd werden.

    De Standaard,

    CIA-functionaris Aldrich Ames werd begin dit jaar opgepakt en is inmiddels tot levenslang veroordeeld omdat hij negen jaar lang geheimen heeft verkocht en Amerikaanse spionnen heeft verraden aan de Sovjet-Unie en later aan Rusland.

    NRC,

    met adjectief ervoor


    • Amerikaanse spionnen
    • Franse spionnen
    • Russische spionnen

    Twee Franse spionnen werkten clandestien bij het Texaanse bedrijf Bell Textron, waar het verticaal opstijgende Osprey propellorvliegtuig wordt ontwikkeld. Beiden moesten het land verlaten.

    NRC,

    Na de val van het Sovjet-rijk heeft de Amerikaanse inlichtingendienst CIA zich in navolging van andere landen op de markt gestort van economische spionage. Maar de Amerikaanse spionnen hebben hun draai nog niet gevonden. Nu zijn vijf CIA-pioniers [...] betrapt door de Franse contraspionagedienst [...]. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft de Franse beschuldigingen van spionage "ongerechtvaardigd" genoemd maar ze niet ontkend.

    NRC,

    De antikaterpil kwam eerder dit jaar in de Verenigde Staten op de markt en werd vooral in Hollywood een groot succes [...]. De KGB ontwikkelde de pil ten tijde van de Koude Oorlog met de bedoeling Russische spionnen alert te houden na drinkgelagen. De geheim agenten konden anderen onder tafel drinken en kort daarna zelf weer volledig nuchter zijn.

    ANP,

    • een beruchte spion

    Spanjes meest beruchte spion, kolonel Juan Alberto Perote, is bij de militaire gevangenis van Alcalá bij Madrid in voorlopige vrijheid gesteld. Zijn proces wegens "diefstal van staatsgeheimen" laat op zich wachten [...]. Vanaf 1983 had hij acht jaar gediend als hoofd van de afdeling "Operaties" van de Spaanse spionagedienst Cesid. Toen hij in 1991 wegens (financieel?) misbruik van zijn positie bij de Cesid weggestuurd werd, stapte hij het hoofdkwartier uit met 1.245 microfiches die nooit het archief hadden mogen verlaten.

    De Standaard,

    met adjectivisch voltooid deelwoord


    • een gewezen spion
    • een vermeende spion
    • vermeende spionnen

    Geldgebrek duikt steeds weer op in de herinneringen van Brikin en zes andere voormalige KGB-spionnen. Het boekje draagt de olijke titel "KGB-gids voor Wereldsteden", een toeristische dekmantel die de inhoud maar ten dele dekt. De spionnen verstrekken wel wat toeristische adviezen, maar die zijn weinig waard. Want een "verkenner" - zoals de spionnen zichzelf noemen - bekijkt een stad anders dan een toerist, vertelt Vasili Timofejev, gewezen spion in Bangkok.

    De Standaard,

    Geruchten over een 'mol' bij de NAVO tijdens de Kosovo-crisis circuleren al langer. Maar concrete bewijzen zijn publiekelijk niet geleverd. Ook het zeer geheime Amerikaanse rapport, waarop de Britse media zich nu baseren, vermeldt de nationaliteit van de vermeende spion niet, noch zijn werkwijze. De mol zou de eerste twee weken van de bombardementen toegang hebben gehad tot geheime informatie, waarover zeshonderd mensen bij de NAVO konden beschikken.

    http://retro.nrc.nl/W2/Lab/Kosovo/000309b.html,

    3,5 jaar cel is vrijdag voor rechtbank in Assen geëist tegen een 35-jarige Emmenaar voor drugshandel, deelname aan een criminele organisatie, wapenbezit en bedreiging. Hij zou een spion zijn voor een drugsorganisatie die dealers ronselde in Emmen [...]. De rechtbank doet over twee weken uitspraak in de zaak van de vermeende spion uit Emmen.

    http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/eis-35-jaar-cel-voor-vermeende-spion,

    De Amerikaanse regering noemt Franse beschuldigingen dat vijf CIA-agenten zich in Frankrijk aan spionage hebben schuldig gemaakt "ongegrond". Volgens een anonieme woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken zou de affaire op korte termijn een schadelijke invloed hebben op de Frans-Amerikaanse relatie. Hij zei dat er geen plannen waren om de vermeende spionnen uit Parijs terug te roepen, maar wilde niet uitsluiten dat enkele diplomaten "vervroegd zullen worden teruggetrokken".

    NRC,

    Intussen zijn, volgens de Jordaanse media gisteren, twee mannen opgehangen die ervan werden verdacht voor Israël te hebben gespioneerd. Israël liet in een reactie weten niet van de executie van spionnen in Jordanië op de hoogte te zijn. Behalve de twee vermeende spionnen werden nog twee andere mannen opgehangen.

    NRC,

    met voorzetselgroep


    Voorzetsel: in

    • spionnen in het buitenland
    • spionnen in Frankrijk
    • spionnen in Zuid-Korea

    De Russische inlichtingendienst heeft, zo zei Kirpisjenko, oude KGB-praktijken als chantage en moord opgegeven, het aantal spionnen in het buitenland verminderd [...] en "de notie van vijand opgegeven". De vroegere KGB had, zo zei hij, "een enorm netwerk" van spionnen. "We waren actief op de meest afgelegen plekken op aarde."

    NRC,

    De affaire over Amerikaanse spionnen in Frankrijk, die gisteren via het dagblad Le Monde aan het licht werd gebracht, betekent een voortzetting van bestaande stekeligheden tussen beide landen op tal van terreinen.

    NRC,

    Een Zuid-Koreaanse bron zegt nu dat er volgens de overgelopen Hwang 50.000 Noord-Koreaanse spionnen in Zuid-Korea zijn, waardoor in Zuid-Korea een nieuwe "jacht op spionnen" valt te verwachten - wat nogal gemakkelijk kan uitdraaien op een kortwieken van de oppositie.

    De Standaard,

    Voorzetsel: van

    • een spion van een geheime dienst
    • een spion van Moskou
    • een spion van de nazi's

    Van 1954 tot 1976 werd de Bilderberg-groep voorgezeten door de Nederlandse Prins Bernhard, een voormalige spion van de NW7, de geheime dienst van het chemieconcern IG Farben.

    http://user.online.be/debrug/diabasis/b34elfsep.htm,

    Het onderzoek naar en de arrestatie van Aldrich Ames, een spion van Moskou binnen de CIA.

    Crisis four, Andy McNab,

    Op de hoek van de vijver en het Rosarium woonde voor de oorlog de Duitse ingenieur Schulte [...]. Hij was werkzaam bij Brocades en Stheeman en was in de vooroorlogse jaren een spion van de nazi's.

    Meppeler Courant,

    Voorzetsel: voor

    • spion voor Castro
    • spion voor het (vroegere) communistische bewind
    • spion voor de KGB
    • spion voor Moskou
    • spion voor Rusland
    • spion voor de Russen

    Ene Cortez, een geslepen, voormalige spion voor Castro, die nu zijn zinnen heeft gezet op een monopoliepositie in de cocaïnehandel.

    NRC,

    Zacharski is vanaf 1972 een buitengewoon succesvolle spion voor het vroegere communistische bewind geweest. Hij werkte vanaf 1979 in de Verenigde Staten.

    NRC,

    Victor Fisher zou toch geen spion zijn voor de KGB? vroeg ik me plotseling angstig af. Als dat zo was, zou mijn loslippigheid wel eens ernstige consequenties kunnen hebben. Mijn argwaan werd die middag nog versterkt toen Victor me op het terras vertelde dat hij geen Victor Fisher heette, maar Augustin Paychinov.

    Bulgaar in Wassenaar, Michael Eenhoorn,

    Zelfs nadat Kwasniewski zijn presidentschap was gestart, bleef Walesa zijn opvolger lastig vallen, dit keer met de beschuldiging dat de Poolse premier Oleksy, net als Kwasniewski een bekeerde kommunist, jarenlang spion voor Moskou was geweest.

    De Standaard,

    Kim Philby, de man van de Secret Service die in 1963 ontmaskerd werd als spion voor de Russen en net op tijd ontkwam naar Moskou.

    NRC,

    Geld, te weten 120.000 dollar of 3,7 miljoen frank, inspireerde de Amerikaan die deze week gepakt werd als spion voor Rusland. Als vanouds hebben de Russen er veel geld voor over om een "contact" te veroveren.

    De Standaard,

    Voorzetsel: voor

    • spion voor de Belgische geheime dienst
    • spion voor de Britse militaire inlichtingendienst

    Het gezinshoofd, een krasse tachtiger, was in een ver verleden spion voor de Belgische geheime dienst. Daar houdt hij bizarre teorieën over de internationale politiek en een abonnement op Le Soir aan over.

    De Standaard,

    'The Tailor of Panama' is gebaseerd op het gelijknamige boek van bestsellerschrijver John Le Carré, meester van spionageromans in de periode van de koude oorlog en gewezen spion voor de Britse militaire inlichtingendienst.

    http://www.advalvas.be/cinema/Default.asp?cc=uptosearchdetailsreviews=6917

    in voorzetselgroep


    • rekruteren van spionnen

    In het boek staat wel een bijdrage van iemand van Agfa-Gevaert. Hij werkte ooit voor de staatsveiligheid. De man schreef een stuk over ekonomische spionage en inlichtingen. Daarin omschrijft hij hoe het rekruteren van spionnen in zijn werk gaat.

    De Standaard,

    voorafgegaan door als


    • als spion

    Ontroerend is het levensverhaal van oud-communistische radiomaker meneer Thuy. Zijn vader was als spion naar Saigon gegaan, maar werd daar verraden en begon een nieuw leven in Laos.

    NRC,

    In 1958 schreef Graham Greene Our man in Havana. "Onze" man is een verkoper van stofzuigers die als spion wordt gerekruteerd. Maar omdat de brave borst absoluut geen kaas heeft gegeten van het spionnenwereldje, fabuleert hij een legertje agenten bij elkaar en gebruikt hij doorsnedes van stofzuigers als blauwdrukken van ultra-geheime wapens en lanceerinstallaties.

    De Standaard,

    Hoofdredacteur John Witherow zei voor de BBC-radio dat het "misschien wel baarlijke nonsens "is dat Foot ooit als spion voor de Russen heeft gewerkt en dat hij er ook zelf niet in geloofde. Maar hij verdedigde het belang van de publikatie door erop te wijzen dat de KGB zelf wel overtuigd was van Foots rol als informant.

    NRC,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    spion 2.0

    spiegeltje aan de buitenkant van een raam of deur dat de bewoner in staat stelt te zien wie er voor de deur staat of op straat aan komt lopen; kijkspiegel; spionnetje
    Wordt vooral gebruikt in de verkleinvorm spionnetje.

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een spion…

    is een spiegel; is een voorwerp

        Hoofdsemagram: spionnetje


        Algemene voorbeelden


        De spionnen waar ik het over wil hebben die vind je haast niet meer, die zijn zo goed als verdwenen. Maar zo'n 60 jaar geleden waren ze er nog in grote getale! Ik weet niet of iedereen nog weet wat spionnetjes waren, maar dat waren spiegeltjes gevat in een soort lijstje en dat was bevestigt aan het raamkozijn.

        http://www.geheugenvanwest.nl/page/12988/nl,

        Om degene voor de voordeur te herkennen, is een raam of spion in de deur, of een strook helder glas naast de deur verplicht.

        http://www.politiekeurmerk.nl/doc/handboek/NB-W2-eis-Deuren-zicht-en-verlichting.pdf

        U kunt een spion monteren om te kunnen zien wie er voor de deur staat, nog voor u de deur opent. Voor de plaatsing moet u op ooghoogte een gat door de deur boren met een diameter die op de verpakking staat aangegeven.

        http://www.brico.be/wabs/fiches/pdf/nl/10-6.pdf

        Combinatiemogelijkheden


        in voorzetselgroep


        • in de spion (kijken)

        In de kamer nam ze weer plaats voor het raam [...]. Ze keek in de spion en nam een slok. Walgelijk. Terwijl ze de straat vol natte autodaken en een enkele kleumende voorbijganger nauwlettend in de gaten hield, bonsde ze met beide hielen op de vloer.

        Vals van hart maar hoog het lied, Heere Heeresma,

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen