sprinkhaan 1.0
Bron:
Walter
(
CC BY-SA 2.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een sprinkhaan…
is een insect; is een dier
- [Afmeting] is, afhankelijk van de soort, 5 mm tot 15 cm lang zonder voelsprieten
- [Geluid] sjirpt, tjilpt, tsjirpt, striduleert; maakt een sjirpend, tjilpend, tsjirpend of stridulerend gleuid
- [Kleur] komt in vele verschillende kleuren voor, maar de meeste soorten zijn vooral groen of bruin
- [Vorm] heeft meestal een langwerpig lichaam dat zijdelings afgeplat is
- [Bouw] is ongewerveld; heeft zes poten
- [Deel] heeft een gepantserd halsschild, rechte, lederachtige vleugels, voelsprieten en zeer goed ontwikkelde achterpoten, heeft vijf ogen (drie kleintjes en twee zichtbare facetogen) en heeft kaken waarmee bijtende en kauwende bewegingen gemaakt kunnen worden
- [Voortplanting] legt eieren
- [Woongebied] komt over de hele wereld voor en leeft onder de meest uiteenlopende omstandigheden, van woestijn tot toendra
- [Leeftijd] wordt enkele maanden tot 1 jaar oud
- [Beweging] kan zeer goed en ver springen en kan soms vliegen
- [Gebruikswijze] wordt in veel delen van Afrika en Azië gegeten, wat in het Westen zeer ongebruikelijk is, en geldt bij de Joden als enige insect dat koosjer is; wordt soms in Nederland en België gekweekt als voedsel voor terrariumdieren, zoals spinnen
- [Gedrag] is een vleeseter, een planteneter of een alleseter; kan samen met vele soortgenoten zwermen vormen en daarmee hele gebieden kaalvreten
- [Waardering] staat bekend als een schadelijk dier, omdat sprinkhanen een gevreesde plaag kunnen vormen omdat ze zich soms snel voortplanten en zwermen vormen waardoor ze in groten getale hele akkers kunnen kaalvreten
- [Gelijkenis] lijkt soms op een insect dat tot de wantsen (Heteroptera), kakkerlakken (Blattodea) of bidsprinkhanen (Mantodea) hoort
- [Onderscheid of tegenstelling] wordt ook wel gebruikt voor bidsprinkhanensoorten, die echter biologisch gezien geen echte sprinkhanen zijn
- [Verscheidenheid] kan van 25.000 verschillende soorten (waarvan er 60 in Nederland en België voorkomen) zijn, die uiteenvallen in de twee hoofdgroepen van sprinkhanen en krekels (900 soorten)
- [Voorstellingswijze] is (in het meervoud) bekend als Bijbelse plaag
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Arthropoda; Geleedpotigen |
| Klasse | Insecta; Insecten |
| Orde | Orthoptera; Sprinkhanen en krekels |
Algemene voorbeelden
De enige geluiden waren het getsjirp van de sprinkhanen en nu en dan het loeien van een koe uit de richting van het bos verder naar boven.
De aanwezigheid van sprinkhanen is niet alleen te horen, maar ook te zien. Lopend in het gras zie je ze voor je wegspringen. Ze warmen zich bij tientallen tegelijk op in de zon op grote bladeren zoals van hoefblad.
Zolang sprinkhanen solitair leven zijn ze vrij onschuldig, maar in zwermen kunnen ze hele oogsten vernielen. Sprinkhanen blijken elkaar ertoe te overhalen een zwerm te vormen door op een bepaalde manier tegen elkaar te wrijven, ontdekten de onderzoekers.
De farao bleef onvermurwbaar, overtuigd door de verklaringen die zijn eigen wijze mannen voor de plagen wisten te geven. De hagel, de zevende van de plagen, verwoestte een groot deel van de graan- en vlasoogst, en de sprinkhanen die op een sterke wind vanuit het zuiden naar Egypte werden gedreven vraten op wat er na de hagelbuien nog van over was.
Het duurde wat voor ze de walkietalkie terug hadden gevonden. Iemand had hem in de kant gegooid, waar hij al die tijd had liggen krassen en kwebbelen tegen de mieren, de torren, de sprinkhanen.
Sprinkhanen worden her en der in Afrika gegeten, en je vindt ze af en toe zelfs bij ons. Een kilo sprinkhaan levert evenveel calorieën als elf hotdogs, zes pizza's of vijf grote hamburgers.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- groene sprinkhaan
- lichtgroene sprinkhaan
Na twee weken komen de jonge, groene sprinkhanen te voorschijn. Ze worden geel en zwart, beginnen zelf eitjes te leggen en vormen zwermen.
In onbruik geraakte aquariums werden door mijn broer en mijzelf herschapen tot miniatuurparadijzen, waarin wij hoofdzakelijk rupsen, kevers, pieren, vlinders en eens een zeldzame groene sprinkhaan bewaarden.
Zoals je op de foto's ziet is er een duidelijk verschil tussen de mannetjes en de vrouwtjes van deze licht groene sprinkhaan. De vrouwtjes hebben een kleine naar boven gekrulde legbuis. De vleugels zijn ook klein.
De laatste weken zie ik regelmatig een kleine groene sprinkhaan hier in Amsterdam.
met ander, nevengeschikt substantief
- een zwerm sprinkhanen
- zwermen sprinkhanen
Hoe raar het ook klinkt, er zit ook een voordeel aan zo'n zwerm sprinkhanen. Woestijnvolkeren zijn blij als ze in zo'n zwerm terechtkomen. Met man en macht beginnen ze dan zand omhoog te gooien. De sprinkhanen die geraakt worden door het zand, landen dan om zich schoon te poetsen. Ze worden met duizenden in kookpotten, manden en zakken verzameld.
In Afrika vormen de zwermen sprinkhanen een gevreesde plaag, omdat ze enorme schade aan landbouwgronden aanrichten.
Gevreesd wordt dat dit voorjaar vooral in de Algerijnse Sahara, in het zuidoosten van Marokko, op de kustvlakten van Soedan en in Saoedi-Arabië, Yemen en Oman grote zwermen sprinkhanen tot ontwikkeling komen.
Eens zouden er alleen nog insecten op aarde leven, en omdat de hemel er dan helemaal vol van was, zouden ze de zon en de maan verduisteren, zoals zwermen sprinkhanen nu al deden in Afrika.
Wetenschappers van het Deutsche Physikalische Gesellschaft hebben in samenwerking met een Amerikaanse wetenschapper een poging gedaan om onderzoek naar sociale netwerken te koppelen aan een onderzoek uit 2006 naar het gedrag van een zwerm sprinkhanen.
- krekels en sprinkhanen
- krekels of sprinkhanen
Insecten als krekels en sprinkhanen worden door de vogelspin als lekker hapje beschouwd, maar ook nertsmuisjes en zelfs kleine slangen vindt hij niet te versmaden.
Het monotone gekriep van krekels en sprinkhanen vestigde zijn aandacht weer op het ven.
Het voedsel van een vogelspin bestaat meestal uit krekels of sprinkhanen.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
sprinkhaan 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Algemene voorbeelden
Wie per ongeluk ingaat op een aanbieding van zo'n glimmend Amerikaans tijdschrift op naam van een bedrijf (ter controle een spelfout maken) krijgt jarenlang post van bedrijven uit vele landen. De sprinkhanen van deze tijd.
Onze oosterburen worden geteisterd door sprinkhanen en bloedzuigers, zo valt dezer dagen vanuit Duitsland te vernemen. Het is geen plaag uit Afrika of het Caribische gebied maar van Amerikaanse investeringsbanken, vindt SPD-voorzitter Franz Müntefering.
Sindsdien hebben opkoopfondsen een slechte reputatie. Bijnamen variëren van Barbaren - vanwege het boek Barbarians at the gate over de overname van RJR Nabisco - tot sprinkhanen - werd door Joop Wijn, oud-minister van Economische Zaken geïntroduceerd omdat ze ondernemingen vaak kaalgevreten achterlaten.
Wie zijn die durfkapitalisten, die blijkbaar zo gevaarlijk zijn dat werkgevers en werknemers hun onderlinge ruzies bijleggen en de handen ineenslaan? Volgens minister Wijn van Economische Zaken zijn het sprinkhanen, die bedrijven leegvreten om daarna weer uit te zwermen.
De angst voor de vraatzucht van de Angelsaksische investerings- en hefboomfondsen - die als een soort sprinkhanenplaag wereldwijd uitzwermden om honderden bedrijven op te kopen - maakt dan ook plaats voor een nieuwe schrikbeeld: dat van een massale financiële overrompeling van het Westen door deze kapitaalkrachtige 'sprinkhanen van de staat'.
NRC Handelsblad heeft de verwoestende werking van sprinkhanen eerder aan den lijve ondervonden toen de krant in handen kwam van de Britse private equitymaatschappij Apax. Dergelijke bedrijven hebben er een handje van het vermogen uit de getroffen bedrijven over te maken naar het hoofdkantoor, vaak gevestigd in fiscaal vriendelijke landen als Luxemburg.