stamppot 1.0
(eten, drinken en genotmiddelen)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een stamppot…
is een gerecht
- [Ingrediënt] wordt gemaakt van gekookte aardappelen en rauwe of gekookte groenten, zoals bv. andijvie (rauw), boerenkool of zuurkool (meegekookt)
- [Gebruikswijze] wordt traditioneel geserveerd met jus, (rook)worst, of een ander stuk vlees, en soms ook spekjes; wordt vooral vaak gegeten in de winter; wordt gegeten als hoofdgerecht
- [Instrument] wordt bereid met behulp van een stamper
- [Waardering] wordt beschouwd als een eenvoudig gerecht; wordt beschouwd als een stevige maaltijd
- [Voorbeeld of specimen] is bv. hutspot, stamppot andijvie, stamppot boerenkool of stamppot zuurkool
Algemene voorbeelden
Het gevulde kuiltje is de grote aantrekkingskracht van iedere stamppot. Zonder jus en uitgebakken spekjes is stamppot maar een saaie aangelegenheid. Zachte prak met iets knapperigs erbij ter contrast dat is oer-eten waar we soms onbetamelijk naar kunnen verlangen.
Lautenschutz vergeeft het een Gelderlander als hij zijn snelle trek stilt met een rookworst van de Hema. Bij het 'echte' eten - in de zomer kruukmoes (koude gortepap met krenten, rozijnen, rookspek en rookworst) en in de winter stamppot - gaat de voorkeur toch uit naar een authentieke worst. In de winter draait hij zijn hoofdomzet op rookworst.
Hugo Claus verklaarde lang geleden in een interview dat hij op culinair gebied soms het meest kon genieten van simpele dingen, worst met stamppot bijvoorbeeld, maar dan in grote hoeveelheden.
Muziek klinkt op de achtergrond, natuurlijk met de bekende Oosterrijkse klanken, u gepresenteert door de diskjockey. Na je lekker opgewarmt te hebben wordt het buffet geopend met daarop de Hollandse stamppotten, verse worst, speklappen en jus.
In Nederland eten we de worst meestal met stamppot of boerenkool eronder, in Amerika doen ze er een broodje omheen en noemen hem hot dog.
Een groot deel van de Wijk C-ers had het niet breed. Er was wel genoeg geld om elke dag eten op tafel te zetten, maar de maaltijden die gekookt werden, waren eenvoudig. Veel stamppotten, aardappels met groenten en wat vet.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- stamppot eten
- stamppot maken
'Ik had net zo lief stamppot gegeten, maar ja. Jij moest weer eend of konijn. Omdat je dat nog uit het klooster gewend bent.' 'Maar Liesbeth. Het is een heerlijk konijn.' 'Jij hebt geen smaak. Het is veel te taai. En de spruitjes zijn te gaar.' 'Nou, ik zit te genieten.' 'Ja, en ik niet. Ik wil met Kerstmis ook wel eens wat anders dan uren in die keuken staan.' 'Dan geef je ons volgend jaar hutspot.'
Bij elk besluit wil ze mijn mening. Zelfs wanneer ze stamppot moet maken voor haar vriendinnen belt ze me of het nou hutspot of stamppot andijvie moet worden. Dat vind ik wel eens vermoeiend.
met adjectief ervoor
- een goede stamppot
- een heerlijke stamppot
- een stevige stamppot
Een ster komt nooit uit de lucht vallen; een restaurant groeit er naartoe. De associatie van een ster met tafelzilver en damast is "journalistieke praat'. Ook met een goede stamppot is een ster te verdienen.
'Schuif aan, Bonkjes, en prik een vorkje mee,' zei vader Kneupma gastvrij. 'Moeder heeft een heerlijke stamppot gemaakt van overjarige knollen, fijngehakte distels en schraapsel uit het onderste van de gierkar, vermengd met praksel van hanenballetjes.' 'Daar zeg ik geen nee op, Kneup.'
Na een blik op de menukaart zakte hem echter de moed in de schoenen. 'Haggis, met hart, long en lever gevulde schapenmaag, gekookt in een overheerlijke vleesbouillon; 'Tattie-an'-Neeps, een heerlijke stamppot van aardappelen en rapen; Rumbledethumps, een stevige stamppot van aardappelen met knol en wortelen'.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: met
- stamppot met een bal gehakt
- stamppot met worst
Het modale leven in de Hollandse huisgezinnen waar stamppot andijvie met een lekkere bal gehakt standaard is voor het algemene welbevinden.
'Eenvoudig, maar voedzaam' heten ook de maaltijden die heer Olivier B. Bommel nuttigt [...]. Dan gaat het soms over erwtensoep en kapucijners met spek. Want, 'Hollands eten' dat is veel en vet en stevig, 'Hollands eten' dat is stamppot met worst, dat is pap waar de lepel in blijft staan, dat is een bietenprak met speklapjes.
Voorzetsel: van
- stamppot van boerenkool
- stamppot van rauwe andijvie of zuurkool
Eet regelmatig stamppot van boerenkool of zuurkool, als je daarvan houdt. Koolsoorten bevatten namelijk een stofje dat snel verzadigt. (Vandaar dat stamppotten over het algemeen als vrij stevige maaltijden worden beoordeeld).
Vanavond eten we in het hotel met het oog op Willem en met het oog op mijn zin in westers eten. Het chinese eten is prima en niet vet, maar na een paar keer heb ik toch wel erg veel zin in europees eten. Zo droom ik zo ongeveer van stamppot van rauwe andijvie (een van mijn favorieten) Hoe zo, verwend?!
met substantief erachter
- stamppot andijvie
- stamppot boerenkool
- stamppot rauwe raapstelen
- stamppot snijbonen
Met in de maag stamppot andijvie, een kloeke bal gehakt en een Haags rood wijntje, tot aan de helft van het glas ingeschonken, gaat hij de avond op Het Binnenhof in.
Boerenkool Jaaa! Stamppot boerenkool met een lekker stuk worst, Dat zal menigmaal op het wintermenu prijken. (En zorgzame moeders weten ook waarom: om z'n vitaminen A en C, z'n calcium en z'n ijzer).
Geeft u de raapstelen gekookt, reken dan150-200 gram per persoon. Maakt u een salade of stamppot rauwe raapstelen, neem dan 100-150 gram per persoon.
Maans (Theo Bos) heeft niets meer op met het dagelijkse menu op de boerderij van stamppot snijbonen. Hij zegt dat hij hiervan maagklachten krijgt.