talig 1.0
Algemene voorbeelden
Wij zijn talige wezens, maar door de verschillen tussen de circa 5000 natuurlijke talen hebben we moeite om elkaar te begrijpen.
Het economische Europa, het sociale Europa, het militaire Europa. Over het talige Europa heb ik echter niets gehoord. Jammer, want de vraag hoe Europa in de toekomst met zijn vele talen omgaat, is niet zomaar een detailkwestie. De Westerse geschiedenis leert ons dat eenmaking op politiek en economisch vlak heel vaak eenmaking op talig vlak met zich meebrengt. Eén taal gaat domineren, de andere leven in het beste geval als minderheidstaal naast die dominante taal verder.
De uiterst verfijnde bewegingen, de momenten van verstilling, de sprekende koppen en de veelal van bewegingen van dieren afgeleide uitdrukking van vervoering en overgave maakten dit tot een ontroerend verhaaltje. Juist door het ontbreken van tekst was het poppenspel hier in het voordeel vergeleken bij het talige theater.
De afgestudeerde heeft voldoende inzicht in de verwerking van natuurlijke taal opdat hij of zij talige interfaces kan ontwerpen en met taalkundigen samenwerken.
Sommigen - bijvoorbeeld de psychoanalyticus Jaques Lacan - stellen dat al het denken talig gestructureerd is. Bewustzijn is met andere woorden een talig fenomeen. Dat betekent dat wie het bewustzijn en de processen die zich daar in voordoen wil verklaren deze als taal moet bestuderen.
Combinatiemogelijkheden
met substantief
- talige aangelegenheden
- talige kwesties
De Taaltelefoon verstrekt taaladvies aan de burger en verspreidt informatie over talige aangelegenheden in het kader van de preventieve taalzorg.
Het uitvaardigen van richtlijnen over talige aangelegenheden voor de Vlaamse overheid en haar diensten in het kader van de preventieve taalzorg.
De cel Taaladvies heeft ook een preventieve rol in de taaladvisering. Daarvoor zet ze projecten op om ambtenaren over talige kwesties voor te lichten en te instrueren.
- talige achtergronden
Hoe moet goed onderwijs Nederlands eruitzien in klassen met kinderen die verschillende sociale, etnische, culturele en talige achtergronden hebben?
- talige acitiviteiten
- een talige bezigheid
Coöperatief leren met talige activiteiten. Kunnen samenwerken is een belangrijke vaardigheid in de maatschappij. Toch kunnen kinderen dit niet zomaar. Door stap voor stap bepaalde vaardigheden aan te leren, verloopt het samenwerken in groepjes steeds beter.
Recht is [...] een talige bezigheid, die communicatie vergt om effectief te kunnen functioneren.
- het talige aspect
- talige aspecten
- talige elementen
Zeker op scholen met een meertalige schoolbevolking vormt het talige aspect van de zaakvakken een groot struikelblok.
In het hoofdstuk over de deelvaardigheden van het spreken komen als talige aspecten aan de orde: woordenschat en idioom, verstaanbaarheid, stijl en register, beleefdheidsvormen, routines, standaardzinnen en uitdrukkingen, grammatica of morfosyntaxis, en als socioculturele: tempo en vloeiendheid (een raar woord), compensatiestrategieën, structuur in langere spreektaken.
Het is - zoals altijd bij de latere Wittgenstein - geen eenvoudige zaak uit te maken wat hij precies in gedachten had. Maar zeker is dat levensvormen, naast de talige elementen die erin voorkomen, ook niet-talige aspecten heeft.
Vanuit sociolinguïstisch, psycholinguïstisch en cultureel-antropologisch perspectief wordt onderzoek gedaan naar [...] de invloed van talige en niet-talige factoren op de taalkeuze van sprekers.
- talige benadering
Zo heeft enige tijd in het domein van de geesteswetenschappen een structuralistische beweging gedomineerd, terwijl daarna (gedeeltelijk als voortzetting van, gedeeltelijk als reactie op het structuralisme) de zogenaamde 'linguistic turn' (de talige benadering van de cultuur) de overhand heeft gehad.
- talige betekenis
- een talige boodschap
- talige signalen
Het blijft een open kwestie of talige betekenis herleid kan worden tot intentionaliteit.
Kennedy's uiting heeft niet- natuurlijke betekenis: de door hem beoogde effecten treden slechts op indien vooraf de inhoud van zijn semantische intentie herkend wordt. Dit is, in essentie, de Griceaanse opvatting van (talige) betekenis: de betekenis van een uitdrukking u kennen, vereist dat de semantische intentie van de uiter van u herkend wordt.
De talige boodschap is moeilijk uit een geschreven tekst te halen en hoeft voor hetzelfde stukje tekst niet altijd hetzelfde te zijn.
Een ander probleem is dat spraak een talige boodschap bevat (Pols 1988). De vele realisaties komen niet alleen door de manier waarop verschillende sprekers spreken, maar ook binnen één spreker treden verschillen op. Iemand kan met verschillende emoties spreken, in verschillende stijlen, met verschillende tempo's.
Ook in dit hoofdstuk bekijken we een semantische theorie die vertrekt van de assumptie dat betekenis van talige signalen een afgeleide is van psychologische toestanden.
- talige communicatie
- talige interactie
- talige uitleg
Een einde der tijden - waarin boeken, kranten en andere vormen van 'talige' communicatie overbodige artikelen zouden zijn geworden.
Taal speelt in het moderne zakenleven een waanzinnig belangrijke rol; tenslotte bestaat business uit weinig meer dan talige interactie.
Om beelden en beeldreeksen te begrijpen is vaak, wederom in jargon, talige uitleg nodig; vrijwel geen film of documentaire is begrijpelijk zonder gesproken woord.
- (onze) talige cultuur
- (onze) talige wereld
In onze (talige) cultuur hebben lees- en spellingstoornissen altijd meer aandacht gehad dan andere leerstoornissen.
De vorming van één Nederlands-Vlaamse markt voor het boek is een belangrijk doel in het beleid voor talige cultuur van de Taalunie. Het Overleg Nederlandstalige Uitgeverij en Boekhandel (ONUB) spant zich hiervoor in.
In onze 'talige' wereld en ons 'talig' onderwijssysteem kan dyslexie ernstige gevolgen hebben voor de persoonlijkheidsontwikkeling van een kind en de latere volwassene.
De mens staat in een talige wereld. In de filosofie van de taal tracht men dan ook de problemen te bestuderen die te maken hebben met de samenhang die bestaat tussen Wereld, Taal en Mens.
- talige diversiteit
- talige eenheid
- talige variatie
Zelfs uit het verhaal van Zwitserland [...], het land dat vaak als voorbeeld gegeven wordt van hoe het kan, blijken staatkundige eenheid en talige diversiteit niet rozengeurend samen te gaan.
Variatie stelt organisaties die zich bezighouden met beleid voor een bepaalde taal, voor grote uitdagingen. In welke mate moeten zij talige eenheid nastreven? En is de taalontwikkeling wel met beleid te sturen?
Waar de dialectologie de talige variatie plaatst in de aardrijkskundige ruimte, graaft de sociolinguïstiek in de sociale diepte.
- een talige functie
De onderzoeksgroep waarvan Foundas deel uitmaakt had, samen met anderen, eerder al vastgesteld dat specifieke hersendelen met een talige functie in het algemeen groter zijn in de linkerhersenhelft dan in de rechterhemisfeer.
- talig gedrag
Talig gedrag kan niet begrepen (verklaard) worden als we aan sprekers geen complexe mentale toestanden toeschrijven die verbale handelingen redelijk verklaren.
Met intentionaliteit van talig gedrag is bedoeld dat we geluiden of een inscriptie slechts dan tot een taal rekenen indien ze het produkt is van menselijk, redelijk handelen.
- talige kennis
- talige vaardigheid
- talige vaardigheden
De meeste kinderen die leren lezen en spellen, verstaan en spreken reeds vrij goed de normale omgangstaal. Ze hebben heel wat "talige" kennis in hun geheugen opgeslagen.
De psycholinguïstiek richt zich op drie grote gebieden: 1. de verwerving van een talige vaardigheid (b.v. Hoe leren kinderen lezen?), 2. het functioneren van de taalmechanismes bij ervaren taalgebruikers en 3. de desintegratie van talige vaardigheden (b.v. dyslexie bij het lezen, afasie bij het spreken of verstaan).
Het huidige pedagogische paradigma kan worden omschreven als constructivistisch, d.w.z. de nadruk ligt op de constructie van kennis en op de mentale en talige vaardigheden die we nodig hebben om tot de constructie van die kennis te komen.
- talige omgeving
De spraak ontwikkelt zich binnen het afgebakende gebied van de talige omgeving, dat wil zeggen het kind ontwikkelt zijn taal binnen de grenzen van een 'vorgegebenen Forin', namelijk de taal die in zijn omgeving gesproken wordt.
Mensen zijn best in staat andere talen te leren, wanneer ze zich in die talige omgeving bevinden en ze die taal voor hun werk nodig hebben.
- talige vakken
Meisjes zijn over het algemeen beter in de talige vakken en ontwikkelen zich sneller op het sociaal-emotionele vlak.
Bij een hoog-intelligent kind met dyslexie is er vaak een groot verschil tussen de prestaties bij de 'talige' en de 'niet-talige' vakken.
- een talige vorm
- talige vormen
Wat betreft de productie van gesproken taal komen volgende componenten aan bod: - Hoe genereert de spreker een boodschap (of waar komt de conceptuele inhoud van een taaluiting vandaan)? - Hoe wordt deze preverbale boodschap omgezet in een talige vorm?
Het woord toebehoren is afgeleid van toehoren, luisteren naar, gehoorzamen; vandaar: iemands zeggenschap of gezag erkennen.Men zal opmerken dat al deze woorden verwijzen naar de talige vormen van het intermenselijke verkeer: spreken, aanspreken, luisteren, antwoorden, bevelen, gehoorzamen.
met bijwoord
- te talig
Joop Koopman deed bij de filmcommissie de ene aanvraag na de andere voor het schrijven van filmscenario's. Stuk voor stuk werden ze afgewezen omdat ze 'te talig' en 'te weinig visueel' werden bevonden.
De huidige postmoderne mode is te gekunsteld, te weinig stellingnemend en, om met Popper te spreken, vooral ook te talig.
met werkwoord
- zich talig uitdrukken
Kennis die een feitelijke context heeft die wordt gevormd door historie, wetten en regels, enz. Weten in beide betekenissen veronderstelt een hersenschors en subcorticale associatievelden. Er is voor nodig het vermogen gestructureerde herinneringen te hebben en zich talig te kunnen uitdrukken.
- talig zijn
O Grice heeft laten zien dat een belangrijk deel van de inhoud van een uiting afgeleid kan worden op grond van principes die niet specifiek talig zijn.
in voorzetselgroep
- in een talige vorm
Wat betreft de productie van gesproken taal komen volgende componenten aan bod: - Hoe genereert de spreker een boodschap (of waar komt de conceptuele inhoud van een taaluiting vandaan)? - Hoe wordt deze preverbale boodschap omgezet in een talige vorm?
- op talig vlak
De Westerse geschiedenis leert ons dat eenmaking op politiek en economisch vlak heel vaak eenmaking op talig vlak met zich meebrengt.
met ander, nevengeschikt adjectief
- talig en niet-talig
- talig of niet-talig
Bij een hoog-intelligent kind met dyslexie is er vaak een groot verschil tussen de prestaties bij de 'talige' en de 'niet-talige' vakken.
Vanuit sociolinguïstisch, psycholinguïstisch en cultureel-antropologisch perspectief wordt onderzoek gedaan naar [...] de invloed van talige en niet-talige factoren op de taalkeuze van sprekers.
Is gebarentaal talig (verbaal) of niet-talig (non-verbaal)? [....]. Antwoord. Gebarentalen (meervoud, want er zijn er meerdere) zijn in vele opzichten hetzelfde als gesproken talen. Het zijn natuurlijke talen - ze zijn dus spontaan ontstaan. Het zijn ook zelfstandige talen - het zijn dus niet een soort "gesproken talen maar dan in of met gebaren". Gebarentalen hebben een eigen lexicon ("woordenschat") en ook een eigen grammatica. Ze zijn dus "talig".