terts 1.0
(muziek)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een terts…
is een interval
- [Afmeting] heeft de grootte van drie tonen op de diatonische toonladder
- [Geluid] is na het octaaf het meest consonante interval in een akkoord
- [Toepassingsgebied of bereik] komt voor in de muziek
Algemene voorbeelden
Het akkoord in de grondligging wordt het terts- of kwintakkoord genoemd, omdat de afstand van de onderste noot tot de twee bovenliggende noten respectievelijk een terts en een (reine) kwint is.
Uit zijn kantoortje klinkt de radio, tweestemmig in tertsen: 'Rozen, rumbonen en rode wijn...'.
Om te voorkomen dat jazz fossiliseert tot "swingen in vieren met de terts als favoriete interval en een achtste als favoriete notenwaarde" moeten hedendaagse muzikanten volgens Honing graven in hun eigen tradities.
Vaste verbindingen
grote terts
-
terts die bestaat uit twee trappen van een hele toon of twee grote secunden
De secunden worden aan elkaar gelijk gemaakt, en elk de helft van een grote terts.
kleine terts
-
terts die bestaat uit trappen van een hele en een halve toon of een grote en een kleine secunde
De kleine terts bevat 1 hele + 1 diatonische halve toon en is de omkering van de grote sext.
reine terts
-
terts in de reine stemming
Omdat reine tertsen in een akkoord met kwinten en tertsen bepalend zijn voor het rein klinken van het akkoord, ervaren we de akkoorden met reine tertsen in de middentoonstemming als zeer rustgevend.
zuivere terts
-
terts die uit twee exact even grote secunden bestaat
Een systeem waarin men kiest voor ofwel reine kwinten ofwel zuivere tertsen noemt men ongetempereerd.
De grote (terts)drieklank heeft nu een zuivere terts en een iets te lage kwint.
in cis kleine terts
-
( Gezegd van een muziekstuk, om aan te geven in welke toonladder het geschreven is)in de mineurtoonladder met als grondtoon cisAls in het diatonische systeem de terts groot is, is er sprake van een majeurtoonladder; is de terts klein, is er sprake van een mineurtoonladder. Dit geld uiteraard behalve voor cis ook voor alle andere grondtonen.
Opeens speelde er een melodie door zijn hoofd. Hij begon zachtjes te neuriën. De pianist op de kar. Natuurlijk, de mazurka in cis kleine terts.
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
terts 2.0
(muziek)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een terts…
is een toon
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] vormt met de grondtoon een interval van een terts
Algemene voorbeelden
De grote en kleine drieklank + hun omkeringen. Een drieklank bestaat uit een grondtoon + terts + reine kwint.
Twee drieklanken zijn tertsverwant wanneer de terts van de ene drieklank dezelfde toon is als de prime van de andere drieklank (bvb. d - f - a is tertsverwant met f - a - c, met f - as - c, met f - as - cis, met b - d - fis, met b - d - f en met bes - d - f).
terts 3.0
(religie, mystiek en mythologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
De terts…
is een getijdengebed
- [Samenstelling] bestaat uit hymnen, psalmen en soms een schriftlezing
- [Plaats] worden gebeden in rooms-katholieke kloosters, in de regel in het koor van de kloosterkerk
- [Duur] behoort tot de kortere getijdengebeden, naast de sext en de noon
- [Tijd] wordt gebeden op het derde uur, negen uur in de ochtend
- [Handelende persoon] worden gezamenlijk gebeden door de monniken of zusters
Algemene voorbeelden
De precieze volgorde van de getijden was als volgt. In de nacht werden de metten gebeden, bij de dageraad de lauden, bij de aanvang van het werk de prime of priem, om negen uur 's ochtends de terts, om twaalf uur de sext, om drie uur de none of noon, bij zonsondergang de vespers, en voor het slapen gaan de completen.
De voornaamste gebedsuren zijn het morgen- en het avondgebed, 'de twee scharnieren van het dagelijks getijdengebed'. Overdag worden de zogenaamde kleine uurtjes gebeden, namelijk het gebed voor de middag (terts), op de middag (sext) en na de middag (noon).
Tegenwoordig zijn deze gebeden een beetje aangepast en moeten ze niet meer op vaste tijdstippen gehouden worden. Zo moet bijvoorbeeld de priem niet meer gehouden worden en worden de terts, sext en none vaak samengevoegd tot één lang middaggebed. Toch volgt men in vele kloosters nog steeds het oude systeem met de vaste tijdstippen.