uitdager


uitdager 1.0

iemand die degene die de suprematie of de macht bezit op een bepaald gebied, uitdaagt tot een strijd om diens positie
Meestal in de sport, voor iemand die in een bepaalde sporttak de regerende kampioen uitdaagt tot een wedstrijd of een toernooi om diens titel, of in de politiek, voor iemand die de positie van een zittende staatsleider, regeringsleider of partijleider wil veroveren.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een uitdager…

is een persoon

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is vaak een sportman of een politicus
  • [Activiteit of handeling] gaat de strijd aan voor de suprematie of de macht
  • [Betrokkene] strijdt tegen degene die op dat ogenblik de suprematie of de macht bezit, zoals een kampioen in een sporttak of in de politiek een zittend staatshoofd, regeringsleider of partijleider

    Algemene voorbeelden


    Dit jaar zal zowel de FIDE als de PCA zijn wereldkampioenschaps-cyclus voltooien. In 1996 komt de grote verzoeningsmatch tussen de kampioenen van de twee bonden. De 'wereldkampioen' van de FIDE zal dan de nederige positie van uitdager innemen.

    NRC,

    Tot nu toe werden om het jaar een WK-toernooi en een match tussen de wereldkampioen en een uitdager gespeeld.

    NRC,

    De vuistvechter uit Puerto Rico stond vijf ronden in de ring tegen de Chileen Bernardo Mendoza, tot de scheidsrechter de partij stopte om de uitdager een nog zwaardere afstraffing te besparen.

    De Standaard,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • de Amerikaanse uitdager
    • de Belgische uitdager
    • de communistische uitdager
    • de Democratische uitdager
    • de Duitse uitdager
    • de Engelse uitdager
    • de Italiaanse uitdager
    • de Mexicaanse uitdager
    • de Nederlandse uitdager
    • de Nicaraguaanse uitdager
    • de officiële uitdager
    • de Republikeinse uitdager

    Binnen vier maanden moet hij uitkomen tegen Hector Arroyo, de officiële uitdager van de WBO, de kleinste van de vier internationale boksbonden.

    NRC,

    Na meer dan tien maanden touwtrekken wordt de hoofdstad van de Russische deelrepubliek Kalmukkië het strijdtoneel van de schaaktweekamp tussen de Russische titelhouder Anatoli Karpov en zijn Amerikaanse uitdager Gata Kamski.

    De Standaard,

    Zijn communistische uitdager Gennady Zjoeganov haalde nog geen twaalf procent, en werd zelfs derde achter de hervormingsgezinde econoom Grigory Javlinsky.

    De Standaard,

    Hoewel de meeste Amerikanen de hoogste piet van de VN slechts kennen omdat er zo met zijn naam gelachen kan worden, zag Clintons Republikeinse uitdager Bob Dole in Boutros een gedroomde kop van Jut.

    De Standaard,

    met voorzetselgroep


    Voorzetsel: van

    • de uitdager van de wereldkampioen
    • de uitdager van Kasparov

    Met Nigel Short, in 1993 nog de trotse uitdager van Kasparov, had hij vervolgens in de PCA-cyclus geen enkele moeite.

    NRC,

    De uitdager van de wereldkampioen is in het bestaande systeem haast zeker een der beste schakers ter wereld.

    De Standaard,

    Voorzetsel: voor

    • een uitdager voor iemand

    Zoals de kaarten nu liggen, verwachten insiders geen uitdagers voor Bert Anciaux die zichzelf als voorzitter wellicht opvolgt.

    De Standaard,

    met bezittelijk voornaamwoord


    • diens uitdager
    • haar uitdager
    • mijn uitdager
    • zijn uitdager

    George Foreman weegt 16 kilo zwaarder dan zijn uitdager Axel Schulz.

    NRC,

    De afloop van de verkiezingsstrijd tussen de zittende president Boris Jeltsin en zijn voornaamste uitdager, de communist Gennadi Zjoeganov, is met laag-bij-de-grondse methoden niet te voorspellen.

    De Standaard,

    In de derde ronde sloeg de titelhouder, die al zijn 21 profpartijen won, zijn uitdager knockout.

    De Standaard,

    met eigennaam


    • uitdager Abdoesjaparov
    • uitdager Bob Dole
    • uitdager Kamski
    • uitdager Karpov
    • uitdager Netanyahu
    • uitdager Zjoeganov

    Het peloton maakte zich op voor de massaspurt toen op driehonderd meter van de streep Silvio Martinello tegen de grond sloeg. Hij sleurde zijn kopman Mario Cipollini en uitdager Abdoesjaparov mee.

    De Standaard,

    Boris Jeltsin: 65 jaar, werd president van de Russische Federatie, deelstaat van de Sovjet-Unie, in 1990. Kandidaat om zichzelf op te volgen. Hij haalde in de eerste ronde 35 procent. Uitdager Gennady Zjoeganov, 52 jaar, was leraar wiskunde en "marxisme-leninisme".

    De Standaard,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    uitdager 1.1

    organisatie die een andere, hoger geplaatste of machtigere organisatie uitdaagt tot een strijd om de suprematie of de macht
    Meestal in de sport, voor verenigingen die de regerende kampioen uitdagen tot een wedstrijd of een toernooi om diens titel, of in de politiek, voor een partij die de positie van een grotere partij wil veroveren, of in de economie voor een bedrijf dat om het marktleiderschap kampt.

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een uitdager…

    is een organisatie

        Algemene voorbeelden


        De twee uitdagers - Team New Zealand en OneAustralia - varen een best-of-nine op het parcours voor de kust van San Diego, het zuidelijkste puntje van Californië.

        NRC,

        Volgens Dormandy zit Virgin Cola wel Pepsi op de hielen. Bij Pepsi doen ze dergelijke uitspraken af als peptalk voor een frisdrank die er niet in slaagt door te breken. Coca Cola maakt zich niet ongerust over uitdagers. Begin jaren '90 liep het zonder veel moeite cola-concurrenten onder de voet.

        De Standaard,

        Combinatiemogelijkheden


        met voorzetselgroep


        Voorzetsel: van

        • de uitdager van de SP
        • de uitdager van GroenLinks

        Ook weinig succes hadden De Groenen, die men tegenwoordig als uitdager van GroenLinks kan opvatten - hoe onbillijk dat ook is voor de kleine groene partij die zeven jaar eerder werd opgericht dan GroenLinks.

        http://www.ub.rug.nl/eldoc/dnpp/1998/003.pdf

        uitdager 1.2

        opvatting die concurreert met de heersende opvatting

        Betekenisbetrekking


        metafoor
        Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een uitdager…

        is een gedachtegoed

            Algemene voorbeelden


            Concurrerende staatstheorieën. De meest geduchte uitdager van de liberale staatstheorie is ongetwijfeld de marxistisch-leninistische staatstheorie geweest.

            http://www.ub.rug.nl/eldoc/dnpp/pp/vvd/lire/3901/p15_23.pdf

            uitdager 2.0

            iemand die iemand anders uitdaagt om dingen te doen die hij normaal niet zou doen, vaak door middel van een weddenschap of anders door beledigingen of plagerijen; wedder

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een uitdager…

            is een persoon

            • [Activiteit of handeling] daagt iemand anders uit tot vaak onbezonnen daden die hij anders nooit zou stellen
            • [Middel] maakt gebruik van een wedenschap of van beledigingen of plagerijen

              Algemene voorbeelden


              Een grap in café 't Achterhuus zorgt ervoor dat Bert Wildeboer uit Zuidwolde morgen op de fiets van Maastricht naar Zuidwolde zal peddelen. Bert krijgt van de 50 mensen waarmee hij aan de tap een weddenschap sloot 24 uur de tijd om dat parcours af te leggen [...]. Bert vertrekt vandaag per auto naar Maastricht waar hij vanavond om 20.00 uur zijn tocht start. Zaterdagavond moet hij om 20.00 uur in Zuidwolde binnen zijn. Als beloning hebben de uitdagers een paar duizend gulden bijeengebracht. Staakt Bert zijn poging dan is de 'straf' een avond vrij drinken voor zijn uitdagers.

              Meppeler Courant,

              Als er iemand aan zijn moed durfde te twijfelen, laaide er zo'n wilde drift in hem op dat zijn uitdagers hem tot ware zelfmoordoperaties konden drijven.

              Martha, Lut Ureel,

              uitdager 3.0

              iemand die door zijn gedrag de overheid of iets wat hoger of sterker is uitdaagt om terug te slaan

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Een uitdager…

              is een persoon

              • [Gedrag] gedraagt zich roekeloos of rebels
              • [Gevolg of resultaat] daagt door zijn gedrag de overheid, zijn meerderen of hogere machten uit om terug te slaan

                Algemene voorbeelden


                Diep in de mind was ik dan wel altijd een rebel en uitdager geweest, maar nooit tenvolle in 't spel gegooid, halverwege door de plagende preutsheid afgeremd; schaamrood en stotteren en me willen verstoppen zogauw ik de aandacht op me gericht wist. Mijn enige exhibitionisme had zich altijd alleen afgespeeld, voor de spiegel in damesslipjes van ma, veilig verscholen voor andere blikken dan de mijne.

                Het blije lijden, Alex Rosseels,

                Het was al een oud knaagstuk van de wijsgeren: het liefdesmoment als een tijdelijke overwinning van de dood, de blozende Eros als roekeloze uitdager van de bleke Thanatos.

                Op toernee met Leopold Sondag, Ward Ruyslinck,