whistleblower


whistleblower 1.0

(politiek en bestuur; business, economie en financiën; recht en misdaad; neologisme)

(Engels, letterlijk 'fluitblazer') iemand die in dienst is bij een overheidsdienst, bedrijf of organisatie en persoonlijk ervaren of geobserveerde misstanden, onrechtmatige activiteiten zoals fraude en corruptie, ongewenst gedrag e.d. openbaar maakt met de bedoeling daar verandering in aan te brengen; klokkenluider

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een whistleblower…

is een werknemer; is een persoon

      Algemene voorbeelden


      Laura Poitras (50), bekroond voor haar Edward Snowden-documentaire 'Citizenfour', zei dat niet alleen onze privacy in het geding is, maar ook onze democratie. Ze dankte Snowden en alle andere 'whistleblowers'.

      https://www.trouw.nl/nieuws/klaterende-overwinning-voor-de-artistieke-film~bef8842c/,

      Het kan dus zijn dat meer lekken er net minder veroorzaken. Alhoewel: een volgende whistleblower staat al klaar om Congress te vertellen hoe ze door Facebook "blood on her hands" heeft. In Californië krijgen klokkenluiders alvast nog een duwtje in de rug. Daar zag 'Silence No More' enkele dagen geleden het levenslicht. Door die wet moeten 1,4 miljoen (tech-)medewerkers niet langer vrezen voor repercussies wanneer ze hun Non Disclosure Agreement (NDA) schaden.

      http://nieuwsbrief.computerclub.online/issues/telex-38-spetter-pieter-pater-lekker-in-het-water-800392,

      Maar die proportionaliteit geldt twee kanten op, dat geldt ook voor whistleblowers. Op het moment dat je een misstand aan de kaak wilt stellen, dien je dat ook proportioneel te doen. Wikileaks handelt vaak niet proportioneel door in grote hoeveelheden data te publiceren zonder zich af te vragen op welke manier daarmee operaties en individuen in gevaar worden gebracht. Daarmee handelen ze minstens even slecht als de instanties die ze proberen te ontmaskeren als bad guys.

      https://tweakers.net/nieuws/122155/fbi-en-cia-beginnen-strafrechtelijk-onderzoek-naar-uitlekken-cia-documenten.html,

      Het Amerikaanse weekblad Time heeft drie personen, allen vrouwen, uitgeroepen tot 'persoon van het jaar 2002'. Alle drie waren zij 'whistle-blowers': zij stelden de misstanden bij hun instellingen aan de kaak.

      https://link.springer.com/article/10.1007/BF03073835,

      Maar de meeste klachten vallen ondanks de nijvere NWC op een droge akker. Het verhaal is te dun of onbewijsbaar. En niet zelden is de whistle blower eigenlijk zo'n eeuwige zeurpiet waarvan u er ook een paar op kantoor hebt. U kent ze wel. En als die zanikkonten dan ook nog eens de vuile was buiten hangen, dan zitten u en uw aardige collegaatjes tussen de middag bij de bruine boterham met komijnelaas liever een tafeltje verderop.

      Amerikaanse zaken, Charles Groenhuijsen,

      Combinatiemogelijkheden


      als subject bij een werkwoord


      • aanklagen
      • blootleggen

      Omdat whistleblowing ingaat tegen de wettelijk, sociaal en ethisch geëiste en verwachte loyaliteit, stelt het de grenzen van die loyaliteit juist scherp in vraag: is de schending van de loyaliteit door whistleblowing aanvaardbaar en is de schending van de loyaliteit door whistleblowing noodzakelijk? Twee verschillende ethische vragen. Ze stellen zich zowel voor situaties waarin de whistle-blower de verandering aanklaagt als voor situaties waarin hij de status-quo aanklaagt en dus verandering eist.

      https://books.google.nl/books?id=a8KJAgAAQBAJ&pg=PA116&lpg=PA116&dq=%22whistle-blower%22&source=bl&ots=Y7OUlmm3Ej&sig=ACfU3U2d_Gb0vim_hc4Qb9uYMrbsMRidZQ&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwi36OSag5n6AhUQC-wKHSj1Btg4UBDoAXoECBgQAw#v=onepage&q=%22whistle-blower%22&f=false,

      Nadat door een whistleblower (in Amerika geniet een klokkenluider – in tegenstelling tot ons land – wettelijke, vergaande bescherming) grootscheepse fraude was blootgelegd bij het CDC (the Centers for Disease Control, (and Prevention, zetten ze er tegenwoordig bij), was dat voor de Staat Rhode Island aanleiding om het Congress voor te stellen om de wet NCVIA in te trekken.

      https://stilleslopers.nl/kent-u-die-uitdrukking/,

      als object bij een werkwoord


      • whistleblowers aanpakken
      • de whistleblower beschermen
      • whistleblowers beschermen
      • de whistleblower veroordelen

      Landsverrader! Of hoe Duitsland whistleblowers over spionage op burgers aanpakt.

      https://computertaal.info/2015/07/25/landsverrader-of-hoe-duitsland-whistleblowers-over-spionage-op-burgers-aanpakt/,

      Duska beklemtoont de noodzaak van een degelijke wettelijke regeling om een whistle-blower te beschermen. Binnen organisaties wordt daarom wel eens een ombudsstructuur of een ethics office opgericht.

      https://books.google.nl/books?id=a8KJAgAAQBAJ&pg=PA116&lpg=PA116&dq=%22whistle-blower%22&source=bl&ots=Y7OUlmm3Ej&sig=ACfU3U2d_Gb0vim_hc4Qb9uYMrbsMRidZQ&hl=nl&sa=X&ved=2ahUKEwi36OSag5n6AhUQC-wKHSj1Btg4UBDoAXoECBgQAw#v=onepage&q=%22whistle-blower%22&f=false,

      Besluitvorming en ethiek: (3 criteria) 1) Justice: regels worden eerlijk en onpartijdig opgelegd, -> rijke verdeling tussen opbrengsten en kosten. 2) Utilitarianism: beslissingen worden gemaakt op basis van de output, impact op grootste groep. 3) Rights: beslissingen worden gemaakt waarbij rechten gerespecteerd worden (whistleblowers worden beschermd: melden onethisch gedrag van werkgever aan buitenstaanders).

      https://www.studeersnel.nl/nl/document/erasmus-universiteit-rotterdam/gedrag-in-organisaties/gio-samenvatting/7449458

      Netzpolitik.org is één van de belangrijkste Duitse voorvechters voor digitale Rechten. De Duitse Geheime Dienst heeft op basis van twee artikelen die op deze site verschenen een gerechtelijk onderzoek bevolen met de bedoeling de whistleblower (die de bron is van beide artikelen) als landverrader te kunnen veroordelen.

      https://computertaal.info/2015/07/25/landsverrader-of-hoe-duitsland-whistleblowers-over-spionage-op-burgers-aanpakt/,

      met adjectief ervoor


      • zogenoemde whistleblowers

      Mensen die plagiaat of ander wangedrag in de wetenschappelijke wereld aan de kaak stellen, zogenoemde 'whistleblowers', blijken daar in de praktijk in veel gevallen ongenadig voor te moeten bloeden.

      https://www.ntvg.nl/system/files/publications/1996110450002a.pdf,

      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: over

      • whistleblowers over

      Landsverrader! Of hoe Duitsland whistleblowers over spionage op burgers aanpakt.

      https://computertaal.info/2015/07/25/landsverrader-of-hoe-duitsland-whistleblowers-over-spionage-op-burgers-aanpakt/,

      in voorzetselgroep


      • een oorlog tegen whistleblowers
      • de rol van whistleblowers

      Obama is een fantastisch redenaar, zal zeker de geschiedenisboekjes halen. Maar, onlangs (mijn) lage verwachtingen, heeft hij zijn basis, en iedereen teleurgesteld. Als constitutioneel advocaat en alternatief voor Bush heeft hij belangrijke delen van de 'checks and balances' verkwanseld, heeft hij een supergevaarlijk precedent tegen absolute, dictatoriale macht van het instituut 'president' afgebroken, heeft onderzoek naar oorlogsmisdaden van zijn voorgangers geblokkeerd, heeft targeted assassinations heringesteld, heeft verregaande spionage op eigen burgers ingesteld, heeft een 'oorlog tegen whistleblowers' ontketend.

      https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/mijn-afscheidsbrief-aan-barry-obama,

      In opdracht van en in samenwerking met Moville hebben wij verschillende animaties gemaakt voor de Erasmus Universiteit. Het gaat hier om uiteenlopen onderwerpen als School of Law en de rol van Whistleblowers in het internationale bedrijfsleven.

      https://studiobiesterveld.nl/projecten/erasmus-universiteit/,

      met substantief ervoor


      • een soort whistleblower
      • dit soort whistleblowers

      Arts Elke de Klerk werkte van maart tot augustus in de ouderenzorg. Ze is daarmee gestopt, naar eigen zeggen om de 'informatie boven tafel te krijgen die bekend moet worden'. "Dat is natuurlijk een moeilijke positie die je dan inneemt als een soort whistleblower," zei ze tegenover de buitenparlementaire onderzoekscommissie. "Daar ben ik ook wel op aangekeken, en mijn baan in de ouderengeneeskunde ben ik toen kwijtgeraakt."

      https://www.ninefornews.nl/arts-en-corona-klokkenluider-wij-worden-voor-de-gek-gehouden-en-dat-is-ernstig/,

      Het is juist populistisch en uitermate dom om te denken dat de VS allemaal goed en Rusland en China allemaal slecht is - die zwart-wit mentaliteit moet er een keer uit. M.b.v. dit soort whistleblowers wordt men heel langzaam wakker.

      https://tweakers.net/nieuws/122155/fbi-en-cia-beginnen-strafrechtelijk-onderzoek-naar-uitlekken-cia-documenten.html,

      met eigennaam


      Op de site is wel een mooie quote van whistleblower Edward Snowden te vinden: "It is not data that is being exploited, it is people that are being exploited".

      https://bitcoinmagazine.nl/nieuws/bitcoin-the-unknown-funds,

      met ander, nevengeschikt substantief


      • de whistleblower of klokkenluider

      In het tweede deel van de FNV-brochure wordt uitgebreid ingegaan op het fenomeen van de 'whistleblower' of 'klokkenluider': de ambtenaar die – in strijd met zijn geheimhoudingsplicht – zonder toestemming van zijn werkgever een misstand in de organisatie waarvoor hij werkzaam is aan de grote klok hangt.

      http://www.politiebond.nl/Bondsblad/bondsblad.html,

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Etymologie


      Aard herkomst leenwoord
      Vroegste datering 1996
      Brontaal Engels
      Vorm in brontaal whistle-blower, whistle blower
      Betekenis in brontaal idem
      Datering in brontaal 1970