zenit 1.0
(wetenschap; natuurkunde en astronomie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Het zenit…
is een punt; is een plaats
- [Plaats] bevindt zich boven aan de hemel
- [Positie] bevindt zich exact tegenover het denkbeeldig laagste punt, het nadir
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is het hoogste punt aan de hemel
- [Bestaansvorm of zijnsorde] is een denkbeeldig, niet zichtbaar punt
- [Betrokkene] bevindt zich loodrecht boven de waarnemer en is op een bepaald moment voor iedere waarnemer een ander punt (tenzij waarnemers zich op datzelfde moment exact boven elkaar bevinden)
Algemene voorbeelden
In de natuur- en wiskunde heeft het zenit een zogeheten poolhoek van 0°, het horizontale vlak 90° en het nadir 180°, maar bij optische verschijnselen en astronomie is het handiger de elevatiehoek te gebruiken en niet de poolhoek, hoewel beide hetzelfde beschrijven.
In de maanden augustus en september 2009 trok lichtdeskundige Wim Schmidt er op heldere maanloze nachten met meetapparatuur op uit, in de donkerste gebieden van elke provincie. In alle gebieden is de helderheid van het zenit, het punt recht omhoog, gemeten. Schiermonnikoog kwam als donkerste plek van Friesland en die van Nederland uit de bus.
Daarnaast is de hemelhelderheid gemeten: in een raster van 5 bij 5 kilometer zijn metingen uitgevoerd van de luminantie van het zenit tijdens volkomen wolkenloze en maanloze nachten. Aangezien de provincie een wereldprimeur had met zijn donkertekaart is er veel persaandacht geschonken aan het onderzoek.
Combinatiemogelijkheden
in voorzetselgroep
- naar het zenit reiken
- naar het zenit rijzen
- naar het zenit wijzen
Ze had iets van een boom die ooit de potentie bezat om rank naar het zenit te reiken, maar gedoemd om tussen twee rotsblokken op te groeien elke zin voor richting verloren had.
Orion rees naar het zenit, de lucht kwam in beweging, wakkerde aan tot vlagen die 's nachts hun vingers tussen de muren en de gesloten vensterluiken wrongen en het houtwerk in de hengsels lieten trillen.
De telescoop is nu wat duidelijker zichtbaar; hij wijst naar het zenit.
- in de buurt van het zenit
Aan de sterrenhemel, in de buurt van het zenit, houden de zomersterrenbeelden de Zwaan en de Lier nog stand, maar wat lager, in oostelijke richting, doen sterrenbeelden als Andromeda, de Driehoek, de Ram en zeker Perseus, al aan de herfst denken.
In de buurt van het zenit vind je de Voerman met de heldere ster Capella en ernaast de Tweelingen.
In de buurt van het zenit staan deze maand, behalve de Grote Beer, twee weinig bekende sterrenbeelden: de Kleine Leeuw en de Lynx.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
zenit 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Het zenit…
is een toppunt
Algemene voorbeelden
Geef een holbewoner wat verf en hij bekladt een grot. Musiceren, boetseren, dansen en acteren staan al een trapje hoger. Met beminnen en koken zit je bijna aan de top, maar in het zenit van de schone kunsten schittert er maar één in al haar glorie, en dat is de nobele, onovertroffen kunst van het verhaal, niet het verhaal dat in boeken opgeschreven staat, maar het verhaal dat je bedenkt terwijl je in iemands ogen kijkt, terwijl je zijn adem voelt en de warmte van zijn lijf.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- haar zenit bereiken
Voor Robert van Zaane was het vrijspraak met een zwart randje. Nog altijd wordt hij nagewezen als een moordenaar die los rondloopt door de geslepenheid van zijn advocaat. Doedens' rol in de zaak-Z., zo had Van Zaane de laatste tijd ervaren, versterkte dat stigma. Maar ach, hij heeft er mee leren leven. De roem van Doedens rust nu eenmaal op controverse. Tijdens de veertien procesdagen in december bereikte die haar zenit.
met adjectief ervoor
- zijn economische zenit
Het is ironisch, maar Sinatra verkocht nooit meer platen dan van Duets I (7,5 miljoen stuks) en Duets II (3,5 tot 4 miljoen). Met dat technologisch hoogstandje, waarin zijn stem gekoppeld wordt aan die van hedendaagse popsterren, bereikt hij zijn ekonomische zenit én zijn artistieke dieptepunt.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: van
- het zenit van de macht
- het zenit van de roem
Ruud Lubbers, de 'verbocraat' van vroeger, staat inmiddels buiten het zenit van de macht. Hij hoeft geen compromissen meer te sluiten, noch innerlijke tegenstellingen met de behangselkwast te camoufleren. Daar is zijn taalgebruik behoorlijk van opgeknapt.
Behalve een tegenvallende Wang kan Ros geen directe verkoopreden verzinnen. 'Ze hadden net het zenit van de roem bereikt en nu plotseling dit. Het is nu nog profiteren van die naam en faam die ze hebben en dus snel onderbrengen.'