anglicisme 1.0
(taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een anglicisme…
is een taalelement
- [Waardering] wordt beschouwd als in strijd met het idioom, het eigene van het Nederlands (of een andere taal) en wordt daarom door taalpuristen niet gewaardeerd
Algemene voorbeelden
Puristen vechten tegen ismen en vreemde woorden. In de negentiende eeuw waren het de gallicismen, in de jaren dertig de germanismen en na de oorlog de anglicismen. Taal volgt macht.
'Wat zei-ie nou?', vraagt een collega half januari bij het verlaten van Nieuwspoort na de wekelijkse persconferentie van de minister-president. 'Treasure wat?' In de krant stond de volgende ochtend keurig: schatkist. Prima woord. Op bovenbeschreven persconferentie omvatte de oogst ook nog never contemplate defeat, punch above your weight en een handvol discutabele anglicismen als 'troepen'. Engelse term. Het is duidelijk: deze minister-president schrikt niet terug voor een Engelse term. Slightly different opinions, hadden zijn 'administratie' en de oppositie. 'You win some, you lose some', hield hij ze voor in het debat over de regeringsverklaring. En een paar maal legde hij het verband tussen oorzaak en gevolg met de woorden 'bij implicatie'.
Voorbeelden van barbarismen zijn: solden voor opruiming, editoriaal voor redactioneel, frigobox voor koelbox, er is geen kat voor er is niemand [...]. Van Dale gebruikt voor de barbarismen niet langer de labels 'gallicisme', 'anglicisme' en 'germanisme', maar vermeldt dat een woord of een uitdrukking een 'leenvertaling' is. Als deze vermelding opgenomen is en het woord of de uitdrukking in andere naslagwerken een barbarisme genoemd wordt, behoort het woord of de uitdrukking in principe niet tot de standaardtaal.
'Maar niet nadat ik u deelgenoot gemaakt heb van mijn woede'. (Deze totaal onbegrijpelijke zinswending zie je steeds vaker, het is waarschijnlijk een anglicisme. Aangezien de betreffende woede, of wat het is dat men voelt, altijd juist wel meegedeeld wordt, wordt met 'niet nadat' ongetwijfeld 'niet dan nadat' bedoeld. Als u dat erbij bedenkt wordt het vervolg begrijpelijker, al is er veel voor te zeggen om bij een schrijver die zo indruist tegen de logica maar van het vervolg van zijn betoog af te zien.).
De anglicismen die in het golf opduiken zijn het natuurlijke gevolg van de Britse origines en de opmerkelijke ontwikkeling in de anglosaksische wereld. Heel eenvoudig! Sommige van die woorden hebben een Nederlandse tegenhanger: we moesten die misschien met zijn allen wat meer gebruiken, zoals dagbijdrage ipv greenfee, oefenbaan voor Driving range.