banaan


banaan 1.0

afbeelding

Bron: Lars-V
( CC BY-NC-SA 3.0 )

langwerpige, iets kromme vrucht van de bananenboom, meestal met een gele schil en crèmewit, zacht vruchtvlees
Men onderscheidt verschillende soorten, waaronder er een vijftal op de markt verkocht worden: de gewone, gele banaan (dessertbanaan, fruitbanaan), de rode banaan, de appelbanaan, de babybanaan en de bakbanaan. In Indische gerechten wordt de banaan meestal pisang genoemd, het Maleise woord voor de vrucht. In Suriname gebruikt men het woord bacove voor de banaan die zonder verdere bereiding gegeten kan worden. Het woord banaan wordt in Suriname doorgaans gebruikt voor de bakbanaan.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een banaan…

is een vrucht; is voedsel

  • [Kleur] heeft als rijpe vrucht in de regel een gele schil, maar er bestaan ook soorten met een rode schil en een blijvende groene schil; heeft als onrijpe vrucht een groene schil; heeft wit vruchtvlees
  • [Vorm] is langwerpig en iets gebogen
  • [Functie] is fruit; dient als voedsel; wordt gegeten; wordt doorgaans als nagerecht of als tussendoortje gegeten; wordt geprakt en gebruikt als babyvoeding
  • [Herkomst of oorsprong] is een tropische vrucht; is de vrucht van de bananenboom
  • [Plaats] wordt geteeld op plantages in gebieden rondom de evenaar in Midden-Amerika, Zuid-Amerika, Afrika, het Caraïbische gebied, Zuidoost-Azië, Oceanië en de Canarische eilanden
  • [Gebruikswijze] wordt rauw uit de hand gegeten; wordt gebakken gegeten in tropische gerechten, bijvoorbeeld pisang goreng; wordt gebakken en gedroogd gegeten, bijvoorbeeld in muesli; wordt verwerkt in likeur, bijvoorbeeld pisang ambon
  • [Gebruiker] wordt gegeten door mensen, maar ook door dieren, bijvoorbeeld apen

Algemene voorbeelden


Een banaan is een broze vrucht die een hekel heeft aan temperatuursschommelingen [...]. De belangrijkste dessertbanaan is de cavendish. Deze banaan is lichtgebogen en de lengte varieert van 15 tot 30 cm. De kleur is geel-groen en wordt bij rijping geel. Overrijp zijn bananen met zwart-bruine vlekken op de schil. Deze moeten snel worden geconsumeerd.

http://home2.pi.be/eb349940/product1/algemeen/banaanalg.html

De wereldproductie wordt geschat op meer dan 80 miljoen ton per jaar. De export van de bananen bedraagt echter slechts 10 miljoen ton, hetgeen er op duidt dat dit gewas hoofdzakelijk verbouwd wordt voor lokaal verbruik.

http://www.agr.kuleuven.ac.be/doctoreren/doctoraten/doctoraat487.htm,

Bananen zijn rijk aan koolhydraten en mineralen als kalium en fosfor. Bananen zijn voedzaam en vooral kinderen zijn er dol op.

http://home2.pi.be/eb349940/product1/algemeen/banaanalg.html

Als ik na m'n eten geen banaan en geen koffie krijg, is m'n dag om zeep.

Mank, Herman Brusselmans,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een biologische banaan
  • een groene banaan
  • een onrijpe banaan
  • een rijpe banaan

Max Havelaar, importeur van fairtradebananen, zag zijn omzet het afgelopen jaar met naar schatting zo'n veertig procent dalen door de introductie van biologische bananen.

http://www.milieudefensie.nl/blad/2001/okt2001/kort.htm,

Die namiddag had de groenteboer mij keiharde kiwi's en groene bananen verkocht. Toen ik timide reclameerde, gaf hij mij een Jonagold en een plastic zak. "Steek al die vruchten met die appel in deze zak," zei hij, "knoop hem vervolgens dicht... en morgenvroeg heb je malse kiwi's en gele bananen."

De Standaard,

Onrijpe bananen met een groengele kleur kunnen prima narijpen bij kamertemperatuur.

http://home2.pi.be/eb349940/product1/algemeen/banaanalg.html

Rijpe bananen zijn nog enkele dagen te bewaren bij een koele temperatuur van ca. 12 graden celcius.

http://home2.pi.be/eb349940/product1/algemeen/banaanalg.html

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een biologisch geteelde banaan
  • een gebakken banaan
  • een geprakte banaan

Hoewel het niet om biologisch geteelde bananen gaat, zijn zij 80 procent milieuvriendelijker dan "gewone" bananen, zegt een woordvoerder van Max Havelaar.

De Standaard,

Als eerste het smalle en langgerekte Romescu, vlak achter de grote markt op de Ramblas, waar de specialiteit Cubaanse frijoles waren, met een gebakken banaan ernaast.

Eten met Emma, Herman Koch,

Een geprakte banaan behoort in Nederland tot het gangbare peutervoedsel.

NRC,

met substantief ervoor


  • een doos bananen
  • een kilo bananen
  • een kist bananen
  • een lading bananen
  • een ton bananen
  • een tros bananen

Een spin die in een doos bananen vanuit Ecuador in Dwingeloo terecht kwam, is uiteindelijk in het Noorderdierenpark in Emmen beland.

Meppeler Courant,

Hij moest een kist bananen van de auto naar de winkel dragen.

Je moet niet denken dat ik altijd bij je blijf, Hans Münstermann,

Tijdens de rondleiding zag ik de plant met zijn vruchten in alle mogelijke stadia, dus eigenlijk van een jonge scheut tot een plant met een geweldige tros bananen die wel meer dan 20 kg vruchten kan dragen.

http://www.dpw.wageningen-ur.nl/stel/gk/jun98/banaan.htm,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


banaan 1.1

((vooral) in Suriname)

banaan met een hoog zetmeelgehalte die voor consumptie gebakken of gekookt wordt; bakbanaan; kookbanaan
In Suriname banaan genoemd, terwijl bacove wordt gebruikt in de betekenis 1.0 en 2.0.
Zie ook : bacove

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Algemene voorbeelden


De cassave, zoete pataten en bananen gaar koken in water met zout.

http://www.surinaamseten.nl/showrec.php?IDREC=51

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


banaan 1.2

banaan als stof

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

Semagram (extra betekenisinformatie)


Banaan…

is een stof

      Algemene voorbeelden


      Doe de slasaus in de schaal en voeg de masala, chilipoeder en bouillonpoeder toe. Meng dat goed. Dan gaan de rozijnen er door en de in kleine stukjes gesneden banaan en appel.

      http://www.npkuv.nl/recepten_wk9.htm

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectivisch voltooid deelwoord


      • gebakken banaan
      • geprakte banaan

      Iets zei mij dat Teresa haar neus zou ophalen voor gebakken banaan, of dat zij zelfs haar hoofd in walging van het bord zou afwenden.

      Eten met Emma, Herman Koch,

      'Jezus, wat mijn moeder niet allemaal in een dipsaus durfde te gooien. Ketjap, jam, geprakte banaan.'

      Mensen met een hobby, Désanne van Brederode,

      met substantief ervoor


      • een plakje banaan
      • een schijfje banaan
      • een stukje banaan
      • plakjes banaan
      • stukjes banaan
      • schijfjes banaan

      Bak de plakjes banaan aan beide kanten goudbruin.

      http://www.multikeuken.nl/recepten/om_banaan.html

      Een eekhorentje zat dicht in de buurt en Liesbeth ging hem voeren met stukjes banaan.

      http://www.richardklootwijk.nl/vakanties/vakantie-costarica-2003-reisverslag.html,

      Houd een kleine lekkernij, zoals een worteltje, of een schijfje appel, een schijfje banaan of een klein stukje brood in je hand. Ga op je buik op de vloer liggen en laat je konijn uit de kooi.

      http://www.konijnenopvangbinkies.nl/html/eerstekonijn-2.html

      banaan 2.0

      afbeelding

      Bron: Abu Nayeem
      ( CC BY-SA 3.0 )

      boomachtige plant uit het geslacht Musa, waaraan bananen groeien; bananenplant; bananenboom

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een banaan…

      is een plant

      • [Afmeting] is de grootste onder de kruidachtige planten; kan tot tien meter hoog worden
      • [Uiterlijk] lijkt op een boom; heeft een palmachtig uiterlijk met grote, langwerpige, groene schutbladen; heeft over elkaar liggende, verbrede bladstelen die een schijnstam vormen; draagt trossen bananen
      • [Functie] wordt op plantages geteeld voor de productie van bananen; wordt ook wel als tuinplant, serreplant, balkonplant of kamerplant gehouden
      • [Plaats] is een tropische plant
      • [Plaats van herkomst] komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië, maar wordt nu overal in de tropen verbouwd
      • [Product of vrucht] is de plant waaraan bananen groeien

      Wetenschappelijke naam: Musa

      Rijk Plantae; Planten
      Stam Embryophyta; Landplanten
      Klasse Spermatopsida; Zaadplanten
      Orde Zingiberales
      Familie Musaceae
      Geslacht Musa

      Algemene voorbeelden


      Hoewel de imponerende banaan op de foto hiernaast een reusachtige boom doet vermoeden, zijn alle bananen meerjarige, kruidachtige planten. De 'stam' is niets meer en minder dan over elkaar gegroeide bladvoeten van oudere bladeren. De banaan (Musa) behoort tot de familie van de Musaceae.

      http://www.neerlandstuin.nl/plantenb/musa.html

      De banaan zie je steeds meer. In mini- en maxi-uitvoering, voor de huiskamer, serre, tuin en het balkon. Een enkele soort is het proberen waard om buiten te laten overwinteren, goed verpakt wel te verstaan. Wie een banaantje van eigen oogst denkt te kunnen eten zal de kachel moeten opstoken tot tropische temperaturen.

      http://www.neerlandstuin.nl/plantenb/musa.html

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen