beroerte 1.0
(gezondheid, geneeskunde en zorg)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een beroerte…
is een aandoening
- [Oorzaak] wordt veroorzaakt door de verstopping van een bloedvat in of rond de hersenen, bv. door een klonter, stolsel of door aderverkalking, of door het barsten van een dergelijk bloedvat
- [Plaats] doet zich voor in de hersenen
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] treedt plotseling op
- [Gevolg of resultaat] leidt vaak tot lichamelijke, emotionele of gedragsmatige, en cognitieve restverschijnselen zoals verlamming, spasmen, uitval van zintuigen, depressie, spraakproblemen, geheugenstoornissen, concentratiestoornissen enz.
- [Symptoom] wordt vaak aangekondigd door verschijnselen als duizeligheid, krachteloosheid en gevoelloosheid
- [Onderscheid of tegenstelling] is te onderscheiden van een TIA of tijdelijke doorbloedingsstoornis
- [Voorbeeld of specimen] wordt onderscheiden in herseninfarcten en hersenbloedingen
Algemene voorbeelden
Een beroerte of een "hersenaanval" is een ziekte van de bloedvaten. Een slagader of een ader geraakt verstopt en daardoor kunnen de hersenen niet meer voorzien worden van de nodige zuurstof en andere voedingsmiddelen. Wanneer dit gebeurt begint een stukje van het hersenweefsel af te sterven. Een van de meest voorkomende vormen van beroerten is de "thrombose". Daarbij wordt meestal vet en kalk afgezet in de wand van een slagader, tot deze volledig verstopt is.
Een andere vorm van beroerten wordt veroorzaakt door een zogenaamd "embool". Dit betekent dat vanuit het hart of de grote bloedvaten [...] een brokje met bloedplaatjes, vet en/of kalk loskomt en gaat vastzitten in een bloedvat dat naar de hersenen gaat. Nog een andere vorm van beroerte is veroorzaakt door een "bloeding" in de hersenen zelf. Deze vorm van beroerte komt minder voor en kan veroorzaakt zijn door een misvorming in de bloedvaten zelf, door een ongeval of door hoge bloeddruk.
De gevolgen van zo'n herseninfarct of hersenbloeding zijn dezelfde: in beide gevallen valt het achterliggende stukje hersenen zonder zuurstof en voedingsmiddelen, waardoor de cellen [...] afsterven. Zijn de gevolgen van beide soorten beroerte dezelfde, de oorzaken niet. Wat betekent dat je zeer voorzichtig moet zijn bij de behandeling: een bloedverdunner is een goed idee bij een klonter, maar werkt averechts bij een lek [...]. Een hersenscan is geen overbodige luxe.
Een beroerte wordt ook wel een CVA (cerebro vasculair accident) beroerte of stroke genoemd. Als de zuurstoftoediening naar de hersenen plotseling wordt onderbroken, spreken we over een beroerte.
Een TIA staat voor Transient Ischaemic Attack: een tijdelijke doorbloedingsstoornis in de hersenen. Een TIA lijkt op een beroerte, maar gaat snel weer voorbij (meestal binnen een half uur). TIA's kunnen een voorbode zijn van een echte beroerte.
Een beroerte ontstaat plotseling en kan gepaard gaan met bewusteloosheid. Symptomen kunnen zijn: verlammingen in het gezicht (scheve mond bijvoorbeeld), warrig spreken en denken, verlammingen (meestal aan één zijde van het lichaam), verstoring of verlies van het gezichtsvermogen, verdoofd gevoel in arm, been of gezicht, tintelingen, ernstige hoofdpijn (meestal bij bloeding), duizeligheid en evenwichtsstoornissen.
De bevolking zal ook alerter moeten worden gemaakt voor de symptomen die een beroerte aankondigen. Van stekende pijn in de hartstreek die uitstraalt naar de linkerarm weet onderhand vrijwel iedereen dat die aan een hartaanval kan voorafgaan, maar de symptomen van een beroerte zijn minder duidelijk. Het gaat om duizeligheid, een gevoel van zwakte en van voosheid.
De zeer uiteenlopende gevolgen van een beroerte kunnen worden verdeeld in lichamelijke (o.a. verlamming, incontinentie), emotioneel/gedragsmatige (o.a. geen rem op emoties, depressie) en cognitieve gevolgen.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een beroerte hebben
- een beroerte krijgen
De Saudi-arabische regering maakte nooit bekend waarom de koning in november in allerijl naar een ziekenhuis was overgebracht. Volgens Amerikaanse ambtenaren had hij een beroerte.
Vorig jaar had hij een beroerte, hij ziet niet meer goed en hij is half doof.
Onze hersenen verbruiken enorm veel zuurstof en voedingsmiddelen, en een vaatje waarvan de verstopping elders in het lichaam nauwelijks problemen zou opleveren, doet dat in de hersenen wel: we krijgen een beroerte.
in voorzetselgroep
- overlijden aan een beroerte
- sterven aan een beroerte
John Halas, de animator van onder meer Animal Farm (1954) naar het gelijknamige boek van George Orwell, is vrijdag in een ziekenhuis in Londen aan een beroerte overleden.
In Barbara Trapido's vierde roman, Juggling, ziet een jongen hoe de hond van zijn opa overreden wordt en hoe zijn opa dan sterft aan een beroerte.
- getroffen worden door een beroerte
Dan wordt hij getroffen door een beroerte. Zes maanden lang werkt hij hard aan zijn revalidatie in het verpleeghuis. Praten gaat nog goed, lezen wat minder, en zijn linkerarm en -been blijven verlamd.
Alleen al in België worden jaarlijks 26.000 mensen getroffen door een beroerte, ook wel attaque of CVA (Cerebro-Vasculair Accident) genoemd.