brandweerman 1.0
(Als meervoudsvormen zijn ook de pluralia tantum brandweerlieden en (in mindere mate) brandweerlui gebruikelijk.)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een brandweerman…
is een persoon
- [Uiterlijk] draagt een zwaar, zwart pak met reflecterende strepen en een helm
- [Organisatie of instelling] werkt bij de brandweer
- [Plaats] rukt vanuit een kazerne met een rode brandweerwagen uit naar branden
- [Rang of hiërarchische positie] heeft zowel in België als in Nederland een bepaalde rang, een basisrang (brandweerman en korporaal), een onderofficiersrang (sergeant, eerste sergeant, sergeant-majoor, adjudant en adjudant-chef) of een officiersrang (onderluitenant, luitenant, kapitein, kapitein-commandant, majoor en luitenant-kolonel)
- [Geslacht] is een man of een vrouw
- [Activiteit of handeling] blust branden en bevrijdt vastzittende mensen en dieren
- [Instrument] heeft een slang om vuur mee te blussen, draagt beschermende kleding en heeft soms een gasmasker of zuurstofmasker tegen de rook
- [Oorzaak, reden of aanleiding] oefent zijn functie meestal uit voor zijn beroep, maar soms ook als vrijwilliger
Algemene voorbeelden
Tijdens de eerste bluswerken hoorde papierhandelaar Jean-Robert Proces een moeder met haar vier jonge kinderen vanuit een raam aan de achterkant van het gebouw om hulp schreeuwen. Brandweermannen plaatsten een ladder tegen de achtergevel en konden het gezin redden.
Brandweerlieden zoeken naar slachtoffers van de bomaanslag in Oklahoma.
Twee kinderen vluchtten langs de daken waar brandweerlui hen langs de luchtladder naar beneden hielpen.
Normaal hebben brandweerlieden voor zo'n brand twee brandweerwagens en enkele duizenden liters blusschuim nodig.
Uit een recent onderzoek van de projectgroep Nazorg Brandweerpersoneel is gebleken dat vooral een ongeval waarbij kinderen betrokken zijn ook een ingrijpende gebeurtenis is voor een brandweerman. Wanneer de hulpverlener in staat is om tijdens het incident het kind bijvoorbeeld met het geven van een knuffel iets meer op het gemak te stellen is het voorval voor de brandweerman/vrouw ook minder schrijnend.
Woedend kwam de grote baas bij mij en zei dat wij dat gedaan hadden, maar wij wisten natuurlijk van de prins geen kwaad. Zo zien we dat in iedere brandweerman wel iets van een pyromaan schuilt.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- uitrukken
Vijftien ziekenwagens, zes reanimatieteams, negen medische ploegen en een tachtigtal brandweerlui met dertien wagens rukten uit om het gebouw te ontzetten.
Tevoren waren de Aalsterse brandweermannen al uitgerukt voor een felle brand na een kortsluiting in een woning in Herdersem.
Door het automatisch openen van de hekken en de deuren van de brandweerkazerne kunnen de brandweerlieden sneller uitrukken.
- blussen
Terwijl de L13 zijn negen uur lange terugvlucht aflegde, blusten brandweermannen de vlammen die oplaaiden uit de textielpakhuizen aan de kronkelstraatjes rond St. Paul's.
Brandweerlieden blussen in Haïti een brand die gisteren was veroorzaakt door een ontploffing van brandstofvoorraden van de Franse hulporganisatie Inter-aid.
En een brandweerman blust niet een brand in zomaar een winkel, maar in een tijdens de rellen van 1992 geplunderde levensmiddelenzaak in Koreatown, Los Angeles.
Vermoeide brandweerlieden blusten met stralen die ijspegels vormden aan het dak.
- redden
Buurtbewoners en brandweerlieden konden op het nippertje een moeder en haar vier jonge kinderen redden.
Natuurlijk zijn de brandweerlieden met hun speedboot ook aanwezig om eventuele drenkelingen uit de grachten te redden.
's Avonds kwamen de brandweerlieden die me gered hadden op bezoek.
De brandweerlui van Rijkevorsel hadden zondag alle inventiviteit nodig om een stier van achthonderd kilo te redden in een aalput.
- omkomen
- om het leven komen
- overlijden
Eén brandweerman kwam om in een steekvlam.
Bij de eerste en zwaarste aanslag, kort voor middernacht in het centrum van Milaan, kwamen drie brandweerlieden, een verkeersagent en een op een bank slapende man om het leven.
Daarbij kwamen woensdagnacht drie brandweerlieden om het leven.
Op het circuit van Monza overleed op 10 september een brandweerman nadat hij door een losgeslagen band was geraakt.
De enquête - waaraan ook Volksgezondheid en Binnenlandse Zaken meewerken - stond bovenaan het verlanglijstje voor de volgende begrotingsronde, maar raakte in een stroomversnelling gisteren toen een brandweerman op weg naar brand overleed in een verkeersongeval in Vilvoorde.
- gewond raken
Een brandweerman raakte ernstig gewond.
Wel raakte een brandweerman bij de bluswerkzaamheden licht gewond.
Een brandweerman raakte tijdens het bluswerk gewond aan de hand.
Bij de 40.963 branden van 1993 raakten nog eens 46 brandweerlieden gewond.
als object bij een werkwoord
- herdenken
We herdenken de vier omgekomen brandweermannen, die tijdens de uitoefening van hun functie hun leven verloren.
Op de kazerne werden gisteren ook de vier omgekomen brandweermannen herdacht.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: in
- brandweerlieden in hun uniform
- brandweerlieden in speciale pakken
De brandweerlieden in hun uniform zouden elk moment in zingen kunnen uitbarsten.
Brandweerlieden in speciale pakken hebben het vat vervolgens in kunststof verpakt, waardoor het gevaar was geweken.
Voorzetsel: met
- brandweerlieden met brandweerwagens
- brandweerlieden met wagens
In de deelstaat Victoria, waarvan Melbourne de hoofdstad is, werden duizenden vrijwilligers en ongeveer 200 brandweerlieden met brandweerwagens, vliegtuigen en helikopters ingezet.
Zeker 120 brandweerlieden met dertig brandweerwagens en twee blusboten bestreden de brand, die zich snel uitbreidde.
Vijftien ziekenwagens, zes reanimatieteams, negen medische ploegen en een tachtigtal brandweerlui met dertien wagens rukten uit om het gebouw te ontzetten.
met adjectief ervoor
- Britse brandweermannen
- Franse brandweermannen
- Rotterdamse brandweermannen
Volgens de AbvaKabo FNV is het arrest een steun in de rug voor de zaak die hij binnenkort aanspant namens een Rotterdamse brandweerman.
De Franse brandweermannen stappen met zijn vijven uit, kijken onder de motorkap en verdwijnen weer zonder iets te zeggen.
Hoe populair de Thunderbirds zijn geworden, blijkt onder meer uit het feit dat Britse brandweermannen een echte 'International Rescue'-organisatie hebben opgericht, naar aanleiding van de serie.
- vrouwelijke brandweerlieden
- vrouwelijke brandweerlui
- vrouwelijke brandweermannen
Vught, Egmond en Zutphen tellen twintig procent vrouwelijke brandweerlieden.
Drie Bornemse brandweervrouwen zijn te bewonderen in een glamourkalender waarin vrouwelijke brandweerlui uit het hele land te zien zijn.
Zo waren het sanitair en de kleedkamers niet langer in orde, sinds de intrede van enkele vrouwelijke brandweermannen een aantal jaren geleden.
- plaatselijke brandweerlieden
"Dag Cor", spotten de plaatselijke brandweerlieden.
M. Blaauw-Smit (VVD) toonde diep respect voor de werkzaamheden van de plaatselijke brandweerlieden.
- een vrijwillige brandweerman
- vrijwillige brandweermannen
- vrijwillige brandweerlui
Samen met enkele buren snelde de vrijwillige brandweerman naar de geldtransportwagen.
Geflankeerd door zijn politieke medestanders en ministers Pasqua (binnenlandse zaken) en Léotard (defensie) schrijdt Balladur langs 500 vrijwillige brandweermannen en zeven reddingshonden.
Voorin zit ook nog een noodstopknop, om vliegensvlug de motor uit te kunnen schakelen en brand te voorkomen. Vrijwillige brandweerlieden uit 's-Heer Arendskerke staan klaar, mocht het volgende week zaterdag of zaterdag 11 september toch fout gaan.
De burgemeester noemde Guichelaar een vrijwillig brandweerman in hart en nieren.
Tijdens een geanimeerde nieuwjaarsbijeenkomst in de brandweerkazerne heeft burgemeester Tjaberings gisteravond een dertigtal certificaten en zeven diploma's aan de vrijwillige brandweerlieden overhandigd.
Na de gasontploffing in Theux, waarbij twee vrijwillige brandweerlui omkwamen, is op een pijnlijke manier gebleken dat de 11.000 vrijwilligers nog altijd niet over een ernstig statuut beschikken.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een dienstdoende brandweerman
- dienstdoende brandweerlieden
- dienstdoende brandweermannen
Het is volgens de dienstdoende brandweerman goed dat mensen ook voor stankoverlast bellen. "Sommige stoffen kunnen zich ophopen, waar gevaarlijke concentraties door kunnen ontstaan."
Voor de dienstdoende brandweerlieden betekende dat dat het een 'droog' alcoholvrij brandweerfeest werd.
Brandweermannen draaiden na de bemerking van Deboes de Sint-Helenasluis gisteren "twee tanden" naar omlaag, waardoor weer meer water door de Grote Gete vloeit en minder door de Borggracht. "Gegarandeerd: binnenkort vraagt de fabriek meer water in de Borggracht. Zo blijven we bezig", aldus de dienstdoende brandweermannen.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- omgekomen brandweermannen
Ook is nog niet duidelijk, hoe de drie omgekomen brandweerlieden plotseling door het vuur konden worden ingesloten.
De drie omgekomen brandweermannen worden met korpseer begraven.
- vermoeide brandweermannen
- vermoeide brandweerlieden
Zichtbaar vermoeide politie- en brandweermannen veroorloven zich een korte adempauze in de strijd tegen de verwoestende bosbranden.
De reeds vermoeide brandweermannen zijn elders aan het werk, heel wat manschappen ontbreken en tot overmaat van tegenslag, is er geen water meer.
Vermoeide brandweerlieden blusten met stralen die ijspegels vormden aan het dak.
met ander, nevengeschikt substantief
- een brandweerman c.q. brandweervrouw
- brandweerman of brandweervrouw
Er zal meer van de brandweerman c.q. -vrouw worden gevraagd.
Algemeen: Wie brandweerman of -vrouw wil worden, vrijwillig of beroeps, krijgt onherroepelijk te maken met het volgen van de benodigde opleidingen.
- agenten en brandweerlieden
- brandweerlui, politie en andere hulpdiensten
- dokters, brandweerlui en hulpdiensten
- rijkswachters, militairen en brandweerlieden
Dan rennen de agenten en brandweerlieden om je heen, tot een meerdere ineens denkt: wat moet die kerel hier?
Hij kwam om 23 uur toe en bleef tot omstreeks drie uur 's morgens aan het werk, te midden van z'n mensen, van brandweerlui, politie en andere hulpdiensten.
"Dokters, brandweerlui en hulpdiensten moeten het minst lang wachten op hulp," weet Willy Eerdekens van Touring Limburg en Oost-Brabant.
Urenlang zochten rijkswachters, militairen en brandweerlieden naar een vliegtuigwrak, zonder resultaat.