ellendeling

In het laatste jaar van zijn leven werkt hij aan de grote roman over zijn vader, de historicus Jaap Meijer, die Ischa in gesprekken met zijn psychiater 'een ellendeling, een schoft en een sadist' noemt.

Wij laten Ester Haman nu een ellendeling noemen (in Ester 7:6); dat vinden we al vrij kras, maar je zou ook nog kunnen overwegen om 'schoft' te gebruiken.

'Ellendeling,' schreeuwde Hanna en daar zat Thijs met de telefoon, toet... , toet... toet..., tot het langgerekte tuuut aan toe en hij had sterk het gevoel dat er iets helemaal fout was gegaan.

Het is een van de afspraken binnen het vertaalproject, dat de stijl van de tekst in de vertaling tot uiting moet komen. Spijker: Zo'n scheldwoord moet bovendien zo goed mogelijk uitdrukken wat het Hebreeuwse scheldwoord uitdrukt. Dus als Ester 'ellendeling' zegt, dan moeten daar als het even kan alle betekenisaspecten en alle emotionele aspecten in doorklinken die ook in de Hebreeuwse woorden doorklinken. En dat is vaak even zoeken.

Emoties sturen het gedrag in een bepaalde richting. Als u boos bent, vindt u iemand niet slechts een ellendeling. U heeft bovendien neigingen om met die persoon af te rekenen. Wat uw boosheid u levert is het materiaal voor het oplossen van het probleem.

In paniek vond ze steun bij de onderste tree van de trap en hoorde Sietse van de wal treiterig roepen: 'Je zei toch dat je kon zwemmen! Waarom schreeuw je dan zo!' Ze stond bij te komen van de beproeving. Op zo'n moment vond ze Sietse een mispunt, een ellendeling.

Soms had ik mijn vriendinnen laten vertellen over hun ervaringen met mannen. Ik hoefde nooit naar de kermis en kon het spookhuis oproepen in mijn eigen slaapkamer. Ik wilde horen wat voor ellendelingen mannen waren, niet omdat ik daar nu speciaal in geloofde, maar om mij daarna op te stellen als troosteres.

'Je bent een ellendeling, Karl, want je zult mij kwellen en pijnigen en straffen.'

Hypocrieten. Hun moeder is een hoer. Nee, dat is niet zo. Hun moeder is Camelia. Zij was een heilige. Maar je kunt kinderen van een heilige zijn en toch ellendelingen zijn. Kinderen van de ellende, dat wel.

'Moet ik het soms weten?' kaffert de koppensneller. Volgt een venijnige stilte. Guignard voelt zich belazerd. De smerige ellendeling!

Opeens schreeuwde ze: 'Ik gun het ze van harte, die verdomde ellendelingen!'

Misschien zou die nietsnut, die plaaggeest, die ellendeling ondertussen verdwijnen.

'Mag een in de steek gelaten vrouw misschien niet drinken als er iets te vieren valt?' 'Wat valt er dan zo dringend te vieren, Marie-Claire?' 'Het feit dat die ellendeling mij nooit meer zal bedriegen. Nooit meer ...'

Blue, wat gebeurt daar in hemelsnaam? Het is het Kkalkh leger. De communisten! schreeuwde hij terug. Dan moeten we vertrekken. Die ellendelingen kunnen elk moment hulp uit de lucht krijgen!

De vrouw wendde zich tot Kees. 'Hebt u die ellendeling gezien? Hij moet naar beneden, ratten vangen in de zaak. Mijn moeder zoekt hem overal, ze kan hem niet vinden en nu is ze in alle staten.'

Je hoeft er geen spijt van te hebben, Pappie, het was niet moeilijk, wees niet bang, nu is het al zover, de rotzakken, toch komt alles goed, die schoften dachten dat ze ons konden overwinnen, ze dachten dat ze je konden breken, chanteren, die ellendelingen dachten dat alles hun behoorde, zelfs jij!

De nacht dat ik de biografie uitlas, over het huwelijk met Eva Braun, over de lievelingshond van de Führer, Blondi, die de blauwzuurcapsules moest testen omdat zijn baas bang was levend in handen van zijn rechters te vallen, een gruwelijk gebeuren waar hij niet bij kon zijn omdat, zoals Bertold Brecht zegt over zulke ellendelingen, 'Ze kunnen het leed wel aanrichten maar ze kunnen het niet aanschouwen.'

Mijn vrouw heeft het met mij nooit zover willen laten komen. Met hem wel. Hoe heeft hij dat gedaan? Opeens besef ik hoe ik als een ellendeling daar in de mist ben ineengekrompen. Hoelang liggen zij al in dat bed? De hoeveelste maal was het, dat zij het uitschreeuwde van wellust?