fondantijs 1.0
(sport en recreatie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Fondantijs…
is ijs
- [Kleur] is crèmekleurig en veel lichter van kleur dan het harde, zwarte ijs
- [Samenstelling] is vaak een mengeling van ijs en (vastgevroren) sneeuw
- [Structuur] heeft een brosse bovenlaag met tal van luchtbelletjes
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] wordt niet hard, dooit sneller weg dan het compacte en harde zwarte ijs en is ongeschikt om erop te schaatsen
Algemene voorbeelden
Voor de 500 meter zette De Jong de koelmachines bewust op een laag pitje. Toen hij voor de vijf kilometer gas wilde geven, bleek de temperatuur in de hal te hoog om nog goed ijs te fabriceren. Gevolg: fondantijs waarop Falko Zandstra werd bevoordeeld ten opzichte van Rintje Ritsma. De 'spijker uit Heerenveen' is immers twaalf kilo lichter dan de 93 kilo wegende 'Beer uit Lemmer'.
'Fondantijs' is het, wat er op de Bevelandse en Thoolse ijsbanen ligt. Zo bros dat water er direct doorheen zakt en te slap om schaatsers te dragen. Grote hoop op versterking van de ijsvloer door aangroei onder de waterspiegel hebben Zeeuwse ijsmeesters ook al niet: de bevroren sneeuw op de ijslaag weerhoudt de nachtvorst er van om diep genoeg door te dringen.
Een officiële openstelling van De Flaes komt pas in zicht bij acht centimeter ijs. Maar die verwacht de ijsmeester niet. Het grote publiek hoeft overigens niet te treuren. "Want wat er nu ligt is echt werkijs", weet Haest. Hij wijst het water aan dat via scheuren boven op het ijs stroomt: "Dat mengt met sneeuw en dan krijg je fondantijs. Dat rijdt voor geen meter."
Het sneeuwschuiven is hard nodig, want het riviertje De Luts is één van de meest kritieke punten in de route. Op veel plaatsen is het ijs veel te dun of er ligt zogeheten fondantijs, sneeuwijs dat nooit hard wordt. Het fondantijs en de sneeuw worden in de richting van het Slotermeer in hoog tempo door de sneeuwruimers weggehaald.
In Hindeloopen is men positiever. Daar gaat het ijs al goed richting de 15 centimeter en die vereiste dikte is volgens rayonhoofd Wilt Kelderhuis niet heilig. "Het gaat meer om de kwaliteit van het ijs. Er ligt hier prachtig zwart ijs. Dat is veel compacter dan 'fondantijs'. Dan volstaat zo'n 13 centimeter ook voor de tocht."
In Nederland kennen we veel verschillende ijsvormen, meer als waar ook ter wereld. Enkele van de meeste bekende soorten zijn: balkenijs, bobbelijs, bomijs, boterijs, drijfijs, dubbeltjesijs, fondantijs, gierijs, grasijs, grondijs, kistwerk, kwalsterijs, naaldijs, paardenijs, slopijs, sneeuwijs, spiegelijs (ook wel zwartijs of glij-ijs genoemd).
Fondantijs. Na een periode waarin zich een flinke natuurijslaag heeft gevormd kan soms ineens de dooi invallen waarbij de temperatuur plotseling wel 15 graden boven nul kan komen. Het ijs is dan nog wel sterk maar de bovenkant wordt poreus. Elk luchtbelletje wordt een broeikasje waardoor her en der wakjes ontstaan. Ook dit ijs kraakt niet maar het breekt zonder waarschuwing.